احزاب سیاسی ترکمن عراق
ترکمانهای عراق (ترکی استانبولی: Irak Türkmenleri/Irak Türkleri) که همچنین ترکهای عراق یا عراق تورکلری نامیده میشوند، یک گروه قومی در عراق از شاخه تُرکهای آناتولی [۱]بهطور عمده سکونتگاه آنان در شمال عراق و دارای روابط نزدیک فرهنگی و زبانی با ترکیه و آذربایجان هستند.
پیشینه
تاریخ ورود تُرکمنها به عراق امروزی به دوره امویان برمیگردد، در این دوره حدود ۱٬۰۰۰ سرباز تُرکمن در ارتش عبیدالله بن زیاد گماشته شدند. دوره دوم مهاجران تُرکمنها از زمان حکومت امپراتوری سلجوقی وارد عراق شدند. در نهایت موج سوم که بیشترین تعداد مهاجرتها به عراق را شامل میشد، در دوران سلطه امپراتوری عثمانی بر عراق بود، که وارد عراق امروزی شدند. به گونهای که با فتح عراق توسط سلیمان یکم در سال ۱۵۳۴ میلادی به دنبال تسخیر بغداد توسط مراد چهارم در سال ۱۶۳۸، تُرکان زیادی در عراق نفوذ پیدا کردند. بنابراین، بسیاری از تُرکمنهای امروزی عراق فرزندان سربازان عثمانی، بازرگانان و کارمندان دولتی بودند که در دوران حکومت امپراتوری عثمانی به عراق آورده شده بودند[۲].
پس از تأسیس جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳، تُرکمنهای عراق به درخواست ترکیه جهت ضمیمه شدن ولایت موصل را به بخشی از دولت دادند[۳]. با این حال، با توجه به پایان سلطنت عثمانی، تُرکمنها در برابر درخواست خود بهطور فزایندهای در برابر سیاستهای رژیم مورد تبعیض قرار گرفتند. مانند کشتار کرکوک در سال ۱۹۵۹ و در سال ۱۹۷۹ زمانی که حزب بعث بهطور فزایندهای در برابر جامعه تُرک تبعیض قائل میشد. اگرچه آنها به عنوان یک قومیت در ساختار عراق (در کنار عربها و کردها) در قانون اساسی سال ۱۹۲۵ به رسمیت شناخته شدند، بعد از این تُرکها از این وضعیت انتقال به ترکیه محروم شدند[۴].مدعیان نیز محدوده جمعیت خود را بین ۵۰۰٬۰۰۰ تا بیش از ۳ میلیون برآورد میکنند، صرف نظر از این عدم قطعیت، بهطور کلی تُرکها سومین گروه قومی در عراق پذیرفته شدهاند[۵].در سال ۱۹۵۷ در آخرین سرشماری قابل اعتماد به رسمیت شناخته شدند، ولی بعد از آن با سیاستهای عربسازی حزب بعث مواجه شدند[۶]. که در آن سال اعراب با تشکیل بزرگترین قومیت در عراق و به دنبال آن کُردها (۱۳٪) و تُرکمن عراق (۹٪) بودند[۷] تُرکمنها بهطور عمده در شمال عراق و در شهرهای کرکوک، اربیل، تلعفر، موصل، تازه خورماتو، داقوق، طوزخورماتو، آلتون کوپری و نیز پایتخت عراق، بغداد سکونت دارند[۸].
مذهب
تُرکمنهای عراق مسلمان شیعه و سنی هستند[۹]. شیعهها ۴۵٪ و سنیها ۵۵٪ جمعیت تُرکمنها را تشکیل میدهند.
رسانه
نخستین و تنها رسانهٔ تُرکمنهای عراق از سال ۲۰۰۴ میلادی توسط جبهه تُرکمنهای عراق با نام شبکه تلویزیونی تُرکمنلی افتتاح شد.
احزاب
تُرکمنها بهصورت رسمی دارای ۵ حزب در عراق میباشند که یکی از مهمترین آنها جبهه تُرکمنهای عراق است.[۱۰]. جبهه تُرکمنهای عراق جنبش دموکراتیک تُرکمن حزب خلق تُرکمن حزب اخوان تُرکمن عراق
جبهه تُرکمنهای عراق
جبهه تُرکمنهای عراق (ترکی استانبولی: Irak Türkmen Cephesi، عربی: الجبهة الترکمانیة العراقی) یک جنبش سیاسی است که در سال ۱۹۹۵ میلادی در اربیل عراق به نمایندگی از مردم تُرکمن عراق از شاخههای ائتلاف میهنی عراق تأسیس شدهاست. این جنبش در مناطق شمالی عراق به رهبری سعادتالدین ارگچ به رقابت با سایر احزاب جهت ورود به مجلس نمایندگان عراق به رقابت میپردازند[۱۱]. حوزه عملکرد این حزب در شهرهای کرکوک، تلعفر، موصل، اربیل، کفری و دوز خورماتو میباشد. جبهه تُرکمنهای عراق دارای ۵ کرسی در پارلمان نمایندگان عراق و ۱ کرسی در مجلس میهنی کردستان عراق میباشد. این حزب توسط ارتش و دولت ترکیه پشتیبانی میشود[۱۲].
جنبش دموکراتیک تُرکمن
جنبش دموکراتیک تُرکمن (به تُرکی استانبولی: Türkmen Demokratik Hareketi) یک جنبش سیاسی در عراق به رهبری نورالدین نجمالدین که نمایندگی مردم تُرکمن عراق و از شاخههای حزب کردستان عراق میباشند. تشکیل دهندگان این حزب از اعضای سابق جبهه تُرکمنهای عراق در سال ۲۰۰۴ میلادی بهوجود آمد. این حزب از مخالفان دخالت ترکیه در امور داخلی تُرکمنهای عراق میباشد[۱۳]. جنبش دموکراتیک تُرکمن به دلیل حمایت از انتقال منطقه نفتخیز کرکوک به دولت کردستان عراق از پشتیبانی و حمایت کُردها برخوردار بوده و در پارلمان میهنی کردستان سه کرسی اختصاصی دارد.
حزب خلق تُرکمن
حزب خلق تُرکمن (به ترکی استانبولی: Türkmen Halk Partisi) یک جنبش سیاسی به سال ۱۹۹۷ میلادی در عراق به رهبری نیهات ایلهانلی که نمایندگی مردم تُرکمن عراق را برعهده دارد. این حزب در اوایل تأسیس تا جنگ عراق و برکناری صدام حسین از مسند قدرت توسط وی سرکوب میشد، اما پس از برکناری صدام حسین به فعالیت آزادانه خود ادامه میدهد[۱۴].
حزب اخوان تُرکمن عراق
حزب اخوان تُرکمن عراق (به ترکی استانبولی: Irak Türkmen Kardeşlik Partisi) یک جنبش سیاسی در عراق به رهبری ولید شریکا است که عمدتاً از مردم تُرکمن عراق تشکیل شده و عضو فهرست کردستانی است. این حزب برخلاف جبهه تُرکمنهای عراق و همسو با جنبش دموکراتیک تُرکمن خواهان الحاق منطقه نفتخیز کرکوک به حکومت کردستان عراق است [۱۵].
نیروی نظامی تُرکمن
تیپهای تُرکمان (عربی: الحشد التركماني) شبهنظامیان تُرکمان عراقی هستند که به عنوان بخشی از نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) در سال ۲۰۱۴ تشکیل شدهاند[۱۶].
سعید ییلماز نجار، فرمانده این گروه[۱۷]پیشنهاد اتحاد شبهنظامیان تُرکمان را از جبهه ترکمان عراق رد کرد و گفت که گروه وی متشکل از تُرکمنهای شیعه و سنی است [۱۸].
در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۶، تیپ ۱۶ اعلام کرد که شبه نظامیان در نبرد حویجه شرکت کردند[۱۹].
پانویس
- ↑ Sadik, Giray (2009), American Image in Turkey: U.S. Foreign Policy Dimensions, Rowman & Littlefield
- ↑ کردهای عراق و ترکیه
- ↑ Lukitz, Liora (2006), A quest in the Middle East: Gertrude Bell and the making of modern Iraq, I.B.Tauris
- ↑ Stansfield, Gareth R. V. (2007), Iraq: People, History, Politics, Polity
- ↑ Dabrowska, Karen; Hann, Geoff (2008), Iraq Then and Now: A Guide to the Country and Its People
- ↑ Anderson, Liam D. ; Stansfield, Gareth R. V. (2009), Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise, University of Pennsylvania Press
- ↑ کُرد در عراق
- ↑ Stansfield, Gareth R. V. (2007), Iraq: People, History, Politics, Polity
- ↑ وضعیت تُرکمنان در عراق
- ↑ کتاب تُرکمنهای عراقی
- ↑ تُرکمنهای عراق
- ↑ Raber Tal’at Jawhar. "The Iraqi Turkmen Front" Retrieved February 26, 2012
- ↑ سایت سما
- ↑ تُرکمن ها
- ↑ حزب اخوان تُرکمن
- ↑ حشد الشعبی
- ↑ فرمانده نیروهای حشد
- ↑ بافت جمعیتی
- ↑ نیروهای حشدتُرکمن