صنهاجی بوصیری
| نام | محمد بن سعيد بن حماد الصنهاجي البوصيري |
|---|---|
| نامهای دیگر | صنهاجی بوصیری |
| درگذشت | 696ق |
محمد بن سعيد بن حماد الصنهاجي البوصيري (608 هـ - 696 هـ / 7 مارس 1213 - 1295)شاعر صنهاجی به مدح و ثنای پیامبر مشهور است. مشهورترین آثار او البرده است که به آن "الكواكب الدرية في مدح خير البرية" می گویند.
زندگی
ذکر شده است که البصیری در اول شوال 608 هجری قمری = 7 مارس 1213 میلادی در روستای دلاس (دلس) در الجزایر به دنیا آمد و گفته شده است که در خانواده ای به دنیا آمد که ریشه آنها به قبیله صنهاجا، یکی از بزرگترین قبایل بربر موجود در مغرب می رسد. قول دیگری وجود دارد که او در روستای دلاس یکی از روستاهای بنی سوف در مصر علیا به دنیا آمد و در روستای «بُصیر» نزدیک زادگاهش بزرگ شد و سپس به قاهره رفت.
البصیری از دوران کودکی مشغول تحصیل شد. وی قرآن را در کودکی حفظ کرد و نزد تعدادی از بزرگان زمان خود و نیز تعداد زیادی از علمای مشهور از جمله: أثير الدين محمد بن يوسف المعروف بأبو حيان الغرناطي، أبو العباس المرسي، وفتح الدين أبو الفتح محمد بن محمد العمري الأندلسي الإشبيلي، المعروف بابن سيد الناس، و دیگرانی از این دست کسب دانش نمود.
بوصیری به خواندن سیره پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اطلاع از دقایق اخبار رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و جمع آوری سیره آن حضرت اهتمام ورزید و از شعر و هنر خود برای مدح و ثنای رسول خدا صلی الله علیه و آله استفاده کرد وی حمد و ثنای پیامبر (ص) را می‌خواند او اشعار دیگری نیز در مدایح نبوی دارد که از آن جمله می توان به شعر"الحائية" اشاره کرد قصیده دیگری با همین مضمن به نام "الدالية" داشت.
مهمترین اثر او شعر معروفش، "الكواكب الدرية في مدح خير البرية"، معروف به البرده است. شرح شیخ الامهری در کتاب "مختصر الكواكب الدرية في مدح خير البرية" آمده است. شعری است بلند در 160 بیت.
این شعر با الگوبرداری از آن و تکرار در ردیف منبع الهام شاعران در طول اعصار بوده است.همانطور که لامية عبد المولى البغدادي که بالغ بر 231 بیت بوده از این قبیل است.
آثار
البصیری در دیوان اشعار خود که به دست «محمد سید کیلانی» که در سال (1374ق = 1955م) در قاهره به چاپ رسید، که تعداد زیادی اشعار او در آن به جای مانده است، از جمله:
قصیده مشهور به البردة "الكواكب الدرية في مدح خير البرية". الهمزية (أم القرى). قصيد "المضرية في مدح خير البرية". قصيده "ذخر المعاد". لامية در رد یهود و نصاری تحت عنوان: "المخرج والمردود على النصارى واليهود"، که "أحمد فهمي محمد" در قاهره به سال (1372 هـ= 1953 م)آن را منتشر کرد. و همچنین"تهذيب الألفاظ العامية"، که در قاهره به چاپ رسید. بوصيري در مدح ترکان در سال 1291 به سبب تسلط بر شهر عكا وآزادسازی آن از دست صلیبیان سروده است.
وفات
او در سال 696 هـ / 1295م که حدود 87 از عمرش را سپری کرده بود در اسکندریه مصر بدرود حیات گفت[۱].