سیده نصرت امین
سیده نصرت بیگم امین معروف به بانو امین و بانوی ایرانی (متولد 30 خرداد 1274 شمسی - متوفی به تاریخ 23 خرداد 1362 شمسی) از عالمان و عارفان زن شیعه اهل ایران بود. ایشان از چهره‌های ماندگار و از مفاخر جهان تشیع است. او در سن چهل سالگی به درجۀ اجتهاد رسید و زمانی طولانی از عمر گران‌قدر خود را صرف تحصیل و تعلیم علوم دینی کرد.
| نام | سیده نصرت امین |
|---|---|
| لقب | بانوی ایرانی؛ بانوی اصفهانی؛ |
| زادروز | ۳۰ خرداد ۱۲۷۴ شمسی |
| زادگاه | ایران - اصفهان |
| تاریخ وفات: | دوشنبه ۲۳ خرداد ۱۳۶۲ شمسی |
| مدفن: | تخت فولاد اصفهان |
| محل‌تحصیل | اصفهان - قم |
| محل زندگی | اصفهان - قم |
| مسئولیت‌ها و اشتغالات | نوشتن مقالاتی برای مجله‌های و نشریات؛ تأسیس مدرسه علمیه مکتب فاطمه در سال ۱۳۴۴ قمری؛ |
| برخی از استادان | سید ابوالقاسم دهکردی؛ حسین نظام‌الدین کچویی؛ |
| شاگردان | علویه همایونی؛ عفت الزمان امین؛ |
| برخی آثار | اربعین الهاشمیة؛ جامع الشتّات؛ |
| مذهب | شیعه |
| وبسایت | پایگاه نشر آثار |
زندگی‌نامه
ولادت و نسب
سیده نصرت امین، معروف به بانوی ایرانی [۱]، در ۳۰ خرداد ۱۲۷۴ شمسی در خانواده‌ای متدین، اصیل و نجیب در اصفهان دیده به جهان گشود و از همان کودکی عنایات خاص حق تعالی بر او و گرایش وی به حقیقت توحید، در فطرتش آشکار بود. نسب این بانو به امام سجاد علیه‌السلام می‌رسد و از سادات معروف به سادات خاتون آبادی بود. پدر وی حاج سید محمد علی امین التجار، فردی شریف، بزرگوار، مؤمن و از بازرگانان سرشناس و متدین اصفهان بود. مادر وی بانو سیده زهرا ولدزی دختر حاج سید مهدی، ملقب به «جناب» نیز بانویی متدین و اهل ذکر و خیر خواه محرومان بود.
کودکی
آغاز زندگی بانو امین، همزمان با حکومت ستم شاهی قاجار و نفوذ و تهاجم وسیع فرهنگ غرب و غرب زدگی و تجمل گرایی به جامعه اسلامی و دور شدن برخی ایرانیان از هویت اصلی و حقیقت دینی بود. در این شرایط حساس، پدر و مادر وی با جدیت تمام به تربیت این کودک پرداخته، او را از چهار سالگی برای فراگیری قرآن، خواندن و نوشتن به مکتب می فرستند تا او را به مدد الهی از تهاجمات زمانه و انحراف ها و خودباختگی ها حفظ کند.
اساتید
بانو امین از دوران کودکی علاقه زیادی به آموختن داشت و در این مسیر از محضر اساتیدی چون سید ابولقاسم دهکردی، میرزا علی اصغر شریف، میرزا علی شیرازی، شیخ ابوالقاسم زفره‌ای، شیخ حسین نظام الدین کچویی، میر سید علی نجف آبادی، شیخ محمد رضا اصفهانی، سید محمد نجف آبادی و شیخ مرتضی مظاهری بهره‌مند شد و توانست به درجات علمی بالایی نائل گردد.
صاحب مقام اجتهاد و اجازات روایی
وی همواره بر طریق تحصیل علم، تهذیب و خودسازی و عرفان و مراقبت از خود بود تا این که در چهل سالگی به مقام اجتهاد رسید. انتشار اولین کتاب وی به نام «اربعین الهاشمیه» به زبان عربی که در آن چهل حدیث را در زمینه‌های مختلف کلامی، فلسفی، فقهی، اصولی و اخلاقی به طور عمیق و زیبا تجزیه و تحلیل و نظریه‌های بدیعی را مطرح کرده بود که از سوی اساتید و فضلای حوزۀ علمیۀ نجف مورد استقبال قرار گرفت. این بانو در سال ۱۳۵۴ هجری قمری نخستین اجازۀ اجتهاد و روایت را از آیات عظام آقا شیخ محمد کاظم شیرازی و حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (مؤسس حوزۀ علمیۀ قم) دریافت کرد. پس از آن اجازۀ اجتهاد و روایت دیگری از آیت‌الله ابراهیم حسینی اصطهباناتی و آیت‌الله آقا شیخ محمد رضا نجفی به دست این بانو می‌رسد.
فعالیت‌های فرهنگی
اقدامات فرهنگی بانو امین در دوران پیش از انقلاب اسلامی ایران، زمینۀ تحصیل بسیاری از بانوان علاقه‌مند به آموختن معارف اسلامی را فراهم ساخت. تأسیس مدرسۀ علمیۀ مکتب فاطمه در سال ۱۳۴۴ قمری و همچنین تأسیس دبیرستان دخترانۀ امین و تربیت شاگردانی نامدار در این مراکز از مهمترین فعالیت‌های فرهنگی بود.
شاگردان
شاگردان بانوامین را می‌توان به شش گروه تقسیم کرد [۲]:
1- شاگردانی که به طور منظم از اول شرح امثله تا مدارج علمی بالا در حوزه‌های مختلف چون عرفان و فلسفه و غیره در محضر بانو بوده‌اند مانند علویه همایونی که این بانوی فاضله 50 سال از عمر شریف خود را در برابر کرسی استادی ایشان زانو زد؛
2- شاگردانی که برخی از کتاب‌ها را بدون ترتیب خاصی نزد ایشان تلمذ نموده‌اند و در درس ایشان حاضر بوده‌اند مثل خانم بتول غازی که بعد از فوت بانو به تبلیغ وسیعی در شهر اصفهان مشغول شد و کتاب‌های بانو را در جلسات متعدد برای بانوان شیفتۀ علم و معنویت می خواند و در واقع یکی از کسانی است که همواره در ارائه تفکر صحیح و همه جانبۀ ایشان کوشش فراوانی داشته و سخنگوی ایشان بوده است؛
3- کسانی که علاوه بر شاگردی آن استاد فرزانه، خود از اساتید اولیۀ مکتب فاطمه (سلام الله علیه و آله) بوده‌اند؛
4- خواهرانی که از شاگردان اولیۀ مکتب فاطمه (سلام الله علیها) و اولین دستاورد این مکتب و مرام بودند؛
5- بانوانی که در جلسات چهارشنبۀ (تفسیر) شرکت کرده و پرورش یافتۀ وعظ و خطابه بانو بودند؛
6- بانوانی که علاوه بر شرکت در جلسات چهارشنبه، همیشه همراه و ملازم بانوی ایرانی بودند و ساعات زیادی از عمر خود را در محضر بانو بوده و از ایشان استفاده می‌کردند.»
با توجه به 6 گروه ذکر شده مهمترین شاگردان بانو امین عبارتند از:
زینت السادات علویه همایونی، عفت الزمان امین، بتول غازی، بتول عسکری، ربابه الهی، زهرا چوب چینی، صدیقه حکیمیان، فخرالسادات قلمکاریان، محبوبه گلستانیان، بدرالسادات مدرس خاتون آبادی، معصومه لطفی سرگزی، بی بی ریحانه مرجانی و ...
آثار
آثار و کتاب‌های به جامانده از بانوامین عبارتند از:
1- تفسیر قرآن مجید به نام «مخزن العرفان»در ۱۵جلد؛
2- «نفحات الرحمانیه»، به زبان عربی مشتمل بر ۹۶ عنوان؛
3- «سیر و سلوک»که در روش اولیا و طریق سیر سعدا است؛
4- «معاد» یا آخرین سیر بشر؛
5-روش خوشبختی و توصیه به خواهران دینی و ایمانی؛
6- «اربعین هاشمیه»به زبان عربی مشتمل بر مسایل و احکام؛
7- «جامع الشتات»به زبان عربی مشتمل به مسایل و احکام؛
8- «اخلاق»که در بسیاری از محافل علمی و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود؛
9- «مخزن اللئالی»که در فضایل حضرت علی بن ابیطالب(علیه‌السلام)است.
واکنش به واقعه کشف حجاب
بانو امین به دلیل گذراندن بیشتر اوقات خود به فراگیری درس و دانش، کمتر از خانه خارج می‌شد، ولی در ایامی که لازم می‌دید باید دفاعی صورت بگیرد و کاری انجام شود، از منزل خارج شده و به راهنمایی بانوان می‌پرداخت. وی در زمان کشف حجاب، در یکی از کتاب‌های خویش خطاب به بانوانی که کشف حجاب کرده بودند نوشت: «ای بانویی که با ادعای مسلمانی، کشف حجاب نموده‌ای و با این وضعیت شرم آور علنی در معابر و خیابان‌ها خودآرایی می‌نمایی! آیا فکر نمی‌کنی که با این عمل که نباید آن را عمل کوچکی بپنداری، چه لطمه بزرگی به شریعت می‌زنی؟ [۳]
وفات
بانوامین در شب دوشنبه اول رمضان سال ۱۴۰۳ قمری مصادف با ۲۳ خرداد سال ۱۳۶۲ شمسی در شهر اصفهان درگذشت. پیکر ایشان در بقعۀ خانوادگی خاندان امین در تخت فولاد اصفهان، به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ وی در مقابل ناسیونالیسم رضا شاه، خود را «بانوی ایرانی» لقب داد.
- ↑ سایت بانوی ایرانی
- ↑ بانو امین اصفهانی، روش خوشبختی، اصفهان، محمدی، ص ۳۴.