عبدالعزیز بوتفلیقه
عبدالعزیز بوتفلیقه از مقامات سیاسی ارتش آزادیبخش میهنی الجزایر و از افراد نزدیک به هواری بومدین در دوران جنگ استقلال الجزایر بود. با استقلال الجزایر در سال ۱۹۶۲ به وزارت ورزش، جوانان و گردشگری منصوب شد و سال بعد با به قدرت رسیدن احمد بن بلا به وزارت امور خارجه رسید و به یکی از سخنگویان مهم جنبش عدم تعهد تبدیل شد. او در پست وزیر خارجه سیاست عدم تعهد الجزایر و حمایت از جنبشهای انقلابی را ادامه داد و به قهرمان حمایت از حقوق کشورهای توسعه نیافته بدل شد. این نقش او بهویژه در نشست فوقالعاده مجمع عمومی سازمان ملل در مورد روابط شمال-جنوب در سال ۱۹۷۴ به چشم آمد که او ریاست آن را برعهده داشت. پس از مرگ بومدین در دسامبر سال ۱۹۷۸ بیشتر ناظران بوتفلیقه را جایگزین احتمالی او میدانستند. اما ارتش و جبهه آزادیبخش میهنی روی شاذلی بن جدید توافق کردند و آنگاه جایگاه بوتفلیقه در حد مشاور رئیسجمهور تنزل کرد. در سال ۱۹۸۱ او از کمیته مرکزی و شورای سیاسی جبهه آزادیبخش میهنی اخراج شد و از سال بعد به تبعید خودخواسته متهم شد. در سال ۱۹۸۹ در سومین کنگره فوقالعاده جبهه آزادیبخش میهنی پس از تظاهرات اکتبر ۱۹۸۸ دوباره به عضویت کمیته مرکزی حزب درآمد. بوتفلیقه در سال ۱۹۹۹ دوباره به الجزایر بازگشت و با حمایت احزاب جبهه آزادیبخش میهنی و فراخوان میهنی برای مردمسالاری کاندیدای ریاستجمهوری شد. وی پس از تحریم انتخابات از سوی کاندیداهای اپوزیسیون به ریاستجمهوری انتخاب شد. او پس از پیروزی برای پایان جنگ داخلی با اسلامگرایان تلاش کرد. او در سال ۲۰۰۴ با ۸۵٪ آراء و در سال ۲۰۰۹ با ۹۰٪ آراء مجددا به ریاستجمهوری رسید. بوتفلیقه از سال ۱۹۹۱تا سوم آوریل ۲۰۱۹ رئیسجمهور کشور الجزایر بود. [۱]
زندگینامه
عبدالعزیز بوتفلیقه 2 مارس سال 1937 در شهر «وجده» مراکش به دنیا آمد. او نخستین فرزند مادرش و دومین فرزند پدرش بود. (پدرش از ازدواج اولش دختری به نام «فاطیما» داشت). پدر او «احمد بوتفلیقه» و مادرش «منصوریه غزلائویی» متولد شهر «تلمسان» الجزایر بودند. او سه خواهر ناتنی به نامهای «فاطیما»، «یمینا» و «آیچا» و چهار برادر به نامهای «عبدالغنی»، «مصطفی»، «عبدالرحیم» و «سعید» و یک خواهر تنی به نام «لطیفه» بود. سعید، پزشک شخصی بوتفلیقه است و برخی میگویند چهره مهمی در حلقه داخلی مشاوران اوست. بوتفلیقه در سنین جوانی حافظ قرآن بود. او تحصیلاتش را تا دوره دبیرستان در وجده گذراند.
فعالیت سیاسی
در سال 1956 به دهکده «اولد آمر» نزدیک تلمسان رفت و در سن 19 سالگی به ارتش آزادی بخش میهنی الجزایر که زیرمجموعه جبهه آزادیبخش ملی الجزایر است، پیوست. بوتفلیقه از مقامات سیاسی ارتش آزادی بخش میهنی الجزایر و از افراد نزدیک به هواری بومدین در دوران جنگ استقلال الجزایر بود. با استقلال الجزایر در سال 1962 به وزارت ورزش، جوانان و گردشگری منصوب شد و سال بعد با به قدرت رسیدن «احمد بن بلا» به وزارت خارجه رسید و به یکی از سخنگویان مهم جنبش عدم تعهد تبدیل شد. او در پست وزیر خارجه سیاست عدم تعهد الجزایر و حمایت از جنبشهای انقلابی را ادامه داد و به قهرمان حمایت از حقوق کشورهای توسعه نیافته تبدیل شد. این نقش او به ویژه در نشست فوق العاده مجمع عمومی سازمان ملل در مورد روابط شمال - جنوب در سال 1974 به چشم آمد که او ریاست آن را برعهده داشت. پس از مرگ رئیس جمهور بومدین در دسامبر 1978 بیشتر ناظران بوتفلیقه را جایگزین احتمالی او میدانستند. اما ارتش و جبهه آزادی بخش میهنی بر روی «شاذلی بن جدید» توافق کردند و آنگاه جایگاه بوتفلیقه در حد مشاور رئیسجمهور تنزل کرد.
تبعید
در سال ۱۹۸۱ او از کمیته مرکزی و شورای سیاسی جبهه آزادی بخش میهنی اخراج شد و از سال بعد به تبعید خودخواسته رفت. در حالیکه در سال ۱۹۸۳ به فساد مالی و اختلاس نیز متهم شد.
بازگشت به الجزایر
بازگشت او به الجزایر در 1987 به تلاش برای آشتی در جبهه آزادی بخش میهنی تعبیر شد و سال 1989 در سومین کنگره فوقالعاده جبهه آزادی بخش میهنی پس از تظاهرات اکتبر 1988 دوباره به عضویت کمیته مرکزی حزب درآمد.
ریاستجمهوری
بوتفلیقه در سال 1999 دوباره به الجزایر بازگشت و با حمایت احزاب جبهه آزادی بخش میهنی و فراخوان میهنی برای مردم سالاری کاندیدای ریاست جمهوری شد و پس از تحریم انتخابات از سوی کاندیداهای اپوزیسیون به ریاستجمهوری انتخاب شد. او پس از پیروزی برای پایان جنگ داخلی با اسلام گرایان تلاش کرد. او در سال 2004 با 85 درصد آرا و در سال 2009 با 90 درصد آرا مجددا به ریاستجمهوری رسید. در انتخابات ریاستجمهوری سال 2014 عبدالعزیز بوتفلیقه با کسب 81 درصد آرا برای چهارمین بار به ریاستجمهوری الجزایر رسید. بوتفلیقه بدون اینکه شخصا در کارزار تبلیغاتی فعالیت کند 5 نامزد رقیب خود را شکست داد.
سیاستهای اقتصادی
سال اول دوره دوم ریاستجمهوری بوتفلیقه با یک طرح پنج ساله جدید همراه بود. هدف از این طرح، ساخت 1 میلیون واحد مسکونی، ایجاد 2 میلیون شغل، اتمام بزرگراه شرقی - غربی، تکمیل پروژه متروی الجزایر، راهاندازی فرودگاه جدید و دیگر پروژههای زیربنایی مشابه در مقیاس بزرگ بود. ارزش این طرح در طول دوره پنج ساله 60 میلیارد دلار برآورد میشود.
سیاست خارجی
در دور دوم ریاستجمهوری بوتفلیقه، با توجه به رایگیری بحث برانگیز پارلمان فرانسه، مبنی بر تدوین کتابهای تاریخی فرانسه بر این مبنا که استعمار فرانسه تاثیر مثبتی بر خارج از کشور، به ویژه در شمال آفریقا دارد، میان این دو کشور تنش ایجاد شد. روابط این کشور با روسیه با توجه به واردات سنگین سخت افزار نظامی از روسیه تقویت شده است؛ هرچند روابط این دو کشور- دستکم موقتا - زمانی که الجزایر از پذیرفتن بعضی از هواپیماهای جنگندههای میگ به علت پایین بودن کیفیت آنها سرباز زد. بوتفلیقه همچنین با چین رابطه دارد و دیدارهایی میان دو کشور برگزار میشود. الجزایر در امور عربی هم مشغول به کار بوده و نقش آن تا حدودی در حال رشد است. در سال 2004، بوتفلیقه همچنین نشست اتحادیه عرب را سازماندهی کرد و یک سال به عنوان رئیس اتحادیه عرب تعیین شد. بوتفلیقه در امور خارجی به خصوص در منطقه، فعال مانده است. در ماه مارس سال 2016 که وزرای خارجه کشورهای عربی رای دادند تا حزب الله را یک سازمان تروریستی اعلام کنند، بوتفلیقه با لبنان، سوریه و عراق به این اقدام رای منفی داد. در مجموع، سیاست خارجی الجزایر تحت ریاستجمهوری بوتفلیقه با تاکید بر روابط جنوب و جنوب، به ویژه با افزایش روابط با کشورهای (چین، آفریقای جنوبی، برزیل و غیره) و حفظ استقلال کشور در تصمیمگیریها با وجود حفظ روابط تجاری خوب و روابط سیاسی غیرمنتظره با اتحادیه اروپا و آمریکا هدایت میشد.
بستری شدن در سال 2005 و بعدها
بوتفلیقه در تاریخ 26 نوامبر 2005 در بیمارستانی در فرانسه پذیرش شد. گزارش شده که او از یک خونریزی معده رنج میبرد و سه هفته بعد مرخص شد. با این حال، مدت زمانی که بوتفلیقه غیبت داشت، شایعاتی مبنی بر اینکه وی به سرطان معده مبتلا شده و حتی شایعه مرگ او منتشر شد. او در آوریل 2006 دوباره به بیمارستان بازگشت. یک منبع دیپلماتیک تا پایان سال 2008 اعلام کرد که او مبتلا به سرطان معده است. در بهار و تابستان 2013 هم بوتفلیقه تقریبا چهار ماه در یک بیمارستان در پاریس بستری بود. بوتفلیقه در نوامبر 2014 در یک درمانگاه در «گرنوبل» در فرانسه پذیرش شد. از اوایل سال 2016، بوتفلیقه بیش از دو سال در انظارر عمومی دیده نشد و با نامه با وزرایش ارتباط برقرار میکرد. در ماه نوامبر سال 2016، او برای آزمایشهای پزشکی در فرانسه بستری شد. آن زمان هم باز شایعات مرگ او منتشر شد.
سیاست داخلی
بیکاری شدید، فساد اقتصادی و عدم شفافیت سیستم سیاسی مسائل عمدهای است که جلوی رشد جامعه الجزایر را گرفته است. «فیصل متاوی» روزنامه نگار الجزایری گفته است: «بوتفلیقه اصولا توان حکومت کردن ندارد. از یک مرد بیمار نمیتوان انتظار داشت که ثبات یک کشور را تضمین کند. این طبیعی نیست». متاوی بوتفلیقه را به یک «مبل» در کاخ ریاست جمهوری تشبیه می کرد. او می گفت: بوتفلیقه بهعنوان رئیس جمهور حضوری خنثی دارد و در عمل این ارتش است که ثبات کشور را تضمین می کند. سقوط شدید بهای نفت در بازارهای جهانی به کاهش قابل توجه ذخایر ارزی الجزایر منجر شده است. نفت و گاز 95 درصد صادرات الجزایر را تشکیل میدهد و بیش از 60 درصد بودجه این کشور نیز از راه درآمدهای ناشی از این بخش تامین میشود. الجزایر از توفانهایی که بهار عربی چند سال پیش به راه انداخت، مصون ماند. پس از تونس و مصر، این کشور نیز، صحنه ناآرامیهای پراکندهای بود. اما این ناآرامیها به دگرگونی چندانی نیانجامید. دولتی که در واقع منافع ارتش را نمایندگی می کند، موفق شد با دادن وعده اصلاحات و انجام اصلاحاتی اندک، اوضاع را تحت کنترل بگیرد. ناظران معتقدند علت عدم سرایت بهار عربی به الجزایر، تجربه تلخی بود که مردم این کشور از کشتارهای خونین دهه 1990 داشتند. در سال 1991 پس از پیروزی «جبهه نجات اسلامی» در نخستین انتخابات پارلمانی آزاد الجزایر، ارتش وارد عمل شد، نتیجه انتخابات را باطل و گروههای اسلامگرا را غیرقانونی اعلام کرد. از آن پس بخش مهمی از اسلامگرایانی که می خواستند از طریق به دست گرفتن قدرت الجزایر را به یک جامعه اسلامی تمام عیار تبدیل کنند، مخفی شدند، دست به اسلحه بردند و حدود 10 سال ترور و وحشت بر الجزایر حاکم شد.
زندگی شخصی
بوتفلیقه در سال 1990 با «امل تریکی» دختر «یحیی تریکی» یک دیپلمات الجزایری ازدواج کرد. امل کمتر در انظار و در کنار همسرش دیده میشود و هیچ تصویری از او در دسترس نیست. این زوج فرزندی هم ندارند. [۲]
پانویس
- ↑ زندگینامه: عبدالعزیز بوتفلیقه، به نقل از: همشهری آنلاین
- ↑ رهبری که از روی صندلی چرخدار کشور را اداره میکند. به نقل از: سایت جماران