پاریس

شهر پاریس پایتخت کشور فرانسه است که در شمال این کشور قرار دارد و رود سن از میانه آن می‌گذرد.این شهر با جمعیتی بالغ بر ۱۲ ملیون نفر یکی از پرجمعیت‌ترین کلانشهرها اروپا است.

با قدمتی به درازای دو هزاره، پاریس پایتخت فرانسه امروزه به یکی از مراکز بازرگانی و فرهنگی دنیا تبدیل شده است.

تاریخ شهر

اولین نشانه‌های سکونت بشر در منطقه پاریس به ۴۲۰۰ سال پیش از میلاد باز می‌گردد. ۲۵۰ سال پیش از میلاد این منطقه محل سکونت قوم پاریسی‌ها شد و ۵۲ سال پیش از میلاد مسیح، شهر به دست امپراتوری روم افتاد. در این دوران پاریس به لوتس تغییر نام داد و همراه با شکوه امپراتوری روم رشد پیدا کرد. در دوران حکومت رومی‌ها بر شهر، معابد، حمام‌ها، قصرها و سالن‌های تئاتر زیادی در شهر ساخته شد.

اما سقوط امپراتوری روم و حمله ژرمن‌ها در قرن سوم میلادی پاریس را از شکوه انداخت. پس از آن شهر به تدریج از سوی ساکنانش ترک شد و تنها اتفاق مهمی که برایش افتاد بازگرداندن پاریس، نام قدیمی‌اش به آن بود.

در قرن ششم میلادی و پس از مرگ شاه کلوویس، پادشاهی فرانک‌ها در سرزمین فرانسه چند پاره شد و پاریس پایتخت یکی از ایالت‌های خودمختار شد. در قرن نهم پاریس یک ایالت فئودال بود.

در این زمان کنت‌نشین پاریس کم‌کم بر قدرت خود افزود. پاریس در قرن دهم مورد حمله وایکینگ‌ها قرار گرفت اما مقاومت شهر در هم شکسته نشد و شهر به دست آن‌ها نیفتاد.

در سال ۹۸۷ هوگو کاپه که کنت پاریس بود به عنوان پادشاه فرانسه انتخاب شد و سلسله کاپسیان را بنیان نهاد؛ در همین تاریخ پاریس برای اولین بار به عنوان پایتخت فرانسه انتخاب شد.

در اواخر قرن ۱۲ اتفاقات بنیادینی در پاریس اتفاق افتاد؛ کرانه چپ رودخانه سن پررونق شد و با دانشگاه و چند موسسه آکادمیک به مرکز آکادمیک پاریس تبدیل شد. در همین سال‌ها تجارت در کرانه سمت راست رودخانه پررونق شد.

این شهر در قرن سیزدهم و در طول جنگ‌های صد ساله توسط سلسله بورگندی اشغال شد و عنوان پایتختی را از دست داد اما با روی کار آمدن شارل هفتم دوباره در سال ۱۴۳۷ پایتخت فرانسه شد.

اما این بار دیگر کاخ سلطنتی به این شهر نیامد و در در لوآر باقی ماند. در سال ۱۵۹۴ هنری چهارم دوباره کاخ سلطنتی را به پاریس منتقل کرد.

در قرن هفدهم دوباره کاخ سلطنتی از پاریس منتقل شد و این بار به ورسای. یک قرن بعد، شعله‌های خشم انقلاب به سلطنت رسید و در سال ۱۷۹۲ دوران حکومت سلطنتی به پایان رسید.

در قرن نوزدهم این شهر شاهد اتفاقات تاریخی زیادی بود. انقلاب صنعتی، امپراتوری دوم فرانسه و Belle Époque (عصر طلایی اروپا که از اواخر قرن نوزدهم شروع شد و تا جنگ جهانی اول طول کشید و در آن تمامی قدرت‌های اروپایی در صلح به سر می‌بردند) باعث تحولات عظیمی در ساختار شهر شدند.

در این دوره حمل و نقل ریلی در شهر ایجاد شد که همین باعث افزایش حضور ساکنان اطراف شهر در آن شد و جمعیت آن را بیشتر کرد. در دوران امپراتوری دوم فرانسه و حکومت ناپلئون سوم، طرح شهری هاوس‌مان که یک معمار شهری بود در پاریس اجرا شد.

این طرح در واقع پایه ساختار شهری مدرن امروزی پاریس است. در این طرح شهر با انجام اصلاحاتی در ساختار خیابان‌ها و ایجاد خیابان‌های پهن‌تر زیباتر شد و وضعیت بهداشتی آن بهبود یافت.

بین‌سال‌های ۱۸۳۲ تا ۱۸۴۹ و با ۲۰ هزار نفر از ساکنان شهر را از بین برد. جنگ‌های فرانسه و پروس هم در سال ۱۸۷۱، لطمات زیادی به پاریس وارد کرد.

در همین سال جنگی که بین دولت‌ خودمختار پاریس و حکومت مرکزی فرانسه رخ داد ۲۰ هزار نفر از ساکنان این شهر را کاهش داد. اما در اواخر قرن نوزدهم پاریس به شهری جهانی تبدیل شد، برج ایفل به یاد انقلاب فرانسه در آن ساخته شد، مترو راه‌اندازی شد و نمایشگاه جهانی شهر به نمادی از پیشرفت و مقصدی برای توریست‌ها تبدیل شد.

در ابتدای در قرن بیستم پاریس به جبهه نبرد انگلیس و فرانسوی‌ها با آلمان تبدیل شد. در دوره بین دو جنگ‌جهانی‌ (۱۹۱۸-۱۹۳۹) اما جلوه دیگری از پاریس به جهانیان معرفی شد؛ شهری که شب‌ها زنده است و پایتخت فرهنگی و هنری دنیا است.

این شهر در این سال‌ها محل زندگی هنرمندان و شخصیت‌های فرهنگی زیادی شد، از استراوینسکی نقاش روس گرفته تاپیکاسو، دالی و ارنست همینگوی آمریکایی. در ژوئن سال ۱۹۴۰ شهر به دست ارتش نازی افتاد و تا اوت سال ۱۹۴۴ در اشغال ارتش آلمان بود. در دوران جنگ جهانی دوم شهر آسیب چندانی ندید.

پس از جنگ پاریس دوباره توسعه پیدا کرد. حومه شهر بزرگ‌تر شد و حمل و نقل شهری با ساخت سیستم‌های ریلی جدید دگرگون شد، در همین سال‌ها چندین بزرگ‌راه در حومه شهر ایجاد شد و کمربندی پاریس شکل گرفت.

از دهه ۷۰ صنایع در بسیاری از مناطق شهر به ویژه در شرق شهر برچیده شدند و در مقابل بخش‌های دیگر شهر فن‌آوری‌های نوین را مبنای در آمد‌های اقتصادی خود قرار دادند که باعث بالارفتن درآمد ساکنان این مناطق شد. همین امر باعث ایجاد شکاف طبقاتی در شهر شد که باعث درگیری‌هایی در پاریس شده است؛ نمونه بارز آن ناآرامی‌های سال ۲۰۰۵ است.

جغرافیا و آب و هوای شهرئ

پاریس در شمال فرانسه قرار دارد و از لحاظ زمین‌شناختی عوارض چندانی ندارد. مهم‌ترین عارضه زمین‌شناختی این شهر رودخانه سن و دو جزیره آن سن‌لوئیس و دولاسیته هستند. پاریس تقریبا شهر تختی است و پایین‌ترین ارتفاع آن از سطح دریا ۳۵ متر است. این شهر همچنین چند تپه دارد که بلندترین آنها مون‌مارتره با ۱۳۰ متر ارتفاع است.

این شهر آب‌و هوایی اقیانوسی دارد و آب و هوای آن تحت تاثیر جریان اطلس شمالی است به همین خاطر در شهر به ندرت هوای بسیار گرم یا بسیار سرد دیده مشاهده می‌شود.

میانگین دمای سالانه شهر ۱۵ درجه سانتی‌گراد است. بیشترین دمایی که در این شهر مشاهده شده ۴۰.۴ درجه سانتی‌گراد در سال ۱۹۴۸ است و پایین‌ترین دما هم ۲۳.۹ درجه زیر صفر در سال ۱۸۷۹ بوده است.

در پاریس در هر فصلی از سال امکان بارش باران وجود دارد. این شهر همچنین به باران‌های سیل‌آهای یک‌باره‌اش مشهور است. میانگین بارش در پاریس ۶۴۱.۶ میلی‌متر است. در پاریس بارش برف به ندرت و در ماه‌های زمستان اتفاق می‌افتد اما به حدی است که خیابان‌ها را هم سپیدپوش نمی‌کند.

جمعیت‌ شناسی شهر

جمعیت منطقه شهری پاریس براساس سرشماری سال ژانویه سال ۲۰۰۸، ۲ میلیون و ۱۶۷ هزار و ۹۹۴ نفر است که بیشترین میزان جمعیت شهری در فرانسه به شمار می‌رود.

در این منطقه تراکم جمعیتی ۲۴ هزار و ۹۴۸ نفر در هر کیلومتر مربع است. جمعیت پاریس و حومه در سال ۱۹۹۹، ۹ میلیون و ۶۴۴ هزار و ۵۰۷ نفر بود و تعداد ساکنان کلانشهر پاریس در همین سال به ۱۲ میلیون و ۶۷ هزار نفر می‌رسید.

اقلیت‌های نژادی زیادی در این شهر زندگی می‌کنند که سابقه مهاجرت آن‌ها به پاریس به سال ۱۸۲۰ می‌رسد. در سال ۱۹۹۹، ۱۹.۴ درصد ساکنان کلان‌شهر پاریس خارج این کلانشهر به دنیا آمده بودند. در همین سرشماری، ۴.۲ درصد از ساکنان کلانشهر مهاجرانی بودند که به تازگی به پاریس آمده بودند مانند چینی‌ها و آفریقایی‌ها.

با این حال اولین موج مهاجرت به این شهر در سال ۱۸۲۰ اتفاق افتاد و کشاورزان آلمانی به دنبال بحران در کسب و کارشان به این شهر مهاجرت کردند. در قرن نوزدهم ایتالیایی‌ها، ساکنان اروپای مرکزی و یهودی‌ها بیشترین مهاجرانی بودند که پاریس را برای زندگی انتخاب کردند.

از دیگران مهاجران عمده پاریس می‌توان به روس‌ها پس از انقلاب ۱۹۱۷، شهروندان مستعمرات در دوران جنگ جهانی اول، لهستانی‌ها مابین دو جنگ جهانی، اسپانیایی‌ها، پرتغالی‌ها و آمریکایی‌ها در دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ و آفریقایی‌ها و آسیایی‌ها از آن زمان تا کنون اشاره کرد.

جاذبه‌های گردشگری شهر

پاریس دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری زیادی است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به برج ایفل، موزه لوور، کلیسای نوتردام و خیابان شانزه‌لیزه اشاره کرد.

برج ایفل: برجی فلزی واقع در Champ de Mars در کنار رود سن در پاریس است. برج ایفل امروزه به عنوان نماد جهانی فرانسه شناخته می شود و یکی از شناخته شده ترین سازه‌های جهان است. ساخت برج ایفل از سال‌ ۱۸۸۷ شروع و در ۳۱ مارس ‌‌۱۸۸۹ میلادی به اتمام رسید. این سازه برای نمایشگاه بین‌المللی پاریس و به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب فرانسه ساخته شد.

در ابتدا این سازه مورد قبول همگان واقع نشد و ۳۰۰ نفر که در بین آنها می‌توان از امیل زولا، موپسان، شارل گارنیه (معمار اپرای گارنیه) و هم چنین دوما نام برد به ساخت آن شدیدا اعتراض کردند. نام برج ایفل از نام سازنده‌اش گوستاو ایفل گرفته شده است.

موزه لوور: این موزه که از آن به عنوان بزرگ‌ترین موزه جهان یاد می‌کنند از سال ۱۷۹۳ تا کنون به عنوان موزه عمومی فعال است. تمرکز موزه‌ی لوور روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ است و آثار بسیاری در این زمینه‌ها در این موزه جای گرفته‌اند که از آن جمله‌ می‌توان به لوح حمورابی، تابلوی بانوی صخره‌ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد.

ساختمان این موزه قبل از انقلاب کبیر فرانسه یکی از کاخ‌های سلطنتی بود که در آن آثار باارزش هنری نگهداری می‌شد(به عنوان موزه سلطنتی). پس از انقلاب کبیر، در سال ۱۷۸۹ موزه و آثار موجود به مردم فرانسه اهدا شد و در سال ۱۷۹۳ تبدیل به موزه ملی فرانسه شد.

از آثار مهمی که در این موزه نگهداری می‌شود می‌توان به این موارد اشاره کرد: مونالیزا (لئوناردو داوینچی)، شام آخر (لئوناردو داوینچی)، بانوی صخره‌ها (لئوناردو داوینچی)، لوح حمورابی، گاو بالدار آشوری، لوح پیروزی نارام سین، نقش برجسته‌های آشوری، ظروف گلی آشوری، بخش‌های قابل توجهی از تخت جمشید، بز بالدار طلایی(هخامنشی)، کاتب نشسته(سقاره-مصر)

کلیسای جامع نوتردام پاریس: این بنا کلیسای معروفی در شهر پاریس است. این کلیسا در جزیره سیته در میانه رود سن و در مرکز پاریس واقع شده است. برج‌های دو قلوی کلیسا نیز در رمان گوژپشت نوتردام اثر ویکتور هوگو محل زندگی کازیمودوی گوژپشتند.

خیابان شانزه‌لیزه: خیابان شانز الیزه بخاطر سینماها، کافه‌ها و فروشگاه‌های ویژه و لوکس یکی از شناخته‌شده‌ترین خیابان‌های جهان است. معنی نام آن دشت الیزه است و کاخ الیزه نیز در نزدیکی این خیابان قرار گرفته است. الیزه در اساطیر یونان به معنی خجسته‌است.

مردم فرانسه شانزه‌لیزه را la plus belle avenue du monde یعنی زیباترین خیابان جهان می‌نامند.

طاق نصرت: بزرگترین تقاطع جهان است که ۱۲ خیابان به آن منتهی می شوند. بنای این تقاطع در سال ۱۸۰۶ و به دستور ناپلئون و برای به یادگار نگهداشتن پیروزی های بزرگش ساخته شد.