احمد متوسلیان (یزدی) متولد 15فروردین 1332 در تهران و ربوده شده14تیر 1361 در لبنان است. فرمانده لشگر 27 محمد رسول الله در جنگ ایران و عراق و یکی از بر جسته‌ترین فرماندهان دفاع مقدس به شمار می‌آمد. او یکی از 4 دیپلمات ایرانی روبوده شده ایرانی در لبنان است^[۱].

تولد

حاج احمد متوسلیان
حاج احمد متوسلیان
نام کامل	احمد متوسلیان
نام‌های دیگر	سردار حاج احمد متوسلیان
اطلاعات شخصی
سال تولد	1332 ش، ۱۹۵۴ م، ۱۳۷۳ ق
محل تولد	تهران، ایران
دین	اسلام، شیعه
	v; t; e;

احمد متوسلیان در ۱۵ فروردین ۱۳۳۲ در یکی از محلات جنوب شهر تهران به دنیا آمد. دوران تحصیل ابتدایی را در دبستان اسلامی مصطفوی به پایان رساند و ضمن تحصیل، به پدرش در بازار تهران در شغل شیرینی‌فروشی کمک می‌کرد. احمد در کودکی بسیار گوشه‌گیر بود. پس از پایان دوره ابتدایی، وارد هنرستان صنعتی شد و در سال۱۳۵۱ دیپلم گرفت. سپس به خدمت سربازی اعزام شد و در شیراز دوره تخصصی تانک را گذراند و پس از آن، به سرپل ذهاب اعزام شد. او در سال ۱۳۵۶ در رشته مهندسی الکترونیک دانشگاه علم و صنعت پذیرفته شد^[۲].

مبارزات پیش از انقلاب اسلامی

حاج احمد متوسلیان در دوران خدمت سربازی، فعالیت‌های مذهبی و سیاسی داشت و مخالفت خود را با حکومت پهلوی بیان می‌کرد. پس از پایان دوره سربازی، در یک شرکت تأسیساتی خصوصی استخدام شد و پس از چند ماه، به خرم‌آباد منتقل شد و فعالیت‌های سیاسی- تبلیغی خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۴ توسط اکیپی از کمیته مشترک ضدخرابکاری ساواک دستگیر و روانه زندان شد و پنج ماه در زندان فلک‌الافلاک خرم‌آباد در یک سلول انفرادی زندانی بود. پس این که از زندان آزاد شد، در قم و تبریز در سال ۱۳۵۶، نقش رابط و هماهنگ‌کننده تظاهرات را در محلات جنوبی تهران برعهده داشت. پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران مسئولیت تشکیل کمیته انقلاب اسلامی محل خویش را عهده‌دار شد. پس از شکل‌گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به این ارگان پیوست ^[۳].

پس از آغاز قیام‌های کردستان در اسفند ۱۳۵۷ داوطلبانه عازم بوکان شد و به سقز و بانه رفت. پس از آن برای آزادسازی سنندج راهی این شهر شد. در اوایل خرداد ۱۳۵۹ مسئولیت سپاه مریوان بر عهده او گذاشته شد^[۴].

در دفاع مقدس

در دی ۱۳۶۰ عملیات محمد رسول‌الله از دو محور مریوان و پاوه بر روی منطقه خرمال توسط وی و شهیدابراهیم همت رهبری شد که این عملیات سنگ بنای تأسیس تیپ ۲۷ رسول‌الله بشمار می‌رود. احمد در سال ۱۳۶۰ پس از بازگشت از مراسم حج، از طرف محسن رضایی (فرمانده کل سپاه) مأمور فرماندهی سپاه مریوان و پاوه تیپ محمد رسول‌الله شد. او به همراه شهید بروجردی راهی جبهه‌های جنوب شد ^[۵] در شب ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ عملیات بیت‌المقدس به فرماندهی احمد متوسلیان از منطقه دارخوین به سمت جاده اهواز–خرمشهر آغاز شد که موجب آزادسازی خرمشهر شد^[۶].

در لبنان

او در اواخر خرداد ۱۳۶۱به دستور محسن رضایی فرمانده وقت سپاه و با تأیید مقام معظم رهبری که در آن دوران مسئولیت ریاست‌جمهوری را بر عهده داشتند در بحبوحه جنگ ایران و عراق به همراهی شماری از رزمندگان به سوریه اعزام می‌شوند تا از آنجا برای یاری حزب‌الله لبنان و مبارزه با اسرائیل به جنوب لبنان بروند. بعد از انتخاب شدن او برای رفتن به لبنان و قبل از سوار شدن در هواپیما و در پای پله‌های هواپیما برای نیرو‌هایش سخنرانی می‌کند. او در بخشی از سخنانش به نیروها می‌گوید: «باید که اسراییل از جهان زدوده شود و شما مردان بزرگ باید که حرف اماممون رو جامه عمل بپوشونیم.» درحالی که محسن رضایی بعدها اعلام می‌کند که امام خمینی(ره)وقتی از موضوع مطلع می‌شود ابراز نارضایتی کرد؛ بنابراین دستور بازگشت به نیروهای اعزامی داده می‌شود. متوسلیان به بیروت رفت تا با همراهی سید محسن موسوی (کاردار ایران در لبنان) به بررسی آخرین وضعیت پرداخته و به ایران بازگردد که دیگر از سرنوشت او و همراهانش تا به امروز خبر موثقی در دست نیست.

ربوده شدن

به روایت منصور کوچک محسنی، پاسدار و از دستیاران متوسلیان در لبنان، متوسلیان با توجه به نقش عمده‌اش در آزادسازی خرمشهر، تنها چند هفته پس از آزادسازی خرمشهر در راس گروهی از سپاه پاسداران (به همراه گروهی از ارتش ایران) به سوریه اعزام شده بود. پس از آنکه متوسلیان گروه‌های مختلفی که بعداً حزب‌الله لبنان را تشکیل دادند هماهنگ کرد، با توجه به اصرار امام خمینی(ره) به محدود کردن مداخله سپاه در لبنان و تمرکز نیروهای نظامی ایران بر جنگ با عراق، قرار بر این شد که متوسلیان به ایران بازگردد. پس از پایان جلسه‌ای در ۱۳ تیر در بعلبک که در آن بازگشت متوسلیان به اطلاع گروه‌های لبنانی رسانده شد، سید محسن موسوی، کاردار سفارت ایران در بیروت، با توجه به اتمام مأموریت متوسلیان و تصمیم او به بازگشت در روز سه شنبه [۱۵ تیر ۱۳۶۱]، پیشنهاد کرد که متوسلیان با او و با استفاده از خودرو سفارت تا بیروت برود و دوری بزند و در پایان هم گزارشی برای رهبر ایران یا شخص دیگری تهیه کند. در نهایت قرار شد که متوسلیان ۸ صبح ۱۴ تیر بعلبک را به مقصد بیروت ترک کند. حوالی ۲ بعد از ظهر خبر دستگیری متوسلیان به گروه ایرانی رسید^[۷] سمیر جعجع یکی از رهبران فالانژها پس از آزادی از زندان اعتراف کرد که گروگان‌های ایرانی به نیروهای وی تحویل داده شده و سپس توسط آنان کشته شده‌اند ولی مقامات ایرانی این ادعا را مشکوک دانسته‌اند.

پیشنهاد معاوضه

حجت‌الاسلام موسی فخر روحانی که در زمان گروگانگیری مسوولیت سفارت ایران در لبنان را برعهده داشت، اظهار می‌کند که عماد مغنیه و گروهش دیوید اس. داج، رئیس دانشگاه آمریکایی بیروت را به تلافی گروگانگیری چهار دیپلمات ایرانی در لبنان گروگان گرفته بودند. وی همچنین داج را رئیس سیا در خاورمیانه معرفی می‌کند. منصور کوچک‌‌محسنی از پاسداران اعزامی به سوریه و لبنان نیز اشاره کرده‌است که دو جوان که، یکی شان شبیه عماد مغنیه بود، داج را که رئیس دانشگاهشان بود گروگان گرفتند تا با احمد متوسلیان مبادله شود. در آن زمان، قاسم میرزایی نیکو مسئول آزادی متوسلیان شد. قرار بر این بوده که دیوید دج عضو بلندپایه CIA در خاورمیانه را با متوسلیان و سایر گروگان‌ها مبادله کنند: «اطلاعات بسیار عمیقی داشت که از او استخراج شد تا اینکه یک روز درست زمانی که به نتیجه نزدیک شده بودیم همه برنامه‌ها خراب شد.» محسن رفیقدوست از طرف محسن رضائی مسئول گرفتن دیوید دج می‌شود و در نهایت او را می‌گیرند. نیکو می‌گوید که به محسن رضائی گفته‌است که «رفیق دوست در قبال این آدم به سمت گرفتن اسلحه می‌رود نه آزادی احمد و سایر گروگان‌ها! محسن رضایی نیز گفت که ما هم‌اکنون تحت فشاریم و به اسلحه نیاز داریم و باید با سوری‌ها هماهنگ باشیم.» در نهایت، بر پایه گفته‌های نیکو، در روز مورد نظر «محسن رفیق‌دوست و دیوید دُج به سمت یک میگ رفتند که هواپیما را هدایت می‌کردند و سوری‌ها نیز آمدند و آقای دُج را بردند و به جای آن، ۲۱ افسر سوری را آزاد کردند و یک مقدار سلاح نیز که ما می‌خواستیم به ما دادند و به این ترتیب دست ما کوتاه و خرما بر نخیل ماند.» نیکو می‌گوید که «هنوز نیز به محسن رضایی می‌گویم که تو باعث شدی احمد آزاد نشود و این مبادله صورت نگیرد.» نیکو همچنین می‌گوید که در زمان جنگ متوسلیان «انتقاد شدید نسبت به محسن (رضایی) داشت و اصلاً نمی‌توانست با او کار کند.»

علی قنبری که جزء نیروهای اعزامی برای آزادی متوسلیان در لبنان بوده نیز می‌گوید که تا یکروز پیش از معاوضه، متوسلیان جزء افراد مورد نظر بوده تا اینکه شخصی که خود را مسئول تازه معاوضه گروگان‌ها از سوی محسن رضایی می‌دانسته به مسئول قبلی می‌گوید که باید به ایران بازگردد و خودشان کار معاوضه را انجام می‌دهند. در همان روز، مسئول قبلی به ایران بازگردانده می‌شود و اجازه داده نمی‌شود که در روز مبادله گروگان‌ها در صحنه حضور داشته باشد. در روز معاوضه گروگان‌ها، از آنجایی که طرف اسرائیلی عدم تمایل طرف ایرانی را درگرفتن متوسلیان می‌بیند، او و همراهانش را به اسرائیل بازمی‌گرداند^[۸]

خبر هایی مبنی بر پیدا شدن پیکرهایشان

پس از ۳۸ سال از واقعهٔ ربوده شدن چهار دیپلمات ایرانی، تأیید شد که احمد متوسلیان و سه همراه او «سیدمحسن موسوی»، «تقی رستگار مقدم» و «کاظم اخوان» پس از ربوده شدن و سپری کردن ایّام کوتاهی در اسارت نیروهای شبه نظامی فالانژ، در ساحل مدیترانه تیرباران شده‌اند و محل دفن آنها هم مشخص است^[۹]

اخبار متفاوت در مورد چهار دیپلمات

پیش از پیدا شدن پیکر او، مقامات ایرانی و لبنانی بارها دربارهٔ زنده بودن او گمانه‌زنی کرده بودند. سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان به مناسبت روز آزادی اسرا در بیروت گفت:

نشانه‌هایی وجود دارد که دیپلمات‌های ایرانی در زندان‌های اسرائیل به‌سر می‌برند. اسرائیل در گزارش خود ادعا می‌کند که چهار دیپلمات ایرانی توسط نیروهای لبنانی (فالانژهای سابق) ربوده شده، به دست این نیروها کشته شدند و اجساد آنان دفن شده‌است. اسرائیل دشمن ماست و ما نمی‌توانیم به گزارش‌های آن اعتماد کنیم. همان‌طور که اسرائیلی‌ها در گذشته هم حضور بعضی اسیران در زندان‌های خود را تکذیب می‌کردند، اما مشخص شد که این اسیران در زندان‌های این رژیم بوده‌اند^[۱۰] حسین دهقان در ۳ خرداد ۱۳۹۵ خبر داد احمد متوسلیان و دیپلمات‌های ربوده شدهٔ ایرانی زنده‌اند و در اسارت اسرائیل هستند^[۱۱]یک زندانی یونانی آزاد شده از زندان‌های اسرائیل با مراجعه به سفارت ایران در یونان ادعا کرده که هر چهار ایرانی را در زندان‌های اسرائیل دیده‌است^[۱۲].

پانویس

[1] ttps://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/04/14/2299583/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%A8%D9%87%D9%85-%DB%8C%DA%A9-%D9%BE%D8%B1%D9%88-%D9%86%D8%AF%D9%87-38-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF.>

[2] ttps://www.hamshahrionline.ir/news/181822/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DB%B1%DB%B3%DB%B3%DB%B2

[3] ttps://www.hamshahrionline.ir/news/181822/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87- %D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DB%B1%DB%B3%DB%B3%DB%B2

[4] ttps://www.tabnak.ir/fa/tags/6303/1/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86

[5] ttps://www.iribnews.ir/fa/news/2169429/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%AF-%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86

[6] ttp://www.rajanews.com/news/173564#msg

[7] ttp://www.shahidnews.com/view/45255/%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AD%D8%B2%D8%A8%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8-%DA%A9%D8%B1%D8%AF.

[8] ttp://dl1.netpaak.com/book/pdf/mazhabi/KhianatBeFarmandeh-NETPAAK.COM.pdf

[9] ttps://www.jamaran.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-12/1453566-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%B1-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA.

[10] ttps://www.farsnews.ir/news/8711100949/%D8%AF%D9%8A%D9%BE%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%B1%DA%98%D9%8A%D9%85-%D8%B5%D9%87%D9%8A%D9%88%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D9%8A-%D8%A8%D8%B3%D8%B1-%D9%85%D9%8A%E2%80%8C%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF.»

[11] ttps://www.tabnak.ir/fa/news/591429/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA.

[12] ttps://www.raialyoum.com/index.php/%d8%a7%d9%84%d8%b6%d8%a7%d8%a8%d8%b7-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%8a%d8%b1%d8%a7%d9%86%d9%8a-%d8%a7%d9%84%d8%b0%d9%8a-%d8%a7%d8%b9%d9%84%d9%86-%d8%b9%d9%86-%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d8%b7%d8%a7%d9%81%d9%87-%d9%81/

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]