رسالت انبیاء (مقاله)
رسالت انبیاء هدایت جامعه بشری به یکتا پرستی و پیمودن راه و قانون الهی برای رشد و تعالی است.
اهداف رسالت انبیا
••• پیامبران الهی داراى اهداف مشترک در رسالت‌ها:
۱. کان النّاس أمّة وحدة فبعث اللّه النّبیّین مبشّرین ومنذرین وأنزل معهم الکتب بالحقّ لیحکم بین النّاس فیما اختلفوا فیه ....[۱]
۲. و إذ أخذ اللَّه میثق النّبیّین لما ءاتیتکم من کتب و حکمة ثمّ جاءکم رسول مصدّق لما معکم لتؤمننّ به و لتنصرنّه قال ءاقررتم و أخذتم على ذلکم إصرى قالوا أقررنا ....[۲]
۳. أولئک الّذین هدى اللّه فبهدلهم اقتده قل لّاأسلکم علیه أجرا إن هو إلّاذکرى للعلمین. [۳]
••• تحقّق اهداف رسالت انبیا، مستلزم تحمّل مشکلات:
ولقد کذّبت رسل مّن قبلک فصبروا على ما کذّبوا وأوذوا حتّى أتلهم نصرنا ولا مبدّل لکلمت اللّه ولقد جآءک من نّبإى المرسلین. [۴]
اتمام‌حجّت
بعثت پیامبران، براى اتمام حجّت خدا بر مردم:
۱. رّسلا مّبشّرین ومنذرین لئلّا یکون للنَّاس على اللَّه حجّة بعد الرّسل ....[۵]
۲. یأهل الکتب قد جآءکم رسولنا یبیّن لکم على فترة مّن الرّسل أن تقولوا ما جآءنا من بشیر ولانذیر فقد جآءکم بشیر ونذیر واللّه على کلّ شى‌ء قدیر. [۶]
۳. یمعشر الجنّ والإنس ألم یأتکم رسل مّنکم یقصّون علیکم ءایتى وینذرونکم لقآء یومکم هذا قالواشهدنا على أنفسنا وغرّتهم الحیوة الدّنیا وشهدوا على أنفسهم أنّهم کانوا کفرین• ذلک أن لّم یکن رّبّک مهلک القرى بظلم وأهلها غفلون.[۷] [۸]
۴. ولقد أهلکنا القرون من قبلکم لمّا ظلموا وجآءتهم رسلهم بالبیّنت وما کانوا لیؤمنوا کذلک نجزى القوم المجرمین.[۹]
۵. ولقد بعثنا فى کلّ أمّة رّسولًا أن اعبدوا اللّه واجتنبوا الطغوت ... فسیروا فى الأرض فانظروا کیف کان عقبة المکذّبین. [۱۰]
۶. من اهتدى فإنّما یهتدى لنفسه ومن ضلّ فإنّما یضلّ علیها ولاتزروازرة وزر أ خرى وما کنّا معذّبین حتّى نبعث رسولًا.[۱۱]
۷. ولو أنّآ أهلکنهم بعذاب مّن قبله لقالوا ربّنا لولا أرسلت إلینا رسولًا فنتّبع ءایتک من قبل أن نّذلّ ونخزى. [۱۲]
۸. وما أهلکنا من قریة إلّالها منذرون. [۱۳]
۹. ولولا أن تصیبهم مّصیبة بما قدّمت أیدیهم فیقولوا ربّنا لولا أرسلت إلینا رسولا فنتّبع ءایتک ونکون من المؤمنین.[۱۴]
۱۰. وما کان ربّک مهلک القرى حتّى یبعث فى أمّها رسولا یتلوا علیهم ءایتنا .... [۱۵]
۱۱. و لقد أرسلنا من قبلک رسلا إلى قومهم فجاءوهم بالبیّنت فانتقمنا من الّذین أجرموا وکان حقّا علینا نصر المؤمنین. [۱۶]
۱۲. إنّا أرسلنک بالحقّ بشیرا ونذیرا وإن مّن أمّة إلّاخلا فیها نذیر• وإن یکذّبوک فقد کذّب الّذین من قبلهم جاءتهم رسلهم بالبیّنت وبالزّبر وبالکتب المنیر.[۱۷] [۱۸]
۱۳. واضرب لهم مّثلا أصحب القریة إذ جاءها المرسلون• إذ أرسلنا إلیهم اثنین فکذّبوهما فعزّزنا بثالث فقالوا إنّا إلیکم مّرسلون• وما علینا إلّاالبلغ المبین.[۱۹] [۲۰] [۲۱]
۱۴. وقال الّذین فى النّار لخزنة جهنّم ادعوا ربّکم ...• ... قالوا أولم تک تأتیکم رسلکم بالبیّنت قالوا بلى ....[۲۲] [۲۳]
۱۵. شرع لکم مّن الدّین ما وصّى به نوحا والّذى أوحینا إلیک وما وصّینا به إبرهیم وموسى وعیسى أن أقیموا الدّین ولاتتفرّقوا فیه کبر على المشرکین ما تدعوهم إلیه اللّه یجتبى إلیه من یشاء ویهدى إلیه من ینیب• وما تفرّقوا إلّامن بعد ما جاءهم العلم بغیا بینهم ولولا کلمة سبقت من رّبّک إلى أجل مّسمّى لّقضى بینهم وإنّ الّذین أورثوا الکتب من بعدهم لفى شکّ مّنه مریب.[۲۴] [۲۵]
۱۶. تکاد تمیّز من الغیظ کلّما ألقى فیها فوج سألهم خزنتها ألم یأتکم نذیر• قالوا بلى قد جاءنا نذیر فکذّبنا ....[۲۶] [۲۷]
نزول عذاب بعد از اتمام حجت
نزول عذاب دنیایی بر امّت‌هاى گناه‌کار، پس از اتمام حجّت و فرستادن پیامبران به سوى آنان:
۱. ولقد أهلکنا القرون من قبلکم لمّا ظلموا وجآءتهم رسلهم بالبیّنت وما کانوا لیؤمنوا کذلک نجزى القوم المجرمین.[۲۸]
۲. ولقد بعثنا فى کلّ أمّة رّسولًا أن اعبدوا اللّه واجتنبوا الطَّغوت فمنهم مّن هدى اللّه ومنهم مّن حقّت علیه الضّللة فسیروا فى الأرض فانظروا کیف کان عقبة المکذّبین.[۲۹]
۳. ... وما کنّا معذّبین حتّى نبعث رسولًا. [۳۰]
۴. ولو أنّآ أهلکنهم بعذاب مّن قبله لقالوا ربّنا لولا أرسلت إلینا رسولًا فنتّبع ءایتک من قبل أن نّذلّ ونخزى.[۳۱]
۵. وما أهلکنا من قریة إلّالها منذرون.[۳۲]
۶. ولولا أن تصیبهم مّصیبة بما قدّمت أیدیهم فیقولوا ربّنا لولا أرسلت إلینا رسولا فنتّبع ءایتک ونکون من المؤمنین. [۳۳]
۷. وما کان ربّک مهلک القرى حتّى یبعث فى أمّها رسولا یتلوا علیهم ءایتنا .... [۳۴]
۸. و لقد أرسلنا من قبلک رسلا إلى قومهم فجاءوهم بالبیّنت فانتقمنا من الّذین أجرموا ....[۳۵]
۹. أولم یسیروا فى الأرض فینظروا کیف کان عقبة الّذین کانوا من قبلهم کانوا هم أشدّ منهم قوّة وءاثارا فى الأرض فأخذهم اللّه بذنوبهم وما کان لهم مّن اللّه من واق• ذلک بأنّهم کانت تّأتیهم رسلهم بالبیّنت فکفروا فأخذهم اللّه إنّه قوىٌّ شدید العقاب.[۳۶] [۳۷]
اصلاح انسان‌ها
اصلاح انسان‌ها از اهداف انبیا:
۱. وما نرسل المرسلین إلّامبشّرین ومنذرین فمن ءامن وأصلح فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون. [۳۸]
۲. یبنى ءادم إمّا یأتینّکم رسل مّنکم یقصّون علیکم ءایتى فمن اتّقى وأصلح فلا خوف علیهم ولاهم یحزنون.[۳۹]
اطاعت از انبیا
هدف از ارسال پیامبران، اطاعت از آنان به اذن الهی:
ومآ أرسلنا من رّسول إلّالیطاع بإذن اللَّه .... [۴۰]
ایمان و عمل صالح
ایمان و عمل صالح براى رسیدن به امنیّت خاطر، هدف رسالت انبیا:
وما نرسل المرسلین إلّامبشّرین ومنذرین فمن ءامن وأصلح فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون. [۴۱]
تربیت
تربیت انسان‌هاى خدایى، از اهداف رسالت انبیا:
ما کان لبشر أن یؤتیه اللّه الکتب والحکم والنّبوّة ثمّ یقول للنّاس کونوا عبادا لّى من دون اللّه ولکن کونوا ربَّنیّین بما کنتم تعلّمون الکتب وبما کنتم تدرسون.[۴۲]
تزکیه انسان‌ها
تقوا و اصلاح انسان‌ها از اهداف انبیا:
۱. وما نرسل المرسلین إلّامبشّرین ومنذرین فمن ءامن وأصلح فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون. [۴۳]
۲. یبنى ءادم إمّا یأتینّکم رسل مّنکم یقصّون علیکم ءایتى فمن اتّقى وأصلح فلا خوف علیهم ولاهم یحزنون. [۴۴]
تقوا
گرایش انسان‌ها به تقوا و درستى کردار، از اهداف رسالت انبیا:
یبنى‌ءادم إمّا یأتینّکم رسل مّنکم یقصّون علیکم ءایتى فمن اتّقى وأصلح فلا خوف علیهم ولاهم یحزنون. [۴۵]
داورى و حلّ اختلافات
حکومت، داوری و حلّ اختلافات مردم، از اهداف رسالت پیامبران:
کان النّاس أمّة وحدة فبعث اللّه النّبیّین مبشّرین ومنذرین وأنزل معهم الکتب بالحقّ لیحکم بین النّاس فیما اختلفوا فیه .... [۴۶]
دعوت به توحید
پرستش خدا و نفى طاغوت‌ها، از اهداف بعثت پیامبران:
ولقد بعثنا فى کلّ أمّة رّسولًا أن اعبدوا اللّه واجتنبوا الطغوت .... [۴۷]
گسترش عدالت
استوارى جامعه برپایه عدالت، از اهداف رسالت انبیا:
لقد أرسلنا رسلنا بالبیّنت و أنزلنا معهم الکتب و المیزان لیقوم النّاس بالقسط ....[۴۸]
هدایت
راهنمایى انسان‌ها به صراط مستقیم، از اهداف رسالت انبیا:
کان النّاس أمّة وحدة فبعث اللّه النّبیّین مبشّرین ومنذرین وأنزل معهم الکتب بالحقّ ... فهدى اللّه الّذین ءامنوا لما اختلفوا فیه من الحقّ بإذنه واللّه یهدى من یشاءإلى صرط مّستقیم. [۴۹]
اهمّیّت رسالت انبیا
پذیرش و عدم پذیرش رسالت‌هاى انبیا، محور بازجویى خداوند از امّت‌ها:
فلنسلنَّ الَّذین أرسل إلیهم ولنسلنّ المرسلین.[۵۰]
پرسش از رسالت انبیا
پرسش خداوند از مشرکان در قیامت، درباره چگونگى پاسخ آنان به رسالت انبیا:
۱. فلنسلنَّ الَّذین أرسل إلیهم ولنسلنّ المرسلین. [۵۱]
۲. ویوم ینادیهم فیقول ماذا أجبتم المرسلین.[۵۲]
موانع رسالت انبیا
استکبار
استکبار، مانع پیشرفت رسالت پیامبران:
ولقد ءاتینا موسى الکتب وقفّینا من بعده بالرّسل وءاتینا عیسى ابن مریم البیّنت وأیّدنه بروح القدس أفکلّما جاءکم رسول بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم ففریقا کذّبتم وفریقا تقتلون. [۵۳]
اشرافى‌گرى
اشراف کافر، از موانع گسترش رسالت انبیا:
۱. وما أرسلنا فى قریة مّن نّذیر إلّاقال مترفوها إنّا بما أرسلتم به کفرون.[۵۴]
۲. وکذلک ما أرسلنا من قبلک فى قریة مّن نّذیر إلّاقال مترفوها إنّا وجدنا ءاباءنا على أمّة و إنّا على ءاثرهم مّقتدون.[۵۵]
اغواگرى شیطان
فریب‌کارى و اغواگری شیطان، از موانع گسترش رسالت پیامبران:
تاللّه لقد أرسلنآ إلى أمم مّن قبلک فزیّن لهم الشّیطن أعملهم فهو ولیّهم الیوم ....[۵۶]
بهانه‌جویى‌ها
ظاهرنگری و بهانه‌جویى‌ها مانع پذیرش رسالت انبیاى الهى:
۱. وما قدروا اللَّه حقَّ قدره إذ قالوا مآ أنزل اللَّه‌على بشر مّن شى‌ء ....[۵۷]
۲. وما منع النَّاس أن یؤمنوا إذ جآءهم الهدى إلآّ أن قالوا أبعث اللَّه بشرًا رّسولًا.[۵۸]
۳. وقال الملأمن قومه الّذین کفروا وکذّبوا بلقاء الأخرة وأترفنهم فى الحیوة الدّنیا ما هذا إلّابشر مّثلکم یأکل ممّا تأکلون منه ویشرب ممّا تشربون.[۵۹]
۴. ذلک بأنّه کانت تّأتیهم رسلهم بالبیّنت فقالوا أبشر یهدوننا فکفروا و تولّوا وّ استغنى اللّه و اللّه غنىٌّ حمید.[۶۰]
لجاجت
لجاجت، از موانع گسترش رسالت:
الَّذین قالوا إنَّ اللَّه عهد إلینآ ألّانؤمن لرسول حتَّى یأتینا بقربان تأکله النَّار قل قد جآءکم رسل مّن قبلى بالبیّنت وبالّذى قلتم فلم قتلتموهم إن کنتم صدقین• فإن کذّبوک فقد کذّب رسل مّن قبلک جآءو بالبیّنت والزّبر والکتب المنیر.[۶۱] [۶۲]
هواپرستى
هواپرستی، از موانع پذیرش رسالت انبیا:
۱. ولقد ءاتینا موسى الکتب وقفّینا من بعده بالرّسل وءاتینا عیسى ابن مریم البیّنت وأیّدنه بروح القدس أفکلّما جاءکم رسول بما لاتهوى أنفسکم استکبرتم ففریقا کذّبتم وفریقا تقتلون. [۶۳]
۲. لقد أخذنا میثق بنى إسرءیل وأرسلنآ إلیهم رسلا کلّما جآءهم رسول بما لاتهوى أنفسهم فریقا کذّبوا وفریقا یقتلون.[۶۴]
منبع
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۸۷، برگرفته از مقاله «رسالت انبیاء».
پانویس
- ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۳.
- ↑ آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۱.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۹۰.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۳۴.
- ↑ نساء/سوره۴، آیه۱۶۵.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۱۹.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۱۳۰.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۱۳۱.
- ↑ یونس/سوره۱۰، آیه۱۳.
- ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۳۶.
- ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.
- ↑ طه/سوره۲۰، آیه۱۳۴.
- ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۲۰۸.
- ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۴۷.
- ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۵۹.
- ↑ روم/سوره۳۰، آیه۴۷.
- ↑ فاطر/سوره۳۵، آیه۲۴.
- ↑ فاطر/سوره۳۵، آیه۲۵.
- ↑ یس/سوره۳۶، آیه۱۳.
- ↑ یس/سوره۳۶، آیه۱۴.
- ↑ یس/سوره۳۶، آیه۱۷.
- ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۴۹.
- ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۵۰.
- ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۱۳.
- ↑ شوری/سوره۴۲، آیه۱۴.
- ↑ ملک/سوره۶۷، آیه۸.
- ↑ ملک/سوره۶۷، آیه۹.
- ↑ یونس/سوره۱۰، آیه۱۳.
- ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۳۶.
- ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.
- ↑ طه/سوره۲۰، آیه۱۳۴.
- ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۲۰۸.
- ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۴۷.
- ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۵۹.
- ↑ روم/سوره۳۰، آیه۴۷.
- ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۲۱.
- ↑ غافر/سوره۴۰، آیه۲۲.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۴۸.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۳۵.
- ↑ نساء/سوره۴، آیه۶۴.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۴۸.
- ↑ آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۹.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۴۸.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۳۵.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۳۵.
- ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۳.
- ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۳۶.
- ↑ حدید/سوره۵۷، آیه۲۵.
- ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۳.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۶.
- ↑ اعراف/سوره۷، آیه۶.
- ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۶۵.
- ↑ بقره/سوره۲، آیه۸۷.
- ↑ سبأ/سوره۳۴، آیه۳۴.
- ↑ زخرف/سوره۴۳، آیه۲۳.
- ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۶۳.
- ↑ انعام/سوره۶، آیه۹۱.
- ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۹۴.
- ↑ مؤمنون/سوره۲۳، آیه۳۳.
- ↑ تغابن/سوره۶۴، آیه۶.
- ↑ آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۸۳.
- ↑ آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۸۴.
- ↑ بقره/سوره۲، آیه۸۷.
- ↑ مائده/سوره۵، آیه۷۰.