عبدالله شرقاوی
عبدالله بن حجازی بن ابراهیم الشرقاوی (1150 - 1227 ق)، یکی از شیوخ الازهر در قرن سیزدهم هجری بود. وی در الازهر تحصیل کرد و ریاست خود را در سال 1208 هجری قمری به دست گرفت. وی در طول انقلاب بلبیس در ژوئیه 1795 و در طی اشغال مصر به وسیله حکومت فرانسه مواضع شجاعانه‌ای اتخاذ کرد. محمدعلی پاشا برای از بین بردن تأثیر علمای الازهر شیخ الشرقاوی را در حصر خانگی قرار داد.
تولد و تربیت
وی در سال 1150 هجری قمری در روستای الطویلة (الشرقیة) از حومه بلبیس، نزدیک روستای القرین در استان الشرقیه مصر متولد شد. وی در کودکی قرآن را حفظ کرد و به جهت علم آموزی عازم الازهر شد. از جهت شخصیتی به تصوف گرایش داشت، بنابراین مبانی طریقت را از امام شیخ الحفنی آموخت، سپس با صوفی مشهور شیخ محمود الکردی ارتباط بر قرار کرد و از ملازمان او شد تا حدی که تحت نظر و استادی او پرورش یافت و از نزدیکان استاد خود بود.
اساتید
بسیاری از بزرگان الازهر از اساتید و مشایخ او بودند:
أحمد بن عبدالفتاح الملوی أحمد بن الحسن الجوهری علی بن أحمد الصعیدی محمد بن سالم الحفنی أحمد بن عبدالمنعم الدمنهوری
شاگردان
در میان دانشمندانی که از شاگردان الشرقاوی محسوب می‌شوند می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
حسین بن الکشاف ابراهیم البجیری محمد الدوخلی
جایگاه اجتماعی و سیاسی
شیخ عبدالله الشرقاوی شیخ علمای شافعی و مفتی زمان خود بود و تنوع کتاب‌های وی در علوم گواه وسعت دانش و فضیلت وی در فقه، حدیث و عقاید و مانند اینهااست. شیخ در امور دینی مرجع و ملجا مردم بود و در امور سیاسی نیز مورد توجه متنفذین قرار داشت و می‌توان گفت مصر و مردم آن را هدایت می‌کرد و این موضوع در حمله فرانسویان به مصر مشهود بود.
ریاست الازهر
هنگامی که شیخ احمد العروسی، شیخ الازهر در سال 1208 هجری قمری درگذشت الشرقاوی ریاست الازهر را پس از وی عهده‌دار شد.
آثار
«التحفة البهیة فی طبقات الشافعیة» «العقائد المشرقیة فی علم التوحید» «الجواهر السنیة فی شرح العقائد المشرقیة» «حاشیة على شرح التحریر» در موضوع فقه شافعی «حاشیة على شرح الهدهدی على أم البراهین» «شرح حکم ابن عطاء الله السکندری» «ثبت الشرقاوی» «مختصر الشمائل» و«شرح المختصر» «رسالة فی (لا إله إلا الله)» «رسالة فی مسألة أصولیة فی جمع الجوامع» «شرح رسالة عبدالفتاح العادلی فی العقائد» «شرح مختصر فی العقائد والفقه والتصوف» «شرح الحکم والوصایا الکردیة فی التصوف» «شرح ورد السَّحر للبکری» «مختصر مغنی اللبیب لابن هشام فی النحو والإعراب» «فتح المبدی شرح مختصر الزبیدی» در علم حدیث «تحفة الناظرین فیمن ولی مصر من الولاة والسلاطین»
درگذشت
شیخ عبدالله الشرقاوی روز پنجشنبه دوم ماه شوال سال 1227ق/ ۱۸۱۲ در قاهره درگذشت[۱].
پانویس
- ↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۸، ص۶۷