شیخ الجفری

نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۵۰ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها)

شیخ بن محمد الجفری (۱۱۳۷ - ۱۲۲۲ق) عالم دینی، مصلح اجتماعی و شاعر عارف و ازمبلغین اسلام در سرزمین هند است. او نقش مهمی در نشر و تبلیغ اسلام در جامعه ملیبار (Malaybar) هند و سهم به سزایی در پیشرفت آموزش عقیده و احکام و سبک زندگی اسلامی داشت. همچنین در دوران رونق شعر عربی در کرالای هند فعالیت زیادی در ادبیات داشت [۱].

نسب

شیخ بن محمد بن شیخ بن حسن بن علوی بن محمد بن أبی بکر بن عبد الرحمن بن عبدالله التریسی بن علوی الخواص بن أبی بکر الجفری بن محمد بن علی بن محمد بن أحمد الشهید بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی طالب، و علی علیه السلام، همسر فاطمه، دختر محمد صلی الله علیه و آله است .

وی سی و یکمین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در سال 1137 هجری قمری در روستای الحاوی از توابع شهر تریم از توابع حضرموت به دنیا آمد و در سایه علم و فضیلت رشد یافت و قرآن کریم را در کودکی نزد پدرش حفظ کرد. پدرش و اجدادش تا جدّ سومش علوی از امام عبدالله الحداد مبانی علمی خود را گرفته بودند و شیخ اصول علوم خود را از علمای الحاوی و تریم گرفت. او در اوایل جوانی به تجارت پرداخت و سپس به علوم دینی پرداخت و طریقه تصوف را آموخت [۲].

اساتید

از جمله اساتید علوی که از آنها بهره برد عبارتند از: [۳]

عبد الرحمن بن عبدالله بلفقیه

أخوه عبد الرحمن بن محمد الجفری

حسن بن عبدالله الحداد

عبد الرحمن بن عبدالله الحداد

محمد بن حامد السقاف

شاگردان

کسانی که در مکتب روحانی او پرورش یافتند: [۴]

عبدالله بن أحمد باسودان

عمر بن عبد الرحمن البار

عمر بن طه البار

عبدالله بن علی بن شهاب الدین

حسن بن صالح البحر

علوی بن محمد مولى الدویله

أحمد بن محمد الحبشی

محمد صالح الریّس

عبد الوهاب بن عبد القادر الویلوری

علی البلنکوتی

محیی الدین بن علی الکالیکوتی

مهاجرت به کلیکوت

با یکی از کشتی های تجاری به شهر کلیکوت در کشور هند رفت و در سال 1159 هجری قمری به ساحل ملیبار رسید و مورد استقبال قاضی محی الدین بن علی و عده ای از سران مسلمانان آنجا قرار گرفت. او را نزد پادشاه ساموتیرا بردند و در آنجا رسما پذیرفته شد و حاکم خانه و زمینی به او داد و از او خواست در کالیکوت ساکن شود. او با هدف تبلیغ و نشر اسلام به آنجا رفت و در آنجا به اصلاح وضعیت جامعه در بعد اجتماعی، سیاسی و مذهبی علاقه مند بود و توانست عصبیت را از بین مردم دور کند. او با هندوها آمیخت و به امور آنان رسیدگی کرد، پس اسلام آوردند. او مساجد و مدارس دینی بسیاری را در سراسر کرالا تأسیس کرد. سپس عازم حجاز شد و در میان شهرهای آن مدتی درنگ کرد و وارد عمان و یمن و شام و مصر شد و به تریم بازگشت. او چند سال را در آنجا گذراند، سپس به کلیکوت بازگشت و با سلطان حیدرعلی و پسرش سلطان تیپو رابطه نزدیک داشت .

تالیفات

او کتاب هایی در تبیین عقاید اهل سنت و جماعت تألیف کرد و در حل مسائل فوری که اسلام و امت اسلامی را تحت تأثیر قرار می داد و موضوعات دیگر کتاب نگاشت، از جمله:

«کنز البراهین الکسبیة والأسرار الغیبیة لسادات مشایخ الطریقة الحدادیة العلویة»

«نتیجة أشکال قضایا مسلک جوهر الجواهریة، وبرهان سلطان مشایخ الطریقة العیدروسیة القادریة»

«الإرشادات الجفریة فی الرد على الضلالات النجدیة»

«الکوکب الدری فی نسب السادة آل الجفری»

«مضاعف الرزانة»

«مقامات»

شرح قصیدة للحبیب عبدالله الحداد

دیوان شعر

وفات

وی در روز پنجشنبه هشتم ذی القعده سال 1222 هجری قمری درگذشت و در کنار خانه خود در کلیکوت به خاک سپرده شد و این خانه امروزه به بیت الجفری معروف است.

منبع

الملیباری, عبد النصیر أحمد (2010). تراجم علماء الشافعیه فی الدیار الهندیه. عمان، الأردن: دار الفتح للدراسات والنشر.

پانویس

  1. السقاف, عبدالله بن محمد (1356 هـ). تاریخ الشعراء الحضرمیین. الجزء الثانی. القاهرة، مصر: مطبعة حجازی. صفحة 218.
  2. المشهور, عبد الرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهیرة (PDF). الجزء الثانی. جدة، المملكة العربیة السعودیة: عالم المعرفة. صفحة 408. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 1 مایو 2020.
  3. زبارة, محمد بن محمد بن یحیى (1998). نیل الوطر من تراجم رجال الیمن فی القرن الثالث عشر. الجزء الثانی. بیروت، لبنان: دار الكتب العلمیة. صفحة 26.
  4. الحبشی, عیدروس بن عمر (1430 هـ). عقد الیواقیت الجوهریة. الجزء الأول. تریم، الیمن: دار العلم والدعوة. صفحة 527.