حضرت هارون
| نام | هارون بن عمران (ع) |
|---|---|
| نام در قرآن | هارون |
| مدت عمر | 123 |
| آرامگاه | کوه هور در غرب اردن |
| تکرار نام در قرآن | 19 |
| نام پدر | عمران |
| نام مادر | یوکابد |
هارون بن عمران از پیامبران الهی برادر، جانشین و همراه حضرت موسی(ع) بود که در قرآن از قول موسی به فصاحت وی در سخن گفتن اشاره شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم جایگاه امام علی(ع) نسبت به پیامبر اکرم به جایگاه هارون نسبت به موسی تشبیه شده است. این حدیث در منابع شیعه و سنی نقل شده و به حدیث منزلت شناخته می‌شود.
هنگامی که موسی[۱] برای گرفتن الواح به طور سینا رفت، هارون را جانشین خود قرار داد. در این مدت فردی به نام سامری گوساله‌ای ساخت و بنی‌اسرائیل را به پرستش آن دعوت کرد و هارون نتوانست مانع آنها شود؛ البته تورات ساخت گوساله را به هارون نسبت داده است.
هارون در ۱۲۳ سالگی در طور سینا از دنیا رفت در کوه هور اردن که به جبل هارون شهرت دارد، مقبره‌ای به او منسوب است.
وجه تسمیه حضرت هارون (ع)
هارون لفظ غیرعربى است و به معنى كوه نشین یا نورانى می باشد. [۲]
نسب حضرت هارون (ع)
نسب هارون این گونه است که هارون بن عمران بن قاهث بن لاوی بن یعقوب بن اسحاق بن ابراهیم (ع) . [۳]
حضرت هارون (ع) در قرآن
نام حضرت هارون بیست بار در قرآن و بیشتر به همراه حضرت موسی (ع) ذكر شده است كه در مواردى حاوى ستایش شخصیت حضرت هارون می باشد. بعضی از مفسرین گفته اند که نام مباركش نوزده بار در كلام الله مجید یاد شده زیرا مراد از «یا أُخْتَ هارُونَ ما كانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ»: [۴] هارون برادر موسى نیست. [۵]
«وَ أَخِى هرُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّى لِساناً»: و برادرم هارون از من زبان آورتر است. [۶]
«وَ وَهَبْنا لَهُ مِنْ رَحْمَتِنا أَخاهُ هرُونَ نَبِیّاً»: و به رحمت خویش برادرش هارون پیامبر را به او بخشیدیم. [۷] «وَلَقَدْ آتَیْنا مُوسى وَ هرُونَ الفُرْقانَ وَ ضِیاءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقِینَ»: و در حقیقت به موسى و هارون فرقان دادیم و كتابشان براى پرهیزگاران روشنایى و اندرزى است. [۸]
در قرآن کریم هیچ مساله اى كه مختص به آن جناب باشد، نیامده مگر همان جانشینى او براى برادرش، در آن چهل روزى كه به میقات رفته بود، "وَ قالَ مُوسى لِأَخِیهِ هارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاتَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ": كه به برادر خود هارون گفت: خلیفه[۹] من باش در قومم، و اصلاح كن، و راه مفسدان را پیروى مكن، و وقتى از میقات برگشت، در حالى كه خشمناك و متاسف بود كه چرا گوساله پرست شدند، الواح تورات را بیفكند، و سر برادر را بگرفت و به طرف خود بكشید، هارون گفت: اى پسر مادر! مردم مرا ضعیف كردند، (و گوش به سخنم ندادند)، و نزدیك بود مرا بكشند، پس پیش روى دشمنان مرا شرمنده و سرافكنده مكن، و مرا جزو این مردم ستمگر قرار مده، موسی گفت: پروردگارا مرا و برادرم را بیامرز، و ما را در رحمت خود داخل كن، كه تو ارحم الراحمینى. [۱۰]
حضرت هارون (ع) در روایات
خدای تعالی به موسی و هارون وحی فرمود: دوستان من خود را به زیور خاكساری و خشوع و ترس می آرایند. این زیور در دل های شان می روید و در پیكرهای شان نمودار می شود و این زیور لباس زیرین و رویین آنها است كه به تن می كنند. [۱۱]
پیامبر اکرم (ص) به امام علی (ع) : تو نسبت به من همچون هارونی نسبت به موسی جز آن كه پس از من پیامبری نیست. [۱۲]
پیامبر خدا (ص) به علی (ع): آیا نمی پسندی كه نزد من همان جایگاهی را داشته باشی كه هارون نزد موسی داشت؛ با این تفاوت كه تو پیامبر نیستی؟ مرا نشاید كه بروم مگر آن كه تو جانشین من باشی. [۱۳]
امام علی (ع) در وصف پیامبران (ص): گروهی مستضعف بودند و خداوند آنها را با گرسنگی آزمود و به سختی ها مبتلایشان فرمود و با ترس و هراس ها امتحان شان نمود و در بوته ناملایمات زیر و روشان كرد... حضرت موسی بن عمران به همراه برادرش هارون (ص)، در حالی نزد فرعون رفتند كه لباس پشمین بر تن و عصای چوبین در دست داشتند... [۱۴]
تفسیر (على بن ابراهیم) با استناد به امام صادق (ع)[۱۵] در روایت معراج از قول پیامبر اسلام (ص) نقل مى كند كه فرمود: وقتى به آسمان پنجم صعود كردم در آنجا مردى تنومند با چشمانى درشت مشاهده كردم كه پیرامون او گروهى از امت وى بودند و من از كثرت آنها متعجب شدم و پرسیدم: اى جبرئیل این مرد كیست؟ جبرئیل گفت: او هارون پسر عمران است، من بر او سلام و برایش استغفار كردم و او نیز به من سلام كرد و برایم استغفار نمود و در آن محل نیز مانند سایر قسمت هاى آسمان ملائكه خشوع نمودند. [۱۶]
اخلاق و فضائل و ویژگی های حضرت هارون (ع)
خداى تعالى در سوره صافات آن جناب را در منت هایش و در دادن كتاب و هدایت به سوى صراط مستقیم و در داشتن تسلیم و بودنش از محسنین و از بندگان مؤمنین به خدا با حضرت موسی (ع) شریك دانسته و او را از مرسلان دانسته و از انبیایش معرفى كرده و او را از كسانى دانسته كه بر آنان انعام فرموده و او را با سایر انبیاء در صفات جمیل آنان از قبیل احسان، صلاح، فضل، اجتباء و هدایت شریك قرار داده و یكجا ذكر كرده.
و در آیه «وَاجْعَلْ لِی وَزِیراً مِنْ أَهْلِی، هارُونَ أَخِی، اشْدُدْ بِهِ أَزْرِی، وَ أَشْرِكْهُ فِی أَمْرِی، كَیْ نُسَبِّحَكَ كَثِیراً، وَ نَذْكُرَكَ كَثِیراً إِنَّكَ كُنْتَ بِنا بَصِیراً»[۱۷] موسى (ع) در مناجات شب طور دعا كرده و از خدا خواسته كه هارون را وزیر او قرار دهد و پشتش را به وى محكم نموده و او را شریك او قرار دهد تا خدا را بسیار تسبیح كنند و بسیار ذكر گویند، هم طراز موسى دانسته و آن جناب در تمامى مواقف ملازم برادرش بوده و در عموم كارها با او شركت مى كرده و او را در رسیدنش به مقاصد یارى مى كرد. [۱۸]
پانویس
- ↑ ر.ک:مقاله موسی
- ↑ قاموس قرآن (سید على اكبر قرشى)، ج7، ص151
- ↑ التحقیق فی كلمات القرآن الكریم (علامه شیخ حسن مصطفوى)، ج11، ص253.
- ↑ سوره مریم، آیه 28
- ↑ قاموس قرآن (سید على اكبر قرشى)، ج7، ص151
- ↑ سوره قصص، آیه 34
- ↑ سوره مریم، آیه 53
- ↑ سوره انبیاء، آیه 48
- ↑ ر.ک:مقاله خلیفه
- ↑ ترجمه المیزان (سید محمدباقر موسوى همدانى)، ج16، ص62
- ↑ بحارالأنوار (علامه مجلسى)، ج13، ص49
- ↑ بحارالأنوار (علامه مجلسى)، ج31، ص333
- ↑ تفسیر نورالثقلین (ابن جمعه هویزى)، ج2، ص62
- ↑ پیامبر اعظم صلى الله علیه و آله و سلم از نگاه قرآن و اهل بیت (حمیدرضا شیخى)، النص العربی، ص144
- ↑ ر.ک:مقاله امام صادق (ع)
- ↑ قصص الأنبیاء (قصص قرآن) (فاطمه مشایخ)، ص330
- ↑ آیه 29 سوره طه
- ↑ ترجمه المیزان (سید محمدباقر موسوى همدانى)، ج16، ص61