اخوان المسلمین موریتانی
| نام جریان | اخوان المسلمین موریتانی |
|---|---|
| سال تاسیس | 1979 میلادی |
| موسس | شیخان ولد ابراهیم ولد بیب |
| افراد موثر | محمد حسن ولد الدود شنقیطی. |
تاسیس جمعیت فرهنگی اسلام در سال 1979 م نقطه عطفی در تاریخ جنبش‌های اسلام‌گرا و علی الخصوص جمعیت اخوان المسلمین موریتانی به شمار می‌آید.
تاریخچه
مجاهدت و تلاش گروه‌های صوفیه در غالب فرهنگ و ادبیات دینی مذهب مالکی تجلی بافته بود، کشور موریتانی در 28 نوامبر 1960 به استقلال سیاسی و اقتصادی خود نائل آمد. بدین ترتیب در اوائل دهه شصت قرن بیستم، فضای سیاسی این کشور شاهد حضور جریان‌های اسلام‌گرای سیاسی همچون اخوان المسلمین و جنبش‌های دانشجویی بود. این گروه‌ها که هدف خود را دفاع از اسلام بیان می‌کردند، اقدام به برگزاری جلسات مناظره و بحث با جریانات سکولار و ملی گرا نمودند. گرچه ترویج عقاید و افکار اسلامی اخوان در این برهه با مشکلات و موانعی روبرو بود که از جمله آنها می‌توان به غلبه سیاست تک حزبی بر رسانه‌ها و فعالیت‌های سیاسی دولت « مختار ولد داداه» و عدم پذیرش تعدد احزاب از سوی مقامات رسمی کشور، حضور افرادی که دلبستگی شدید به فرهنگ فرانسه داشتند در مناصب کلیدی کشور، غلبه زبان و فرهنگ فرانسوی بر سیستم آموزش و پرورش کشور و بالاخره انتشار تفکرات ملی گرای راست اشاره کرد. این وضعیت همچنان ادامه داشت تا اینکه در اواخر دوره ریاست جمهوری « ولد هیداله » کمیته‌ای به منظور اجرای شریعت اسلامی در موریتانی تشکیل یافت که در نتیجه آن بسیاری از اسلام‌گرایان موریتانیایی از زندان‌های رژیم آزاد شدند.
جمعیت فرهنگی اسلام
تاسیس «جمعیت فرهنگی اسلام» در سال 1979 م نقطه عطفی در تاریخ جنبش‌های اسلام‌گرا و علی‌الخصوص جمعیت اخوان المسلمین موریتانی به شمار می‌آید؛ زیرا از این پس گروه‌های مختلف اسلامی در غالب یک چینش متحد با عنوان «جمعیت فرهنگی اسلام» به فعالیت خود ادامه می‌دادند. بتدریج شاخه‌ها و فروعات این جمعیت در سراسر موریتانی انتشار یافت و این گروه از طریق برگزاری جلسات سخنرانی، مناظره و شب شعر به ترویج فرهنگ اسلامی همت گمارد. لازم به ذکر است که فعالیت‌های جمعیت فرهنگی اسلام تنها در حوزه فرهنگی خلاصه نمی شد بلکه سعی می‌کرد تا با شرکت در امور خیریه همچون کمک‌رسانی به فقرا و ساخت مساجد در مناطق مختلف از فضای سیاسی و رسانه‌ای بسته در کشور، حداکثر استفاده را برده باشد.
کودتای سفید «معاویه ولد سیدی الطایع» در تاریخ 12/12/ 1984 اتفاق افتاد و انتظار می‌رفت که به دلیل شرایط خاص سیاسی حاکم بر دولت وی (مخالفت با فعالیت احزاب مختلف) ادامه فعالیت جمعیت فرهنگی اسلام با مشکل مواجه گردد. در حالی که به دلایلی که ذیلاً به آنها اشاره خواهد شد، چنین اتفاقی نیافتاد و این گروه همچنان به فعالیت‌های خود ادامه می‌دادند:
1- بیداری اسلامی که به دلیل کاهش موج تفکرات راست گرا و پان عربی در بسیاری از کشورهای عربی بروز کرده بود.
2- تاسیس کتابخانه‌های اسلامی با گرایش‌های انقلابی و اصلاح طلبانه از نویسندگان جهان عرب در شعبات « مصعب بن عمیر » و «عایشه» که از شعبات جمعیت فرهنگی اسلام بودند.
3- انتشار نوارهای سخنرانی در مراکز فرهنگی فوق پیرامون مباحث انقلابی و جهاد اسلامی از خطباء و رهبران اسلامی
4- تاسیس مراکز تجاری مختلف برای خرید و فروش کتب و کاست‌های مذهبی
5- برگزاری جلسات سخنرانی، مناظره و شب شعر در مساجد که عمدتا بصورت خودجوش انجام می‌شد
6- برگزاری کلاس‌های آموزشی توسط اعضای جمعیت فرهنگی اسلام در مناطق مختلف موریتانی
7- مشارکت و رهبری اعضای جمعیت فرهنگی اسلام در بسیاری از اتحادیه‌ها و سندیکاهای آموزشی، تربیتی و...
به این ترتیب جریان اسلام‌گرا ( اخوان المسلمین ) از نفوذ و وجهه بالایی در میان اقشار مختلف مردم موریتانی برخوردار شد که آن را در ادای رسالت اسلامی خود کمک می‌کرد. نباید از نظر دور داشت که اگر چه جریان سلفی در موریتانی نیز - توسط فارغ‌التحصیلان « موسسه سعودی » و با حمایت همه جانبه سفارت عربستان سعودی در موریتانی – با انتشار نوارهای سخنرانی علمای سلفی و برگزاری جلسات سخنرانی و مناظره در مساجد فعالیت آرامی را در فضای موریتانی در پیش گرفته بود، اما یارای مقابله با حرکت اخوان المسلمین را نداشت.
اصلاح‌طلبان میانه‌رو و اخوان‌المسلمین موریتانی
با روی کار آمدن دولت غیر نظامی « ولد شیخ عبدالله » در سال 2007 م عرصه فعالیت برای اسلام‌گرایان گشوده شد. این رویه پس از کودتای ژنرال « محمد ولد عبدالعزیز » در ششم اوت 2008 همچنان ادامه داشت، بگونه‌ای که « ولد منصور » رئیس حزب « تجمع ملی برای اصلاح و توسعه » معروف به تواصل ( اخوان المسلمین موریتانی ) در انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 شرکت کرد.
از جمله رهبران فکری اخوان در موریتانی می‌توان به « شیخان ولد ابراهیم ولد بیب » شهردار شهر دارالنعیم و « محمد حسن ولد الدود شنقیطی » اشاره کرد. جمعیت اخوان‌المسلمین موریتانی اصول سه‌گانه مرجعیت دینی، عمل بر اساس موازین دموکراسی و اصلاحات سیاسی، اجتماعی، قتصادی، فرهنگی، نظامی و امنیتی را سر‌لوحه کار خود قرار داده‌اند. در این راستا شیخان ولد ابراهیم معتقد است که در دوره کنونی، حفاظت از هویت سرزمینی، صیانت از موسسات و سازمان‌های مذهبی، گسترش دامنه اسلام‌گرایی در کشور و انسجام و وحدت ملی از رسالت‌های این جمعیت است. از جمله خطوط قرمز اخوان موریتانی مسئله ارتباط با رژیم صهیونیستی است که همواره در بیانیه‌ها و اعلامیه‌های مروبط به فلسطین اشغالی به آن اشاره می‌گردد[۱].