حکایت ملک خداداد (کتاب)
حکایت ملک خداداد در سیری تاریخی به عوامل استقلال پاکستان، سختی‌های مسیر استقلال، چهره‌های تاثیر‌گذار تشکیل پاکستان و بررسی مشکلات و دخالت‌های انگلیس می‌پردازد. در این کتاب به ظرفیت‌های فرهنگی، ادبی، تاریخی، اعتقادی کشور پاکستان نیز اشاره شده است و مخاطب فارسی زبان می‌تواند با همراه مستندات موجود نسبت به همسایه شرقی خود اطلاعات جامعی به دست آورد. پرداختن به ظرفیت‌های مشترک ایران و پاکستان از لحاظ فرهنگی، اعتقادی، تاریخی و علمی یکی دیگر از بخش‌های کتاب حکایت ملک خداداد است. همچنین نیمی از این کتاب به معرفی ظرفیت‌های گردشگری پاکستان می‌پردازد و مخاطب در سفری خیالی از شمالی‌ترین نقطه این کشور تا جنوبی‌ترین قسمت آن را سیر خواهد کرد.
پیشینه چاپ و نشر کتب در مورد پاکستان
در طول 73 سالی که از عمر روابط ایران و پاکستان می‌گذرد کتاب‌های مختلفی با توجه به احساس نیاز و ضرورت از سوی مولفین شخصی و حقیقی تالیف شده است که البته تعداد آنها به هیچ وجه با سطح روابط ایران و پاکستان و اهمیت فراوان آن همخوانی ندارد. از سوی دیگر تالیفاتی که ما در دست داریم نگاهی عمیق به پاکستان ندارند و نتوانسته اند برای آشنا شدن مخاطب فارسی زبان با ظرفیت‌های فراوان فرهنگی، اعتقادی، تجاری و طبیعی پاکستان نقش موثری ایفا کنند.[۱]
برخی از کتاب‌ها در اصل پایان نامه طلاب و دانشجویانی هستند که غالب آنها به جریان‌شناسی سیاسی و مذهبی در پاکستان پرداخته اند ولی این کتاب‌ها نیز به مساله نگاه محدود و منفی به مبتلا هستند. در این بین کتاب «حدیث سرو و نیلوفر» تالیف استاد حداد عادل اثری ارزنده برای معرفی ظرفیت زبان فارسی در شبه قاره و به خصوص کشور پاکستان است. جناب آقای دکتر بیات و دکتر کیومرثی کتاب آموزش زبان اردو برای فارسی زبانان را تالیف کرده‌اند که کتاب خوبی است. کتاب «روزنامه پاکستان» توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده که یک سفرنامه مختصر به پاکستان است ولی به شخصه قلم و نوع نگاه نویسنده را چندان نمی‌پسندم. کتاب‌هایی چون جریان‌شناسی مذهبی در پاکستان و گسترش وهابیت در پاکستان و سند نیز تالیف شده‌اند که به جریان‌شناسی در پاکستان می‌پردازند.
منبع شناخت مردم ایران از پاکستان و بالعکس
به طور کلی منبع شناخت مردم ایران از پاکستان را می‌توان دو چیز دانست. ابتدا رسانه‌هایی چون صدا و سیما و خبرگزاری‌ها که متاسفانه طی سالیان دراز به پوشش اخبار منفی پرداخته و دید نادرستی را در ذهن مخاطب ایرانی ایجاد کرده است.
و پس از آن رویت زائرین پاکستانی که سالانه ده‌ها هزار نفر از آنها به عزم زیارت عتبات عالیات راهی ایران می‌شوند و از آنجا که بخش قابل توجهی از آنها جزو قشر ضعیف جامعه هستند و وضعیت زیارت آنها نیز از سوی نهاد خاصی کنترل نمی‌شود، همواره باعث ایجاد چالش و مشکلات است.
نتیجه‌گیری کلی نیز این است که مردم ایران شناخت درست و صحیحی از کشور پاکستان و زیبایی‌های فراوان آن ندارند که اصلاح آن یکی از ضرورت‌های جدی به حساب می‌آید.
یکی از منابع مهم شناخت از ایران در پاکستان طلاب علوم دینی هستند که برای تبلیغ به کشورشان باز میگردند و از پیشرفت‌های انقلاب و ایران مردم را آگاه می‌کنند.
منبع مهم و دیگر همان زواری هستند که به وطن خود بر میگردند و خاطرات سفر خود چه مثبت و چه منفی برای اطرافیانشان روایت می‌کنند.
در پاکستان نیز رسانه‌ها در معرفی ایران چندان موفق عمل نکرده‌اند و دید عمومی نسبت به ایران اگرچه به نسبت بهتر است ولی جای کار دارد.
نباید فراموش کرد که بیشترین درصد نمایندگی‌های فرهنگی خارج از کشور ایران در خاک پاکستان مستقر شده و این مراکز نیز در معرفی ایران به مردم پاکستان نقش مهمی بر عهده دارند.
با این حال به شخصه به میزان آشنایی مردم پاکستان به خصوص اهل سنت این کشور که اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند نمره قبولی نمی‌دهم.
انگیزه نویسنده برای نوشتن این کتاب
با شروع فعالیت در حوزه پاکستان و به خصوص آغاز فعالیت مجازی برای معرفی ظرفیت‌های کشور پاکستان نبود یک منبع جامع و کامل با نگاهی مثبت و واقع گرایانه به پاکستان را حس کردم. سپس با مشورت تعدادی از دوستان دلسوز تالیف کتاب حکایت ملک خداداد را آغاز کردم.
آنگونه که استاد ارجمند آقای دکتر بیات استاد دانشگاه تهران در تقریظ خود عنوان کرده‌اند این کتاب نقطه آغاز فعالیت‌های مکتوبی است که برای معرفی درست کشور پاکستان به مردم فارسی زبان صورت گرفته است. تالیف این کتاب بیش از 3 سال زمان برد ولی نتیجه کار برای ما رضایت بخش بوده است.
بخش‌ها و فصل‌های کتاب
در کتاب حکایت ملک خداداد سعی شده است معرفی کشور پاکستان از تاریخ پر افتخار جریان بیداری اسلامی مسلمانان شبه قاره که با هدایت اقبال لاهوری و محمد علی جناح به استقلال کشور پاکستان منجر شد آغاز شود. در ادامه نگاهی به آرایش سیاسی پاکستان و ارتش این کشور آورده شده است. معرفی رسانه‌های مهم و جریان ساز پاکستان فصل بعدی کتاب است.
در فصل پنجم به زندگی برخی بزرگان پاکستان پرداخته شده است. فصل ششم به معرفی سمبل‌های ملی پاکستان می‌پردازد. فصل هفتم به سیری در تاریخ و فرهنگ ایالت‌ها و اقوام مختلف پاکستان می‌پردازد.
دست آوردهای علمی و صنعتی و همچنین دست آوردهای نظامی پاکستان فصل‌های هشتم و نهم کتاب را شکل می‌دهند. معرفی مراکز علمی پاکستان و بررسی سیر روابط ایران و پاکستان عنوان دو فصل دیگر کتاب است و سرانجام به مهمترین بخش کتاب یعنی سیر خیالی از شمال تا جنوب پاکستان می‌رسیم که حدود نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
پاکستان اولین بیداری اسلامی موفق جهان است که منجر به تشکیل یک کشور شده است. در این مسیر هزاران انسان جان خود را از دست دادند و مسلمانان شبه قاره ده‌ها سال به تلاش پرداختند تا بتوانند مرزهای این کشور پرافتخار را ترسیم کنند. فشارهای انگلیس و همدستان منطقه‌ای آنها و سختی‌های مسیر استقلال مهمترین چالش‌هایی است که در فصل اول کتاب به آنها اشاره شده است.
از آنجا که مخاطب این کتاب مردم ایران زمین هستند مهمترین مساله فرهنگی که در تمام واژگان کتاب تلاش شده به آن پرداخته شده و گره‌های کور آن باز شود حل مساله عدم شناخت درستی است که نسبت به پاکستان وجود دارد. استفاده از تصاویر و تمام رنگی منتشر شدن کتاب نیز از دیگر ابزارهای کمکی برای حل این مساله بود.
مهمترین بخش کتاب از نظر نویسنده
بدون شک آخرین فصل کتاب یعنی معرفی ظرفیت‌های گردشگری طبیعی، تاریخی و اقتصادی پاکستان انگیزه اصلی تالیف کتاب و مهمترین بخش آن است که باعث تغییر نگاه مخاطب نسبت به پاکستانی می‌شود که رسانه‌ها آن را معرفی کرده‌اند. این بخش را مهمترین قسمت کتاب می‌دانم و امیدوارم مخاطبان نیز با مطالعه آن با ما هم نظر شوند.
زمان نگارش کتاب
نگارش کتاب به دلیل عدم وجود منابع موثق و خوب با سختی‌های بسیاری همراه بود و باعث شد برای جمع آوری مستندات لازم دو بار به پاکستان سفر کنم. ادب حکم می‌کند از جناب آقای «چوهدری علی اکبر» معاون سازمان گردشگری پاکستان که زحمات زیادی را برای آماده کردن منابع کتاب متحمل شدند قدردانی به عمل آورم. نگارش متن کتاب حدود 2 سال زمان برد. ابتدا کتاب شکلی داستان گونه داشت که پس از پایان نگارش با مشورت اساتیدی چون آقای انوری بخش داستانی آن را حذف کردیم.
صفحه آرایی و نهایی شدن طرح جلد کتاب نیز به دلیل وسواس شدیدی که نسبت به کیفیت کار داشتیم حدود یک سال تمام زمان برد و کتاب پس از 3 سال از آغاز زمان تالیف آن به چاپ رسید.
مردم باید از ظرفیت‌های عظیم موجود میان ایران و پاکستان مطلع شوند. دید درستی نسبت به همسایه شرقی خود به دست آورند و مانع به نتیجه رسیدن نقشه شوم دشمنان شوند. به همین دلیل خواندن و مطالعه کتاب حکایت ملک خداداد به آنها کمک می‌کند.
کتاب حکایت ملک خداداد با دیدی فرهنگی و اعتقادی تالیف شده و به بازار رسیده است. حتی در قیمت گذاری کتاب نیز تلاش کردیم سود خود را به حداقل برسانیم و مبلغ کارشناسی شده کتاب را که 150 هزار تومان بود ابتدا به 110 هزار تومان کاهش دادیم و سپس عنوان کردیم که به منظور گسترش فعالیت‌های فرهنگی فروش بیش از 85 هزار تومان مجاز نیست.
امیدوارم که مردم و به خصوص فعالان حوزه بین الملل نیز این ضرورت را درک کرده و با مطالعه این کتاب اطلاعات خود را نسبت به کشور پاکستان افزایش دهند.