محمد مامون شناوی
محمد مامون بن احمد الشناوی (1878 - 1950 م) سی و هفتمین شیخ الازهر بود. وی برای تحکیم روابط بین الازهر و جهان اسلام تلاش کرد و نمایندگان علمی فراوانی را به اقصی نقاط جهان اسلام فرستاد. نشر اعتقاد صحیح اسلامی، تبلیغ اصول و قوانین اسلام و تقریب بین مذاهب و طوایف از دغدغه های او بود. و در زمان ریاست وی پنج دانشکده جدید افتتاح شد. یکی از مهمترین اقدامات عملی او تلاش برای از بین بردن فحشا که به وسیله استعمار در مصر رسمیت یافته بود[۱].
تولد و تحصیل
وی در یازدهم شعبان 1295 هجری قمری مطابق با 10 آگوست 1878 میلادی در الزرقا به دنیا آمد. پدرش شیخ احمد الشناوی دانشمند مشهور باتقوا و درستکار و عالم دینی بود. وی یکی از چهره های مشهور در شهر‌های سنبلاوین و زرقا بود.
شیخ محمد مامون الشیناوی در نزد پدرش بزرگ شد. وی قرآن کریم را شروع به حفظ کردن نمود و آن را در دوازده سالگی به پایان رسانید، سپس پدرش او را به الازهر فرستاد، و در آنجا تحت مراقبت برادر بزرگترش شیخ سید الشیناوی که سالها قبل از شروع به تحصیل در الازهر کرده بود و او بعدها به ریاست دادگاه عالی شرع رسید. شیخ محمد مامون مورد تحسین اساتید معروف خود از جمله شیخ محمد عبده و محمد ابوالفضل الجیزاوی قرار گرفت. وی در سال 1906 میلادی گواهی بین المللی را از جامع الازهر دریافت کرد[۲].
مناصب
وی پس از فارغ التحصیلی شروع به تدریس در دانشگاه اسکندریه کرد و در سال 1917 به عنوان قاضی شرع انتخاب شد. وی پس از صدور قانون ساماندهی الازهر در سال 1930 میلادی به شهرت رسید. سپس وی به عنوان رئیس دانشکده شریعت، سپس عضو گروه علمای کبار الازهر در سال 1934 انتخاب شد و به نمایندگی الازهر در کمیته فتوا در سال 1944 منصوب شد.
ریاست الازهر
وقتی شیخ مصطفی عبدالرازق از دنیا رفت، عصر یکشنبه دوم ربیع الاول سال 1367 هجری قمری مطابق با 13 ژانویه 1948 میلادی با انتصاب شیخ محمد مامون الشناوی به عنوان شیخ الازهر ریاست آن را رسما بر عهده گرفت. شیخ الشناوی به دنبال افزایش کیفیت و کمیت تحصیل در الازهر بود. بنابراین برای گسترش موسسات الازهر در سراسر مصر تلاش کرد و در زمان ریاست وی پنج موسسه بزرگ تأسیس شد: موسسات منصوره، مینیا، منوف، سمنود و جرجا که همه این موسسات جزو موسسسات نظامی بودند. و او با وزارت معارف به توافق رسید كه دین اسلامی را یك موضوع اساسی در مدارس دولتی قرار دهد كه توسط فارغ التحصیلان الازهر تدریس شود[۳].
از دیگر فعالیت های او در زمان ریاست بر الازهر گسترش فعالیت های بین المللی الازهر بود که در این راستا نوابغ را برای آموختن زبان انگلیسی به انگلیس فرستاد تا آنها را به کشورهای اسلامی که انگلیسی صحبت می کنند بفرستد. همچنین سهمیه بورسیه الازهر را گسترش داد و امکانات سکونت و تحصیل را برای ایشان تسهیل نمود[۴].
آثار
به دلیل اشتغالات فراوان محمد مامون نتوانست کتابی را تالیف نماید اما چند ده مقاله در موضوعات مختلف از او بر جای مانده است که توسط شاگرد وی محمد عبدالمنعم خوافجی در کتابی تحت عنوان الإسلام و مبادئه الخالدة به شکلی متمایز و مناسب جمع آوری شده است [۵].
درگذشت
محمد مامون الشناوی صبح روز یکشنبه، 21 ذی القعده، 1369 هجری قمری، مطابق با 3 سپتامبر 1950 م دار فانی را وداع گفت.