خصوصی گرایی و جهانی گرایی (کتاب)
شیخ طاها علوانی، در کتاب خصوصی گرایی و جهانی گرایی در اندیشه اسلامی معاصر، مسائل مربوط به کثرتگرایی و تنوعگرایی، خصوصیگرایی و جهانیگرایی، دوگانۀ من و دیگری، و دیگریِ خودی (یا مشابه) و دیگریِ متفاوت را با دیدگاهی فقهی بررسی میکند. در عمق این دیدگاه نگرش روششناسانه و معرفتشناسانۀ وی بهوضوح نمایان است.
ازاینرو این مباحث را میتوان بررسیهای روششناسانه، معرفتشناسانه و فقهی دربارۀ خصوصیگرایی و جهانیگرایی دانست. ممکن است ما مشابه این کوشش را در میراث فقهی خود نیز ببینیم، اما با این تفاوت که آنچه در این میراث یافتهایم ازیکدستیِ روششناسانه و معرفتشناسانه بیبهره است. کتاب حاضر سه ویژگی مهم دارد: نخست، نگرش انتقادی به فقه سنتی؛ دوم، تحلیل اثر عوامل تاریخی گوناگون در شکلگیری آن؛ سوم، تبیین کوتاهیِ فقه در ایفای نقشی که در این روزگار بر عهده دارد.[۱]
درباره کتاب
اندیشه اسلام در اندک زمانی توانست از دوگانه «ویژه و شخصی» و «عمومی و جهانی» عبور کند. این اندیشه عناصر معرفتی بسیاری را که از تمدن های یونانی، فارسی و هندی بر جای مانده بود در خود گنجاند و آن را در محیط ویژه خود بومی ساخت و در هم آمیخت. اندیشه اسلامی همچنین ادیان، فرهنگ ها و سنت های گوناگون را در جغرافیای بشری و فرهنگ گسترده آن روز جهان اسلام، از اندلس تا چین در خود گنجاند.
از این رو تاریخ هیچ گاه به یاد ندارد که مسلمانان دست به نابودی و ریشه کنی فرهنگ ملت هایی زده باشند که به اسلام پیوسته اند. آن ملت ها نیز در سیاق میراث فرهنگی خود اسلام را می نمایاندند به طوری که گویی اسلام به سرعت به یکی از مولفه های مهم شخصیت فرهنگی آنان بدل شده بود.
انسان شناسی فرهنگی تاریخی این ملت ها خود گواه مدعاست. در این کتاب می توانیم از پایه های روشی و مفاهیم کلیدی مربوط به مساله خصوصی گرایی و جهانی گرایی آگاهی یابیم.