اهل‌سنت ایران (مقاله)
اهل سنت ایران عنوان مقاله‌ای [۱] به زبان فارسی است که ناظر به شناخت وضعیت اهل سنت ایران است.
فعالیت مدارس علوم دینی اهل سنت در ایران
طبق اصل دوازدهم قانون اساسی، فقه این مذاهب و حق تعلیم و تربیت دینی آنان را به رسمیت شناخته و برای دولت تکلیف می‌نماید که امکانات لازم را در این خصوص فراهم نماید. تأسیس و توسعه مدارس مختلف دینی اهل سنت در نقاط مختلفی که آنان حضور دارند، گویای توجه جدی نظام به این مسئله است.
در حال حاضر، تعداد طلّاب¬ دینی اهل سنت در حوزه¬های علمیه بیش از 12 هزار نفر است که همه آن‌ها درس فقه اهل سنّت و جماعت شامل شافعی و حنفی می¬خوانند تعداد مدارس و طلاب ده برابر بیش از تعدادشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) شده است. با اجرای طرح تشکیل شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت، برای به روز شدن و خدمات رسانی منسجم و منظم برنامه ریزی شود. نظربه تاکیدرهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مبنی بر ارائه خدمات علمی و رفاهی به همه حوزه‌های علمیه اعم از اهل سنت و شیعیان ، شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شورای عالی برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت را تصویب کرد. دبیرخانه این شورا با حضورچند تن ازعلمای اهل سنت در تهران و در تمامی استان های سنی نشین امور و وظایف محوله ر پیگیری می‌کند. برای رفع دغدغه معیشت محصلین علوم دینی اهل سنت مرکز خدمات حوزه‌های علمیه سراسر کشورتمامی طلاب اهل سنت را تحت پوشش خدمات رفاهی خود قرارداده است و از جمله این خدمات بیمه عمر، بیمه تکمیلی، اعطای تسهیلات بانکی، وام ازدواج، سهمیه عمره، بن معیشت طلاب متاهل، تجهیز مدارس به رایانه و تجهیز کتابخانه مدارس و... است . هم اکنون بیش از 30000 نفر از طلاب اهل سنت از این حمایت ها بهره مندند. تمام اساتید و مدرسان مدارس دینی اهل سنت مانند اساتید دانشگاه از شهریه ماهانه بر اساس سطح بندی انجام شده برخوردارند. اعطای شهریه ماهانه به معمرین و خانواده های متوفی از روحانیون اهل سنت از دیگر خدمات مرکز خدمات حوزه‌های علمیه است که به برادران اهل سنت تعلق می‌گیرد. تمامی محصلین مدارس دینی اهل سنت معاف از خدمت سربازی می باشند و مدرک فارغ التحصیلی معتبر به فارغ التحصیلان اعطا می‌شود. به تمامی طلاب شاغل در ادارات و موسسات مدرک معتبر با ارزش استخدامی اعطا می‌شود که این موضوع متقاضیان زیادی داشته است.بستر مناسب و امکانات رفاهی ایجاد شده برای طلاب اهل سنت موجب افزایش تقاضا برای تحصیل در مدارس دینی اهل سنت شده است. به طوری که برخی افراد که به دلیل نبودامکانات رغبتی به تحصیل در مدارس علوم دینی را نداشتند اکنون اشتغال به تحصیل علوم دینی را بر دانشگاه ترجیح می‌دهند و خانواده های اهل سنت با رغبت بیشتر فرزندان خود را تشویق به تحصیل در مدارس علمیه به جای دانشگاه ها می‌کنند. هموطنان اهل سنت بیشتر در استان سیستان و بلوچستان، استان کردستان، استان آذربایجان غربی، استان خراسان رضوی، استان خراسان شمالی، استان خراسان جنوبی ، استان بوشهر، جنوب استان فارس، شرق استان گلستان وعده قلیلی نیز در گیلان و به صورت پراکنده در برخی دیگر استان ها زندگی می‌کنند. در ادامه به بیان برخی آمارها در خصوص مدارس و طلاب اهل سنت می‌پردازیم.
استان سیستان و بلوچستان
این استان، یکی از استان هایی است که بیشترین مدارس علوم دینی اهل سنت را در خود جای داده است استان سیستان و بلوچستان است. در دوران پیش از انقلاب تعداد مدارس علمیه در استان سیستان وبلوچستان محدود بوده و حداکثر از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی کرد و علاقمندان به تحصیل علوم دینی برای فراگیری این علوم اغلب به کشورهای هندوستان و پاکستان مهاجرت می‌کردند.کیفیت مدارس دینی نیز به دلیل محدودیتهای مختلف و کمبود علمای برجسته در حد پایینی بود . پیش از انقلاب اسلامی در استان سیستان و بلوچستان 3 مدرسه دینی وجود داشت و اکنون 130 مدرسه دینی مخصوص برادران و 450 مدرسه دینی خواهران در استان در حال فعالیت هستند. با پیروزی انقلاب اسلامی و رشد روزافزون مدارس دینی در استان باعث شد طالبان علوم دینی از مهاجرت به کشورهای خارجی برای فراگیری علوم دینی بی نیاز گشته و مدارس متعددی در شهرهای مختلف استان راه اندازی گردید. هم اکنون تعدادمدارس دینی ( مکاتب) و حوزه‌های علمیه در استان به بیش از 100واحد می رسد.رشد کیفی حوزه‌های علمیه باعث شده بسیاری از هموطنان اهل سنت از نقاط مختلف کشور و حتی کشور افغانستان و ایالت بلوچستان پاکستان برای تحصیل علوم دینی به مراکزدینی بلوچستان مراجعه کنند. تعداد محصلین علوم دینی در این استان 7000 نفر تخمین زده می‌شود، این در حالی است که رقم محصلین علوم دینی قبل از انقلاب در این استان از 300 نفر تجاوز نمی¬کرده است. هم اکنون عالی ترین سطوح دینی در حوزه های علمیه اهل سنت سیستان و بلوچستان تدریس می‌شود . در کنار مدارس علوم دینی اهل سنت در استان سیستان و بلوچستان موسسات و کانون های فرهنگی نیز فعال هستند. کتابخانه های مجهز سالن های مطالعه خذمات بی نظیری را به اهل سنت ارائه می‌دهد.
استان کردستان
هم اکنون 26 حوزه علمیه در استان کردستان درشهرستان‌های مریوان، بانه، سروآباد، سنندج، سقز و دیواندره فعال است 1300 نفر از طلاب اهل سنت اعم از خواهران و برادران در مدارس دینی این استان مشغول به تحصیل می باشند. 10 مدرسه دیگر نیز در حال احداث است.
استان آذربایجان غربی
11 مدرسه در آذربایجان غربی برای تعلیم علوم دینی اهل سنت وجود دارد.در استان آذربایجان غربی نیز ارومیه، بوکان، مهاباد، نقده، پیرانشهر و اشنویه دارای مدارس علوم دینی اهل سنت هستند.
استان کرمانشاه
15 مدرسه دینی طلاب اهل سنت با 200طلبه علوم دینی در استان وجود دارد. در برخی شهرستان‌ها بیش از چهار مدرسه دینی وجود دارد.
استان گلستان
بیش از 120 مدرسه علوم دینی اهل سنت در شرق استان گلستان دایر است و سه هزار و 500 طلبه در مدارس اهل سنت استان در حال تحصیل هستند.
استان خراسان رضوی
استان خراسان رضوی و در سایه پرمهر حضرت علی بن موسی الرضا نیز مامن امن مشتاقان تحصیل علوم اهل دینی اهل سنت است که هم اکنون 30 مدرسه دینی با بیش از 1500 محصل در کمال امنیت و آرامش و تحت حمایت های همه جانبه نظام جمهوری اسلامی ایران به تحصیل اشتغال دارند.
استان خراسان جنوبی
خراسان جنوبی 10 مدرسه علمیه دارد و قریب به 200 نفر محصل علوم دینی به علم آموزی می پردازند. در خراسان جنوبی قبل از انقلاب 2 مدرسه علوم دینی وجود داشته که از حداقل امکانات تحصیلی نیز برخوردار نبوده است.
استان خراسان شمالی
خراسان شمالی 30 حوزه علمیه فعال دارد که قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. قریب به 1000 نفر روزانه در این استان و در شهرهای مختلف پای کرسی درس اساتید خود می نشینند.
استان هرمزگان
جمعی از شافعی های اهل سنت در شهرهای بندرعباس،قشم، میناب، جاسک، بستک، کیش، بندر لنگه و...از توابع استان هرمزگان در جنوب ایران و در حاشیه خلیج همیشه فارس زندگی می‌کنند. اهل سنت در این شهرها هم چون نقاط دیگر کشور دارای مدارس و مکاتب علمی مخصوص به خود هستند. در حالی که قبل از انقلاب تعداد مدارس اهل سنت در این استان از عدد انگشتان یک دست کمتر بوده است لیکن به برکت جمهوری اسلامی ایران و توجه مسولین با ایجاد فرصت‌های مناسب و حمایت های لازم مدارس بسیاری در این استان ساخته شده و روزانه طلاب در آن ها به تحصیل و تحقیق می پردازند. تعداد مدارس اهل سنت در این استان قریب به 40 مدرسه می رسد.
استان بوشهر
شماری از هم میهنان اهل سنت در استان بوشهر ساکن هستد که در این استان 8 مدرسه علمیه وجود دارد 1100 محصل علوم دینی اهل سنت در این مدارس به تحصیل اشتغال دارند که 700 نفر از آن‌ها خانم ها هستند.
استان فارس
اهل سنت در استان فارس شهرهای جنوبی این استان را برای سکونت انتخاب کرده‌اند که هم اکنون 20 مرکز علمی اهل سنت روزانه پذیرای قریب به 1000 نفر از محصلین در سطوح مختلف تحصیلی است.
=استان گیلان
هموطنان اهل سنت استان گیلان در ساحل دریای خزر نیز دارای 7 مدرسه دینی هستند که این مدارس در مجموع قریب به 200 محصل دارد.
گستردگی انجام فرایض دینی
آنچه در اصل دوازدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درباره اهل سنت آمده به خوبی بیانگر نگاه منطقی و دقیق جمهوری اسلامی به اهل سنت است. در این اصل تصریح شده است: «دین رسمی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری است و این اصل الی الابد غیر قابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام میباشند» و بر طبق این اصل، برای ایجاد روابط مسالمت‌آمیز و اخوت و برادری بین همه مسلمانان و پرهیز از هرگونه تفرقه‌ای بر رعایت احترام کامل تأکید می‌نماید. بنابراین، هرگونه سب و لعن و یا بی‌احترامی نسبت به پیروان مذاهب اسلامی قانوناً ممنوع می‌باشد، همچنین سایر مذاهب اسلامی و حتی اقلیت‌های غیرمسلمان در انجام مراسم مذهبی خود کاملاً آزاد و مورداحترام میباشند. در خصوص بررسی فعالیت‌های مساجد اهل سنت، به عنوان یکی از مکان‌های برگزاری فرایض دینی در بخشی جدا به طور مفصل پرداخته شده است نماز جمعه اهل سنت در 400 نقطه از سیستان و بلوچستان اقامه می‌شود. در حالی که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعدادآنها تنها 11 مورد بوده است. تنها در شهر زاهدان 12 نماز جمعه با حضور جمع کثیری از اهل سنت برپا می شود. تمام امامان جمعه، مدرسان، طلاب و خادمان مساجد اهل سنت استان زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند. به آن‌ها حقوق ماهانه و عیدی نیز پرداخت می شود. در حالی که در بسیاری از کشورها امامان جمعه باید خطبه ها و مطالب تعیین شده از سوی حکومت ها را بیان کنند.در ایران هیچ کنترلی روی خطبه ها از سوی دولت انجام نمی‌شود. اهل سنت در استان کرمانشاه در شهرهای جوانرود،روانسر ، پاوه، ثلاث و باباجانی ساکن هستند و 120 نماز جمعه برادران اهل تسنن در استان برگزار می‌شود. در استان بوشهر، تعداد پایگاه های نماز جمعه در این استان قبل از انقلاب از 3 پایگاه به 34 پایگاه بعد از انقلاب رسیده است . ائمه جمعه دائم و موقت 57 نفر می باشند که همگی تحت پوشش بیمه و حمایت های مالی و اقتصادی نظام قرار دارند و ماهانه مستمری دریافت می نمایند.
فرصت‌های و آزادی‌های اجتماعی و سیاسی
(حضور در مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، مدیریت‌های حساس مانند فرمانداری، شهرداری، شورای شهر، فرماندهان نظامی و...) در حال حاضر، اهل سنّت ایران از آزادی کامل در فرستادن نماینده به مجلس شورای اسلامی و همچنین مجلس خبرگان جهت انتخاب ولی‌فقیه، برخوردار هستند. در ادامه به برخی از فرصت‌های فراهم شده در کشور برای برادران اهل سنت در عرصه های اجتماعی و سیاسی اشاره می‌گردد: أ. آزادی تشکیل احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی، بر اساس اصل 26 قانون اساسی. ب. نمایندگی مجلس شورای اسلامی بر اساس اصل 64 قانون اساسی. ت. تساوی با همه ملت ایران، در همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی ، بر اساس اصل نوزدهم و بیستم قانون اساسی. ث. نماینده در پارلمان‌ها: علمای اهل تسنن در مجلس خبرگان رهبری که وظیفه نظارت بر عالی‌ترین مقام کشور را دارد، سه نماینده دارند. هم‌اکنون در مجلس شورای اسلامی بیش از 20 نماینده در پارلمان دارند. ج. شرایط استخدامی: از لحاظ استخدام در نهادها و ادارات دولتی و حکومتی نیز محدودیتی بر سر راه اهل سنت نیست. همچنان که بسیاری از مسئولان شهری و استانی در مناطق سنی‌نشین در اختیار برادران اهل تسنن است. علاوه بر آن امکان حضور برادران اهل تسنن در نهادهای نظامی، اطلاعاتی و امنیتی نیز قابل‌توجه است و تنها بیش از 5000 نفر از برادران اهل سنت در سپاه کردستان عضو هستند. طبق برخی آمارها ، بیش از 60% بخشداران در استان سیستان و بلوچستان و قریب به 98% اعضای شوراهای شهر و روستا در این استان از اهل سنت میباشند. همچنین ، تعداد قابل توجهی از شهرداران سنی مذهب هستند. تمامی دهیاران از میان فعالان اهل سنت منصوب شده‌اند و برخی فرمانداران ، برخی مدیران کل و حتی معاونین استاندار از برادران اهل سنت میباشند که در هیچ کشور اسلامی نظیر آن را نمی‌توان یافت. اخیراً نیز یکی از برادران اهل‌سنت برای مأموریت مهم سفارت ، بعنوان سفیر منصوب شده است. ح. حمیرا ریگی یکی از زنان بلوچ اهل سنت به عنوان اولین سفیر زن بلوچ اهل سنت، نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران در برونئی خواهد شد.او فرماندار شهرستان قصرقند در سیستان و بلوچستان است. ریگی در دولت اصلاحات به عنوان اولین زن بخشدار اهل سنت منصوب شده بود. و- خدمات شهری و عمرانی به ساکنین مناطق اهل تسنن در برخی از مناطق کشور پیروان یکی از مذاهب اسلامی، اکثریت ساکنان را تشکیل می‌دهند، طبق اصل دوازدهم قانون اساسی، مقررات محلی را در حدود اختیارات شوراها در چارچوب موازین اسلامی و قوانین کشور به آنان واگذار نموده است. برای این منظور نیز به خدمات ارائه شده به دو استان کردستان و سیستان و بلوچستان که بیشترین جمعیت آن‌ها از اهل سنت هستند، پرداخته می‌شود.
دستاوردهای انقلاب اسلامی در استانهای سنی‌نشین
دستاوردهای انقلاب اسلامی در استان کردستان
در استان کردستان در ابعاد مختلف رفاهی و عمرانی خدمات شایانی به هموطنان ارائه شده است. راه‌ها به عنوان زیرساخت پیشرفت، یکی از مواردی بود که بعد از انقلاب در استان کردستان توجه وافری به آن مبذول شد، به گونه‌ای که بعد از انقلاب بالغ بر دو هزار و 500 کیلومتر از راه‌های روستایی و هزار و 750 کیلومتر راه بین شهری این استان آسفالته شده است. 7 درصد آب‌های جاری کشور در استان کردستان است که عمده آن به خارج از استان و کشور سرازیر می‌شود که برای مهار این آب‌ها، احداث 30 سد در دست مطالعه قرار گرفت که از این تعداد بیش از یک سوم به بهره برداری رسیده است. احداث این سدها علاوه بر توسعه و رونق کشاورزی به عنوان استعداد اصلی استان، سبب رونق آبزی‌پروری و دامپروری در این استان شده است، به گونه‌ای که با استفاده از منابع آبی مهارشده استان، بالغ بر 40 هزار هکتار از اراضی مستعد این استان به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز شده‌اند. قبل از انقلاب تنها 9 روستای استان از نعمت برق بهره‌مند بودند، در حالی که هم‌اکنون و به برکت انقلاب اسلامی هزار و 700 روستای استان از نعمت برق بهره‌مند هستند. لوله‌کشی گاز طبیعی به مناطق شهری و روستایی استان کردستان یکی دیگر از خدمات مهم و ارزشمند ارائه شده به هموطنان کرد ساکن این استان است؛ جمعیت شهری این استان با برخورداری 6/99 درصدی از گاز طبیعی جزء سه استان برتر کشور است. بالغ بر 70 درصد از جمعیت روستایی استان هم که شامل بیش از 650 روستا می‌شود نیز از نعمت گاز طبیعی بهره‌مند هستند. به برکت انقلاب اسلامی در این استان حدود 1000 واحد صنعتی بزرگ و کوچک وجود دارد. کارخانه ذوب آهن قروه با تولید سالانه 70 هزار تن شمش چدن و هزار و800 نفر اشتغال‌زایی، کارخانه سیمان بیجار و تراکتورسازی سنندج از صنایع بزرگ استان کردستان هستند که همگی به برکت انقلاب ایجاد شده‌اند. در بعد فرهنگی نیز دستاوردهای انقلاب در کردستان قابل توجه است، به گونه‌ای که بالغ بر 40 واحد دانشگاهی فعال در این استان، در حدود 70 هزار دانشجو دارند. قبل از انقلاب تنها 29 درصد از مردم استان از نعمت سواد برخوردار بودند که هم اکنون نرخ باسوادی در این استان بیش از 90 درصد است. در حوزه‌ِ بهداشت و درمان نیز خدمات شایانی به این استان ارائه شده است؛ قبل از انقلاب 99 پزشک عمومی و 35 پزشک متخصص در استان وجود داشت، اما اکنون بالغ بر 300 پزشک متخصص، 20 پزشک فوق‌تخصص و 135 دندانپزشک به مردم استان خدمات بهداشتی درمانی ارائه می‌کنند. حدود 700 خانه بهداشت، 80 مرکز بهداشتی روستایی، 66 درمانگاه شهری و 12 بیمارستان با یک هزار و 626 تخت بیمارستانی فعال به مردم منطقه خدمت‌رسانی می‌کنند.
دستاوردهای انقلاب اسلامی در سیستان و بلوچستان
دستاوردهای انقلاب اسلامی در سیستان و بلوچستان نیز چشم‌گیر است. توسعه‌ی سواد در این استان دستاوردی قابل توجه است ، به گونه‌ای که قبل از انقلاب اکثر جمعیت بالای 40 سال این استان که در نقاط روستایی سکونت داشته‌اند، بی‌سواد بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تاسیس نهادهای فرهنگی و توسعه آموزش و پرورش به مناطق روستایی و عشایری درصد باسوادان در استان افزایش یافته و نرخ آن بالای 90 درصد است. تنها دانشگاه سیستان و بلوچستان در مرکز استان در زمان رژیم پهلوی تأسیس شده که با ظرفیت بسیار محدود ، دانشجویان غیربومی از سایر نقاط کشور در این مرکز به تحصیل اشتغال داشته‌اند ، اما پس از پیروزی انقلاب با تأسیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه آزاد اسلامی زاهدان، ایرانشهر، زابل و سایر شهرستان‌ها ، راه برای توسعه همه‌جانبه فرهنگی و اجتماعی استان باز شده است. در حوزه محرومیت‌زدایی در این استان نیز خدمات شایان توجهی انجام شده است؛ رشد 90 درصدی بخش آموزش با ده برابر شدن تعداد مدارس در سیستان و بلوچستان نمایانگر توجه صورت گرفته به بخش آموزش است. در همین زمینه می‌توان به رشد 99 درصدی آبرسانیبه روستاها، توسعه خدمات مخابراتی، رشد 140 درصدی تعداد بیمارستان‌ها و 96 درصدی خانه‌های بهداشت و هفت برابر شدن تعداد مراکز بهداشت اشاره کرد. 50 برابر شدن طول راه‌های روستایی استان، چهار برابر شدن راه‌های آسفالته، رشد 75 درصدی میزان صید و صیادی، تقویت تأسیسات زیربنایی دریایی و... از دیگر خدمات ارائه‌شده در سیستان و بلوچستان می‌باشد. این استان بیش از 2000 پارچه آبادی دارد که بیش از 95% درصد آن دارای برق و بیش از 85% آن دارای آب آشامیدنی بهداشتی میباشند، در حالی که در رژیم گذشته این آمار بشدت پائین بود. با این حال، امید می‌رود که با توسعه سواحل مکران و بندر چابهار، بخش عمده مسائل مربوط به اشتغال و بیکار مردم سیستان و بلوچستان حل و رفع شود.
خدمات اهل تسنن به انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی
(حضور در نهضت اسلامی، حضور در جنگ تحمیلی، شهدای اهل تسنن در مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با اشرار، حضور شهدای اهل تسنن در حوادث تروریستی و...)
پیش از انقلاب و دوران مبارزات
اهل سنت در ایران مردمانی اسلام خواه و عدالت خواه بودند و همواره در دوران ستم شاهی مورد ظلم و بی عدالتی دستگاه حاکم قرار می گرفتند. سکونت برادران اهل سنت در مناطق دور از مرکز و تمرکز دولت مردان بر پایتخت موجب محرومیت اهل سنت از حداقل امکانات رفاهی بود و اهل سنت این موضوع را با تمام وجود احساس می‌کردند. بی توجهی دستگاه حاکم در زمان شاه به مناطق محروم گذران زندگی را برای اهل سنت در مناطق مرزی بسیارسخت می کرد،به همین جهت نارضایتی را در بین مردم ایجاد کرده بود. قیام حضرت امام خمینی ر(ه) از حوزه علمیه قم بارقه امید را در دل های مشتاق اهل تسنن روشن کرده و امام به عنوان رهبرجنبش انقلابی مردی از جنس خود دانسته و از همان دوران مبارزه به پشتیبانی از مبارزات ایشان پرداختند. شاه که تصور همراهی اهل سنت با مبارزان انقلابیون را نداشت فشارهای خود را بر اهل سنت بویژه علما افزایش داده و در برخی موارد مدارس علوم دینی را بستند. اعلام همبستگی علمای طراز اول اهل سنت سیستان و خراسان جنوبی از مواردی است که در تاریخ ثبت شده است. بارزترین نمونه همبستگی اهل سنت با انقلابیون و همراهی با مبارزات انقلابی را می‌توان در استقبال و همراهی و همکاری صمیمانه برادران اهل سنت ایران شهر در زمان تبعید یکی از سرشناس ترین مبارزین انقلابی به آن دیار دانست . دستگاه حاکم با هدف فشار و ایجاد تفرقه بین مبارزین در اقدام به تبعید روحانی مبارز حضرت آیت الله خامنه‌ای به ایرانشهر نمود و با این کار می خواست مبارزه انقلابیون را به شکست بکشاند.رژیم ستم شاهی که فکر می کرد ایرانشهر به سبب سکونت اهل سنت محل مناسبی برای تبعید رهبر معظم انقلاب است و این‌روحانی مجاهد شیعه در تنگنای اجتماعی و عاطفی قرار خواهد گرفت، ایشان را به این شهر تبعید کرد اما غافل از این بود که محبت و صمیمیت مردم و احساسات پاک مذهبی آنان خیلی زود باعث پیوند بسیار دوستانه و صمیمی بین ایشان و مردم اهل سنت ایرانشهر شد مقام معظم رهبری از ارتباط خود با اهل سنت بویژه به نیکی یاد می‌کنند و می فرمایند«من در ایرانشهر احساس غریبی و غربت نداشتم».
در دفاع مقدس
در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی دشمنان چنین القا می‌نمودند که انقلاب اسلامی انقلاب شیعیان است و توقع عدم همراهی اهل سنت با انقلاب اسلامی را داشتند، اما بنیان گذار جمهوری اسلامی با اعتقاد قلبی و درک درست توطئه دشمن در پاسخ به خبرنگاری که پرسید انقلاب شما انقلابی شیعی است فرمودند انقلاب ما اسلامی است. برادران اهل سنت بیش از پیش اطمینان حاصل نمودند که این انقلاب، انقلاب آنهاست به همین جهت مشارکت در تحکیم پایه های نظام را از وظایف خود دانسته و برای پاسداری از دستاوردهای سال ها مبارزه از هیچ کوشش دریغ نکردند. یکی از صحنه روشن مشارکت در دفاع از ارزشهای نظام مقدس جمهوری اسلامی و دفاع از آرمانهای آن شرکت فعال در جبهه های جنگ در دوران دفاع مقدس دوشادوش برادران شیعه خود بوده است. امار حضور اهل سنت در سپاه ، ارتش ، بسیج و نیروهای داوطلب دیگر به عنوان پیشمرگان کرد بویژه در کردستان و مقابله با اعضای کومله گواه روشن این مدعاست . تقدیم بیش از230 هزار شهید به انقلاب اسلامی به خوبی بیان گراین است که اهل سنت فریب القائات مذبوحانه دشمنان را نخورده است. به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، طی گذشت سال‌ها از آغاز انقلاب اسلامی، شهدای فراوانی از شهرها، اقوام، ادیان، مذاهب و اصناف مختلفی به شهادت رسیدند. مجموع تعداد شهدا در سراسر کشور بیش از 230 هزار شهید است. همانطور که شیعیان ایرانی دغدغه‌های حضور در میادین دفاع از کیان و امنیت کشور را در مقاطع مختلف زمانی داشته‌اند، هموطنان اهل سنت کشور نیز در اقصی نقاط کشور در راه دفاع از ارزشهای اسلام و انقلاب حضور فعال داشته و شهدای بسیاری تقدیم اسلام کرده‌اند.بیشترین پرونده شهدای اهل سنت در بنیاد شهید و امور ایثارگران مربوط به استانهای کردستان با 4563 شهید اهل سنت، آذربایجان غربی با 3475 شهید اهل سنت و کرمانشاه با 1297 شهید سنی است و بعد از آن استانهای سیستان و بلوچستان با 533 شهید سنی، گلستان با 431 شهید سنی، خراسان رضوی با 218 شهید سنی و هرمزگان با 107 شهید سنی بیشترین شهدای اهل سنت را تقدیم انقلاب کرده‌اند.
حضور در صحنه های انتخابات و راه‌پیمایی‌ها
یکی از جلوه های بارز مشارکت فعال یک ملت در سرنوشت خود که نشانه علاقه به حکومت محسوب می‌شود حضوردر انتخابات است. مشارکت هرچه فعالتر یک گروه و قومیت در انتخابات نشانه مقبولیت نظام حاکم است به گواه اسناد و مدارک استان های کردستان و سیستان و بلوچستان که بیشترین جمعیت اهل تسن را در خود جای داده اند بیشترین حضوروآمار مشارکت در انتخاب های پس از انقلاب داشته‌اند. در تمامی راهپیمائی های پس از انقلاب برادران اهل سنت در کنار برادران شیعه حضوری گسترده داشته‌اند و با این کار همبستگی و علاقه خود را به نظام اعلام نموده اند.
مساجد اهل سنت در ایران
در حال حاضر، بیش از 16 هزار باب مسجد در اختیار اهل سنت قرار دارد که در مقایسه با وضعیت اهل سنت با پیش از انقلاب اسلامی نیز آمده است که این تعداد از مساجد ده برابر بیش از تعدادشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) شده است و با یک محاسبه ساده ،می‌توان گفت به ازای هر ۵۰۰ نفر سنی یک مسجد وجود دارد . بیشترین مسجد در استان سیستان و بلوچستان فعال است. بنابر بررسی های آماری تطبیقی از نشریات اهل سنت ایران و نیز آمارهای مساجد به دست آمده توسط سازمان های تبلیغات اسلامی استان ها، بیشترین میزان این مساجد به استان سیستان و بلوچستان با 3700مسجد و پس از آن کردستان و آذربایجان غربی با 2000و 1500 مسجد است. استان های هرمزگان با 1200، گلستان با 1560، خراسان (مجموعه 3 استان) با 746، کرمانشاه با 491، بوشهر با 135و گیلان با 95مسجد در رتبه های بعدی تعداد مساجد قرار دارند و در استانهای فارس 290، کرمان هم هموطنان اهل سنت تعدادی مسجد دارند. برای نمونه تعدادمساجداهل سنت شهر زاهدان در مقایسه با پیش از انقلاب اسلامی، 10 برابرشده است.
مساجداستان کردستان
استان کردستان درغرب ایران دومین استانی است که پذیرای برادران اهل سنت است. در این استان بیش از 2000 مسجد در نقاط و شهر های مختلف فعال است و هم وطنان سنی آزادانه به فعالیت های دینی خود می پردازند .
مساجداستان آذربایجان غربی
یکی دیگراز استان هایی که هم وطنان اهل سنت برای سکونت در ایران انتخاب کرده‌اند استان آذربایجان غربی در غرب کشور است دراین استان 1500 مسجد اهل سنت فعال است.
مساجد استان کرمانشاه
از ابتدای تاریخ اسلام تا سال 1357 یعنی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی اهل سنت 95 مسجد داشته‌اند که به برکت پیروزی نظام مقدس جمهوری اسلامی این تعداد به 491 مسجد رسیده و رشدی چهار برابری داشته است.
مساجد استان هرمزگان
تعدادی دیگر از برادران اهل سنت در استان هرمزگان در حاشیه خلیج فارس زندگی می‌کنند .طبق آمار های موجود دراین استان قریب به 1200 مسجد فعال روزانه پذیرای هموطنان سنی در این خطه از میهن است.
مساجد استان گلستان
در استان گلستان 1500 مسجد اهل سنت فعال است که روزانه مناسک دینی اهل سنت در آن‌ها انجام می‌شود.
قضاوت بر اساس فقه اهل تسنن
طبق اصل 12 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاه‌ها رسمیت دارند و در هر منطقه‌ای که پیروان هر یک از مذاهب اکثریت را داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیرامون سایر مذاهب.» طبق این اصل، در حال حاضر در استان‌هایی است که دارای اقلیت اهل سنت هستند، قضاتی از علمای خود دارند که با فقه شافعی یا حنفی به قضاوت می‌پردازند. در حال حاضر 90% اعضای شوراهای حل اختلاف از معتمدین اهل سنت در مناطق سنی‌نشین انتخاب و توسط دادگستری استان‌ها برای آن‌ها حکم صادر شده است. فارغ التحصیلان حقوق اهل سنت به تعداد مورد نیاز توسط قوه قضائیه انتخاب شده و در محاکم بعنوان دادیار، بازپرس، و قاضی به خدمت اشتغال دارند و... .
خدمات نهادهایی مانند آستان قدس رضوی و... به اهل تسنن
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی:
در سال 1386 معاونت امور ایران در راستای تکمیل و به‌روز کردن اطلاعات فرهنگی، آموزشی، و اجتماعی خود از مناطق اهل سنت ایران اقدام به اعزام کارشناسان خود به این مناطق کرده است. همچنین این معاونت در راستای فعالیت‌های فرهنگی تبلیغی خود و به مناسبت‌های مختلف مذهبی و ملی اقدام به اعزام مبلغ (اساتید حوزه و دانشگاه) با رویکرد تقریبی به مناطق اهل سنت می‌نماید.
در سال 1387، به همت معاونت امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی سومین گروه اعزامی با شرکت 48 نفر از علما و شخصیت‌های استانهای سیستان و بلوچستان، کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه، گلستان، هرمزگان و تهران از کشور سوریه دیدار و در کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی سوریه با عنوان "العلاقات الانسانیة فی الاسلام" شرکت کردند. همچنین اردوی فرهنگی سیاحتی اهل سنت و شیعه ویژه 103 نفر از طلاب خواهر استان کرمانشاه و 108 نفر از طلاب برادر استان گلستان به صورت جداگانه هرکدام به مدت چهار روز در مشهد مقدس برگزار شد.
همچنین دو اردوی فرهنگی سیاحتی ویژه طلاب و اساتید و روحانیون اهل سنت استانهای گلستان و هرمزگان به مشهد مقدس نیز انجام گرفت. در سال 1388 طی یک اردوی فرهنگی و سیاحتی خارجی علمای شیعه و اهل سنت به سوریه و لبنان اعزام کردند؛ همچنین یک مورد اردوی داخلی به مشهد نیز در کارنامه این بخش در این سال وجود دارد. علاوه بر این، باید به دوره آموزشی تئوری اهل سنت (سفیران تقریب) نیز اشاره کرد که برای 801 نفر از معلمان و فرهنگیان مناطق خاص برگزار شده است.
آستان قدس رضوی:
در جهت حمایت از اهل تسنن به عنوان مسلمانان که به امام‌های معصوم ارادت دارند، هر ساله امکانات خاصی را فراهم می‌کند که از آن جمله می‌توان به ایجاد امکان و حمایت‌های مادی و معنوی تشرف اهل تسنن کشور ایران و سایر کشورهای جهان - جمعی از اهل تسنن کشور ترکمنستان به حرم رضوی اشاره کرد که همزمان با هفته وحدت این اقدامات رنگ بیشتری به خود می‌گیرد.
همچنین در بحث‌های علمی و نشست‌های تخصصی با هدف ایجاد همدلی و زمینه سازی تقریب مذاهب، اندیشه‌ها و دیدگاه‌های بزرگان اهل سنت درباره امام رضا(ع) و سایر معصومین را تبیین می‌کند که یکی از اقدامات برجسته در این زمینه برگزاری همایش علمی-پژوهشی میراث حدیثی امام رضا(ع) در متون روایی اهل سنت به همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است که در سال 1397 برگزار می‌گردد.
کمیته امداد امام خمینی(ره)
در مناطق سنی‌نشین: بالغ بر 700 هزار نفر از مددجویان کشور را هموطنان اهل سنت تشکیل می‌دهند که در این میان، در استان سیستان و بلوچستان قریب به 75000 خانوار، در استان کردستان قریب به 50000 خانوار و در استان آذربایجان قریب به 30000 خانوار از اهل سنت تحت حمایت این کمیته میباشند و ماهانه کمک هزینه زندگی دریافت می‌کنند.
همچنین ارائه خدماتی در جهت حمایت از مشاغل خانگی زنان سرپرست خانوار، پرداخت وام‌های بلاعوض، حمایت از دانشجویان تحت‌پوشش، تهیه جهیزیه برای عروس و... از دیگر فعالیت‌های کمیته امداد در این مناطق است.
نظر علمای اهل سنت درباره انقلاب اسلامی
در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، جام نیوز ضمن مصاحبه با علمای اهل سنت، نظر آن‌ها را درباره انقلاب اسلامی و جایگاه جمهوری اسلامی در جهان اسلام جویا شده است.
مولوی شیخ یعقوب دریا نورد، امام جمعه اهل سنت قشم، در مصاحبه اختصاصی با جام نیوز، درباره جایگاه انقلاب اسلامی در جهان اسلام گفت: «قبل از اینکه ما انقلاب کنیم جهان اسلام دو قطبی بود؛ قطبی وابسته به شرق و قطبی وابسته به غرب. ما وقتی انقلاب کردیم روش نویی را برگزیدیم؛ استقلال نه شرقی و نه غربی؛ با این راه، تحول اساسی به وجود آوردیم. این تحول باعث شد که حتی کشورهای اسلامی که انقلاب ما را دیده اند، تحولی در خاک جهان اسلام بوجود آورند. این تحول باعث رویش جهان دیگری شد. انقلاب اسلامی نگاه دیگری به ما در جهان کردند. با استقلال، دست بیگانگان را از کشور قطع کردیم و روی پای خودمان ایستادیم؛ اسلام را در کشور خود پیاده کردیم؛ اموری که غربی ها تحمیل کرده بودند را عوض کردیم؛ تغییر خاصی ایجاد کردیم. امروزه به این دلیل جهان غرب با تمام قدرت ایستاده تا ما را از بین ببرد و گرنه کشورهای اسلامی هستند که جهان غرب در برابر آن ها هیچ عکس العملی ندارد. لذا ما باید به آنچه تغییر دادیم بر آن بمانیم. تحولی که غرب را به سختی انداخته و هر روز در پی ایجاد یک مشکل برای ما هستند. لذا با تمام وجود این تحول را حفظ می‌کنیم زیرا در جهان اسلام می‌توانیم ادعا کنیم اسلام واقعی را در کشور خود داریم پیاده می‌کنیم»
امام جمعه اهل سنت قشم با اشاره به برخی شعارها که در اغتشاشات اخیر مطرح شد، درباره تفاوت های میان نظام پهلوی با نظام جمهوری اسلامی‌گفت: «ما چه شاخصه هایی در دوران پهلوی داشتیم که اکنون نداریم؛ مسئله وابستگی است که ما اصلاً آن را قبول نداریم و رد می‌کنیم. ما امروز ادعا داریم که مستقل هستیم اما نظام شاهنشاهی در همه زمینه ها وابسته بود. اقتصادی، سیاسی، فرهنگی؛ ما هویت دینی و فرهنگی خود را در زمان پهلوی از دست داده بودیم. امروز خودمان هویت جدید به وجود آورده ایم؛ دینی، فرهنگی، منطقه ای و… چه چیزی با اهمیت تر از این مسئله است. ما در همه زمینه ها پیشرفت کردیم. چطور ممکن است بگوییم حکومت قبلی دستاورد داشته است. در زمان شاهنشاهی جمعیت کم بود و ثروت بسیار نفت که فقط چپاول کردند. الان افزایش جمعیت را داریم. خواسته های بالای مردم و دنیای متمدنی که بوجود آورده در زمینه صنعت و … همه و همه را داریم. چطور می‌توان به آن زمان برگردیم. این مشکلات در همه جای دنیا وجود دارد.»
ماموستا سرخابی، امام جمعه اهل سنت نقده، درباره ویژگی های انقلاب اسلامی به جام نیوز گفت: «انقلاب اسلامی ایران یک رخداد بسیار مهمی بود که در تعریف منطقه رخ داده و ویژگی های خاص خودش را دارد. انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب مردمی بود که هیچ حزب سیاسی و هیچ نیروی نظامی و هیچ کودتایی آن را به وجود نیاورد؛ مردم بودند و مردم. فقط مردم آن را به وجود آوردند. ما دیدیم در کشورهای مختلف که گروه‌های مختلف و احزاب و ارتش یا اپوزیسیون های فعال درصدد انقلاب بودند. اما در ایران فقط مردم بودند»
امام جمعه اهل سنت نقده در ادامه افزود: «ویژگی بعدی، وجود رهبری دانا و هوشیار، معتقد و باتقوا مثل امام خمینی (رحمه الله علیه) بود. این ویژگی ها را در هیچ جای دنیا نمی‌بینید و این رهبری را نمی‌توان با هیچ یک از رهبران دنیا مقایسه نمود. رهبری که در این پیروزی و انقلاب هیچ توقعی نداشت و در مسند قدرت ظاهری و مادی تکیه نکرد. ایشان نه به کاخ سعد آباد رفت و نه نیاوران و نه جاهای دیگر. به مسجدی رفت به نام جماران و مشغول هدایت و راهنمایی مردم و مسئولین بودند و همچنان این ویژگی ها ادامه دارد. تنها چیزی که هست کشورها و سیاست های خارجی هر آنچه پیش بینی کرده بودند، انقلاب این معادلات را بهم زد؛ انقلاب ثابت کرد می‌توان نظام اداری را بر پایه دستورات خدا و پیامبران قرار داد و از همه نظام ها بهتر است. انقلاب مردمی بود دولت شاهنشاهی، دولتی ژاندرم و وابسته بود. مردم در آن رژیم رأی شان برای خودشان نبود، نظرشان اعمال نمی‌شد و برای همین کارآیی آن‌ها در زیر ظلم و بیداد بود»
ماموستا سرخابی در ادامه گفت: «نظام جمهوری اسلامی ایران بر پایه دینی و اسلام پی ریزی شده است و مردم خود این را انتخاب کردند. چه کسی نظام شاهنشاهی را انتخاب کرده بود. دشمنان چرا از این نظام خشمگین هستند؟ چرا ناراحت هستند؟ نظام جمهوری اسلامی با این همه مشکلاتی که دشمنان ایجاد کردند، همچنان به پیشرفت خود در علم و فناوری و اختراعات و اکتشافات و المپیاد ها ادامه می‌دهد. امنیتی که در ایران می‌بینیم را مقایسه کنید با دولت های منطقه این امنیت کجای عالم است. نشان از رضایت مردم است. در هر کشوری مشکلاتی وجود دارد و مطالباتی هست اما دشمن می خواهد سوار این موج شود و این را به حساب ملت ایران بگذارد و بنده به عنوان طلبه اهل سنت در نقده از همه مسئولان استان گاهی انتقاد میکنم، پیشنهاد می‌دهم و کارشان را زیر سوال می برم. در کجای دنیا کشور مذهبی است که این‌گونه فردی از مذهب دیگری، این‌گونه انتقاد کند و مسئولان تمکین کنند و صحبت هایشان را بشنوند و عمل کنند. در هیچ کجای دنیا این طور نیست. ما هیچ مشکلی در جمهوری اسلامی ایران نمی‌بینیم و البته مشکل در بعضی حرکات افراد است اما این را به حساب نظام جمهوری اسلامی ایران نمی گذاریم. ما، همه اقوام و مذاهب و اقلیت‌های دینی این جا مشکل نداریم؛ در هیچ نظام دیگر این‌گونه نیست. مردم با این همه شهید و به سختی شاه را که فردی مزدور بود، بیرون کردند. مردم نمی‌خواهند کارایی این نظام را با حکومت فاسد و ستم شاهی مقایسه کنند؛ این تبلیغ دشمن است و دفاع و امنیت ایران را می‌خواهند سلب کنند.»
ماموستا عابد نقیبی، امام جمعه اهل سنت سقز، نیز در گفتگو با جام نیوز، درباره انقلاب اسلامی‌گفت: «دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی روز مبارکی است برای همه آنهایی که ۲۵ سال زیر یوق طاغوت بودند و تحت سلطه استعمار بودند. این‌روز را به تمامی کسانی که برای مبارزه و از بین بردن آمریکای جهان خوار و ظلم تلاش کردند و در این راه به شهادت رسیدند و به خانواده های ایشان و شهدای مبارزه با طاغوت، تبریک عرض میکنم و سلام به روح پر فتوح این شهدای عزیز می فرستم که برای پیروزی این انقلاب اسلامی جان خود را دادند. شهدا انقلاب و مبارزه با طاغوت با توجه به مسیرشان که همان راه و اندیشه حضرت امام بود، حرکت می‌کردند با شهدای اسلام هیچ فرقی ندارند و تفاوتی اگر داشته باشند در زمان و مکان است.»
رئیس مرکز بزرگ اسلامی شهرستان سقز، درباره ویژگی های انقلاب اسلامی و تفاوت آن با نظام شاهنشاهی گفت: «اولا انقلاب اسلامی بر مبنای اندیشه حضرت امام (رحمه الله علیه) که تمام برگرفته از آیات و احادیث نبوی و پیروی از سیره بزرگان بوده، محقق شده است و با نائب بر حق ایشان حضرت امام خامنه‌ای ادامه می یابد. تفاوت انقلاب با نظام شاهنشاهی در این بود که قوانینی در آن زمان بود که از بطن طاغوت و آمریکا بیرون آمده و قوانینی در راستای منافع آمریکا و انگلیس بود؛ چون جا پای استثمار و استعمار در ایران آن زمان مشهود بود. این انقلاب برگرفته از قرآن و حدیث و سیره نبوی است. آیا قوانین آسمانی و الهی با قوانین استثماری و استعماری طاغوت متفاوت نیست؟»
امام جمعه اهل سنت سقز افزود: «عرض شود خدمتتان که فکر نکنم کسی به این نتیجه رسیده باشد که نظام ستمگر شاهنشاهی کارآمد بوده است. مگر این که خودش جیره خوار آمریکا و سلطنت طلبان است و سعی می‌کند این دروغ بزرگ ناکارآمدی انقلاب را به مردم و افراد ساده لوح القاء کند و اگر نه دولت شاه چه کارآمدی داشت؟ در نظام جمهوری اسلامی روستاهای دورافتاده برق و آب و گاز دارند و امکانات رفاهی دارند. شهرهایی مانند نقده و پیرانشهر در زمان شاه یک یا چند نفر انگشت شمار بودند که لیسانس داشتند و تحصیل کرده بودند اما الان همه تحصیل کرده‌اند و در همه شرایط اصلاً قابل مقایسه یا نظام شاهنشاهی نیست.»
ماموستا عبدالرحمان نظری، امام جمعه اهل سنت تهران نیز درباره انقلاب اسلامی‌گفت: «نقلاب اسلامی ایران را ارج می‌نهیم. انقلاب بزرگی بود. سبب آزادی های بسیار شد و در ملت ایران تحول ایجاد کرد و باید آن را گرامی بداریم. آراء و نظرات متفاوت است اما آنچه موردنظر است، وحدت، اخوت اسلامی، دوستی و اتحاد است که دوست داریم و در این مسیر تلاش می‌کنیم. موافق جنگ و تفرقه نیستیم. اختلافات را باید با گفتمان حل کنیم تا دشمن سوءاستفاده نکند. دشمن مال و ناموس و ثروت ما را می برد و اسلحه در بین ما می فروشد.»
مولوی مطهری، امام جمعه احناف خواف نیز در گفتگو با جام نیوز گفت: «ایام دهه فجر انقلاب اسلامی را تبریک و تهنیت می‌گوییم. همانطور که مستحضرید امام راحل هم فرمودند که انقلاب ما انفجار نور بود. نسبت به سابق وقتی بررسی می‌کنیم، می بینیم که الحمدلله تحول چشمگیری در همه عرصه ها به وقوع پیوسته است؛ علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی که واقعا انفجار نور بود و انقلاب عظیم بود که رخ داد. مردم دنبال تغییر بودند و شعار اول انقلاب که می‌گفتند استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی را با هماهنگی ملت شیعه و سنی محقق کردند و این انقلاب بوجود آمد و نظام اسلامی بر پا شد. الحمدلله این چیزی که می بینیم به اینجا رسیده و از خدا می خواهیم این انقلاب را از بلاها محافظت بفرماید.» امام جمعه اهل سنت خواف افزود: «به هر حال، اگر ما در مسائل فرهنگی بررسی کنیم و مقایسه کنیم؛ حوزه‌های علمیه و بحث دیانت و دین داری و فرایض و انجام تکالیف الهی، نماز، روزه، حج و …؛ مردم به دین روی آوردند، به قرآن روی آوردند، مسائل علمی رخ داد. از این نگاه می بینیم که قبل و بعد از انقلاب قابل مقایسه نیست و مردم به طرف دین روی آوردند و انقلاب هم اسلامی بود، فرهنگ اسلامی و این ها در بین مردم به وجود آمد، حس دین گرایی در میان مردم به وجود آمد، همه این‌ها قبل از انقلاب نبود. کسانی که این سخنان را مطرح می‌کنند، این ها القائات دیگران است و از جانب دیگران منتقل می‌شود، اما کسانی که خود قبل و بعد انقلاب را دیده اند، حتما منصف هستند و این مسائل را مطرح نمی‌کنند. بعضی القائات از جانب اغیار پیش می آید و ساده لوحان آن را تکرار می‌کنند.»
آخوند عبدالجلیل فرهمند، مدرس و مدیر حوزه اهل سنت گلستان، نیز در این زمینه گفت: « به عنوان یک روحانی اهل سنت ما همواره ندای وحدت و اتحاد سر می‌دهیم. اسلام وقتی پیروز شد که با کلمه وحدت و رهبری محمد (صلی الله علیه و آله) به آن اوج خودش رسید. در تاریخ پیامبر، ایشان در بحبوحه نهضت خود با هزاران کس مقابله کرد، ظلم را با جان و مال و اولاد تحمل کرد اما آینده نگر بود و می دانست این اسلام موعود را با استقامت و پایداری به آن می رسد. ما این را در اهل‌بیت پیامبر هم می بینیم. حضرت حسین می دانست در مقابل لشگر یزیدیان کشته می‌شود اما ایشان نوری را می دید که در قلبش و وجودش اسلام می تپید. چون برای مقام و حکومت نبود فقط برای اسلام بود. در انقلاب اسلامی هم یک انقلابی به وجود آوردند، یک شکوهی را برگرداند که این‌گونه نبود. در زمان پهلوی اصلاً این‌گونه نبود؛ با پیروزی انقلاب، اسلام در جهان و میان جهانیان شناخته شد. امام خمینی و رهبری این انقلاب اسلامی شخصیت منحصر به فردی داشت، دانشمند متقی بود، مسئولیت پذیر بود. کلید انقلاب ما اعتقاد و باور بود. با این اعتقاد و باور به بصیرت و آگاهی رسیدیم. بصیرت و آگاهی چه بود؟ این بود که ما پیرو قرآن و پیامبری هستیم که هیچ ظلمی را نمی پذیرد؛ هیچ ستمی را قبول نداریم. امام راحل این علم و بصیرت را از طریق اعتقاد و باور تزریق کرد. امام از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی به فلسطین و مردم قدس نگاه ویژه ای داشت. حتی نگاه امام، نگاه برای ایران نبود بلکه همه کشورها را شامل می‌شد. چرا انقلاب های دیگر نتیجه نمی بخشد؟ چون ندای وحدت و اسلام نیست. انقلاب ایران، انقلاب مردمی با رهبریت امام راحل بود. » مدیر حوزه اهل سنت گلستان افزود: «این نظام کاملاً مبتنی بر قرآن، سنت رسول اکرم و اهل‌بیت پیامبر است. آیا در زمان پهلوی فقیر و غنی در کنار هم بودند؟ در زمان گذشته دیدن یک بخشدار امکان نداشت اما در این نظام این‌گونه نیست و می‌توان با مسئولین درجه بالا دیدار کرد. حکومت شاه، حکومت ظلم بود اما انقلاب حکومت آزادی و عدالت است. من سنی در مسجد خودم نظراتم را آزادانه بیان می کنم و در همسایگی خودم اقوام دیگر و مذاهب دیگر را می بینم. امنیت و آرامش حاکم است اما در زمان شاه این‌گونه نبود. انقلاب و این نظام درختی بارور شده که ریشه آن باور و اعتقاد اسلامی است و در زمان پهلوی فرمانبرداری هم اگر بود تابع ظلم و ستم بود اما الان در مسیر قرآن حرکت می‌کنیم.»
شیخ سید عبدالباعث قتالی، امام جمعه اهل سنت بندرعباس، نیز در گفتگو با جام نیوز درابره انقلاب اسلامی‌گفت: «اعتقاد داریم که رویداد بسیار مهمی در جهان رخ داده است. سابقه نداشته حکم و حکمرانی دست علمای دین باشد. حتی در کشورهای اهل سنت هم این سابقه نداشته که بعد از پیامبر و خلفای راشدین حکومت دست علما باشد. مردم خواهان این تغییرات بودند تا از شر شیاطین و ستم هایی که بر آن‌ها روا می‌شود، آزاد بشوند. این انقلاب و دگرگونی اجتماعی و سیاسی که در ایران واقع شد، به راستی خاطره ظهور و بروز اسلام بعد از جاهلیت را تداعی می‌کند. ما باید در این‌رویداد مهم تامل کنیم، به رهبری آن بیاندیشیم که مهمتر از همه رهبری و بنیانگذار این نظام بود که فتح و پیروزی و برکت را به همراه آورد.»
رئیس شورای روحانیت اهل‌سنت بندرعباس افزود: «حکومت پهلوی یک حکومت لائیک و تابع آمریکا و امپریالیسم جهانی و دور از هرگونه فضای معنوی و مذهبی بود اما الان درست برعکس شده است؛ استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی. جمهوری اسلامی که حکومت مردم بر مبنای دین سالاری و تقوا و دیانت است که بهترین آرزوی مسلمانان همین است که اتفاق افتاده است. اصلاً در حد مقایسه هم نیست؛ حتی نمی‌توان مقایسه کرد فضای آن روز را، ارتش آن روز را، سیاست آن روز را؛ کاملاً فرق کرده است. ما جهانی شدیم، شکل گرفتیم و مستقل شده ایم. مردم مبارزتر شده‌اند. وضعیت مردم در مجموع بهتر شده است و تفاوتی ها زیادی است که نمی‌توانیم مقایسه کنیم.»
- ↑ نویسنده: اقتباسی