محمد مولی الدویله
محمد مولی الدویله (۷۰۵-۷۶۵ه.ق) از پیشوایان سادات آل باعلوی در حضرموت بود. او بیشتر ساکن بادیه و صحرا بود. او بر خلاف همانندان و هم عصران خود از سادات باعلوی به تحصیل علم نپرداخت، اما به دلیل حال معنوی بالا و بلند نظری و خوش رایی مورد تقدیر اهل علم واقع می‌شد. همه آل مولی الدویلمه به او باز می‌گردند.
نسب
محمد بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین السبط بن علی بن أبی طالب، و علی شوهر فاطمه بنت محمد.
او نوه ۱۹ ام محمد پیامبر اسلام در سن و سال خود است.
تولد و تربیت
او در سال ۷۰۵ ه.ش در تریم، حدراموت به دنیا آمد و مادرش فاطمه بنت سعد پالیث است. پدرش درگذشت و عمویش عبدالله ببلاوی حامی مالی او بود. او نیمی از قرآن را حفظ کرد، و راه خانواده و سلف خود را از خانواده اش گرفت، علاوه بر اصول فقه، حدیث، فقه و قرآن که مملو از جامعه گسترده او از تعدادی از بزرگان زمان خود است. در جوانی به سرزمین دو مسجد مقدس رفت و آن ها را از گروهی از علما و فقها گرفت و در راه بازگشت با شیخ علی بن عبدالله التواشی آشنا شد و او را شناخت.
زندگی در سرزمین یبحر
بسیاری از اجداد تمایل به زندگی بادیه داشتند و محمد نیز مولا دولا بود، بنابراین او مغازه ای به نام «دریانوردی» را انتخاب کرد که نزدیک به مقبره خدای پیامبر هود است و خانه ای ساخت و ساکن شد، و بسیاری از گروه او خانه هایی در اطراف آن ساختند تا اینکه تبدیل به یک روستا امره شد، پس از یک دوره زمانی که نزدیک روستای او روستای دیگری ساخته شد، به اولین «بادبان دولت» گفته شد و معنای «دولا» به قول مردم هادراموت «عتیقه» یا «قدیمی» شد و سپس او را «ملا دوله» یعنی صاحب روستا نامید. قدیمی.
از سخنان او
محمد ملا الداویلا می گوید: «من سه ویژگی از خودم می دانم، اولی: از مرگ متنفر نیستم، هر از مرگ متنفر باشد از ملاقات با خدا متنفر است.» دوم اینکه من از فقر نمی ترسم، چون می دانم آنچه خدا دارد نزدیک تر از دست من است. سوم اینکه متنفرم از اضافه کردن، حتی اگر چیزی ندارم.» او گفت که می خواهد مردم را به مسجد بائلاوی معروف به ترم بیاورد و آن ها گفتند که بادیه نشینی است که برای امامت مناسب نیست و وقتی نماز می خواندند، بعد از نماز خواندن در مورد قرآن به سخن نشست و او با سخنانی بزرگ سخن گفت، بنابراین می دانستند که این پرچم وهابی است.
مسئولیت ها
سلطان یمن در آن زمان نظامی را به احمد بن یمانی سلطان هدرموت فرستاد تا بندر ال شهر را از او گیرد و محمد مولا الدوله و احمد بن یمانی البندر و احمد بن یمانی نمی توانستند با آن ها روبه رو شوند، او از آن ها خواست تا جمعه نماز بخوانند و شهر را ترک کنند و به آن ها بجا بذارند.
فرزندان
او جانشین چهار پسرش به نام های علوی، علی، عبدالله، عبدالرحمن السقاف و دختری به نام علویه شد.
وفات
وی روز دوشنبه دهم شبان در سال ۷۶۵ ه .خ درگذشت و در قبرستان زنگل به خاک سپرده شد.
منبع
مشهور، ابوبکر بن علی (۱۴۲۲ ه . امام محمد بن علی بعلاوی (ملا الداویله) سری پرچم های حدراموت ۶ (PDF). عدن، یمن: مرکز خلاقیت فرهنگی مطالعات و خدمات میراث.