سعید حوی
سعید حوی یا سعید بن محمد دیب بن محمود حوَّی النعیمی الرفاعی (۱۳۵۴ - ۱۴۰۹ ه. ق = ۱۹۳۵ - ۱۹۸۹ میلادی) از فعالان در تبلیغ اسلام و جریان اخوان‌المسلمین در سوریه بوده است. او به دلیل پر ثمر بودن و فعالیت بسیار از مهم‌ترین کسانی بود که پرچم دعوت به اخوان را در سوریه بر دوش کشید و از 1982 تا 1984 میلادی رهبری سازمان جهانی اخوان‌المسلمین را بر عهده داشته است.
| نام | سعید حوی |
|---|---|
| القاب و سایر نام‌ها | سعید بن محمد دیب بن محمود حوَّی النعیمی الرفاعی |
| زاده |
|
| درگذشت |
|
| دین و مذهب | اسلام-اهل‌سنت |
| استادان |
|
| آثار |
|
| فعالیت‌ها |
|
تولد و تربیت
او در ۲۸ جمادی الآخر ۱۳۵۴ ه. ق مصادف با ۲۷ سپتامبر ۱۹۳۵ در حما سوریه و در خانواده‌ای سرشناس به دنیا آمد و رشد کرد. پدرش از رجال به نام حما بود که در برابر اشغال سوریه توسط فرانسه مبارزۀ گسترده‌ای داشت. مادر سعید حوی در دو سالگی درگذشت و مادربزرگش نگهداری و تربیت او را بر عهده گرفت. او در کنار درس خواندن از جوانی با پدرش برای فروش غلات، سبزیجات و میوه‌ها کار می‌کرد و از جوانی به مطالعه و خواندن و حفظ قرآن علاقه داشت و نزد بانوی نابینایی از نزدیکانش به حفظ قرآن پرداخت.
تحصیلات
در دبیرستان ابن رشد دورۀ متوسطه را گذراند و در آن زمان برتری او در چندین حوزه به چشم می‌آمد که از همه مهم‌تر توانایی او در سخنرانی بود.
در سال ۱۳۷۶ ه. ق- ۱۹۵۶ م به دانشگاه دمشق پیوست و وارد دانشکده شریعت شد و در سال ۱۳۸۱ ه. ق - ۱۹۶۱ م از دانشگاه فارغ التحصیل شد. دو سال بعد به عنوان افسر به خدمت ارتش درآمد. در این مدت ازدواج کرد و صاحب چهار فرزند شد.
استادان
او نزد تعدادی از مهم‌ترین استادان شریعت تحصیل کرد. برخی از ایشان عبارتند از:
- دکتر مصطفی السباعی، اولین ناظر اخوان در سوریه؛
- مصطفی زرقا؛
- فوزی فیض الله؛
- معروف الدوالیبی؛
- شیخ محمد الحامد؛
- شیخ محمد الهاشمی؛
- شیخ عبدالوهاب دبس؛
- شیخ عبدالکریم الرفاعی.
پیوستن به اخوان‌المسلمین
در زمان تحصیل در دبیرستان که اوایل زندگی او بود، سوریه پر از ایده‌ها و جریان‌های فکری متعدد برای ملی‌گرایان، سوسیالیست‌ها، غسل تعمید طلبان و اخوان‌المسلمین بود، اما به دلیل تربیت فکری مذهبی‌اش در سال ۱۳۷۲ه. ق مصادف با ۱۹۵۲ میلادی به اخوان‌المسلمین پیوست در حالی که هنوز کلاس اول دبیرستان بود.
فعالیت
بعد از خروج از ارتش در سال ۱۳۸۶ ه. ق / ۱۹۶۶ میلادی به عربستان سعودی سفر کرد و به عنوان معلم زبان عربی و تربیت اسلامی مشغول به کار شد و چهار سال در آنجا ماند. سپس به سوریه بازگشت و به مدت سه سال در مدارس آن تدریس کرد تا اینکه به دلیل شرکت در بیانیه‌ای که در سال ۱۳۹۳ه. ق / ۱۹۷۳ میلادی مبنی بر درخواست اسلامی شدن قانون اساسی کشور صادر شد دستگیر و به مدت پنج سال زندانی گردید. سعید حوی از این دوره حبس بهره برد و تعدادی کتاب نوشت که مهم‌ترین آنها «اساس تفسیر» است که در یازده جلد چاپ شد.
مشارکت در رهبری اخوان
پس از رهایی از زندان در شرایط بسیار بحرانی از سال (۱۴۰۰ ه =۱۹۷۹) تا سال (۱۴۰۳ ه =۱۹۸۲) که به شدت تحت نظارت و محدودیت حکومت سوریه بود، رهبری گروه اخوان در سوریه را بر عهده گرفت.
سپس از سال (1403 ه. ق = 1982 میلادی) تا سال (۱۴۰۵ ه. ق = ۱۹۸۴) برای رهبری سازمان جهانی اخوان‌المسلمین سوریه را ترک کرد. سپس به سوریه بازگشت و از سال (۱۴۰۶ ه .ش = ۱۹۸۵) تا سال (۱۴۰۸ ه =۱۹۸۷) رهبری اخوان در سوریه را بر عهده گرفت. تا اینکه شرایط سلامت جسمی او را مجبور به واگذاری رهبری حزب به دیگری نمود.
فعالیت تبلیغی
او با درک بالایی که داشت توانست دعوت اسلامی-سیاسی میانه رو و تصوف سنی مقید به قرآن و سنت پیامبر را با فقه مطابق با واقعیت جامعۀ روز و اولویت‌بندی مسایل، ترکیب کند.
او طرفدار وحدت ملت اسلامی، تأسیس «دولت جهانی اسلام» و معرفی چهرۀ صحیح از اسلام به جهانیان بود.
او برای انتقال فکرها و ایده‌هایش از سخنرانی و گفتگو استفاده می‌کرد. بسیار فعال بود و در کشورهای عربی، کشورهای اسلامی و اروپایی می‌گشت. علاوه بر سخنرانی تلاش فراوانی در تألیف داشت. موضوعات و ایده‌های خود را با بیانی شیوا، ساده و روان همانگونه که سخنرانی می‌کرد، می‌نوشت.
تالیفات
نوشته‌های سعید حوی مورد تقدیر محققان قرار گرفت و محقق سعدی زیدان با رساله‌ای با عنوان «سعید حوی و روش تفسیر او» از دانشگاه بغداد مدرک کارشناسی ارشد گرفت و همچنین سلیم الهلالی در سال ۱۴۰۳ ه. ق = 1983 میلادی درسی را با عنوان محتوا و ارزیابی نوشته‌های سعید حویی برگزار کرده است.
کتاب‌های زیادی بر جای گذاشت که بیشتر آنها در میان مردم منتشر شد و مورد پسند مخاطبین قرار گرفت. او در میان مردم بود و با ایشان رفت و شد داشت و بسیار برای مردم سخنرانی می‌کرد. بیشترین وقت خود را برای تالیف صرف کرد که ثمرۀ آن تالیف ده‌ها کتاب مهم و ارزشمند است. مهم‌ترین این آثار عبارتند از:
- الله جل جلاله.
- کتاب الرسول.
- کتاب الإسلام.
- الأساس فی التفسیر فی 11 مجلدًا.
- الأساس فی السنة وفقهها (فی 14 مجلدًا).
- الأساس فی قواعد المعرفة وضوابط الفهم للنصوص.
- تربیتنا الروحیة. کتاب فی التصوف، حاول فیه أن یبسط التصوف وتقریبه للناس.
- المستخلص فی تزکیة الأنفس. وهو کتاب فی التصوف، مختصراً فیه کتاب إحیاء علوم الدین.
- مذکرات فی منازل الصدیقین والربانیین. للکتاب طبعة فی عام 1989 فی التصوف، شارحاً فیه الحکم العطائیة.
- جند الله ثقافة وأخلاقا.
- جند الله تخطیطاً.
- جند الله تنظیماً.
- من أجل خطوة إلی الأمام علی طریق الجهاد المبارک.
- المدخل إلی دعوة الإخوان المسلمین.
- فی آفاق التعالیم: دراسة فی آفاق دعوة الأستاذ البناء ونظریة الحرکة فیها.
- کی لا نمضی بعیداً عن احتیاجات العصر. (11 رسالة). و الطبعة المتدوالة حالیاً فی الأسواق طبعة دار السلام ولا تحتوی الرسالة الحادیة عشرة وهی الخمینیة شذوذ فی العقائد وشذوذ فی المواقف ولا یعلم سبب حذفها!
- هذه تجربتی.. وهذه شهادتی.
- عقد القرن الخامس عشر الهجری.
وفات
او پس از رنجی طولانی ناشی از بیماری در اول شعبان سال ۱۴۰۹ه. ق مصادف با 9 مارس 1989 میلادی در بیمارستان اسلامی عمان پایتخت اردن درگذشت و در گورستان سحاب در جنوب عمان اردن به خاک سپرده شد.
منابع
- عبد الله العقيل – من أعلام الحركة والدعوة الإسلامية المعاصرة. مكتبة المنار الإسلامية – الكويت – 1422هـ = 2001م.
- محمد خير رمضان يوسف – تتمة الأعلام – دار ابن حزم – بيروت – 1418هـ = 1998م.
- سعيد حوی – هذه تجربتي.. وهذه شهادتي – مكتبة وهبة – القاهرة – 1407هـ.