سوره منافقون

سوره منافقون، شصت و سومین سوره و از سوره‌های مدنی قرآن است. سوره منافقون درباره منافقان سخن می‌گوید و رفتار و اوصاف آنان را بیان می‌کند. این سوره به پیامبر دستور می‌دهد تا در مورد خطر منافقان احتیاط کند و مؤمنان را به انفاق در راه خدا و دوری از نفاق توصیه می‌کند. در تفسیر قمی آمده است آیه هشتم این سوره درباره عبدالله بن ابی نازل شد که می‌خواست مهاجران را از مدینه اخراج کند. درباره فضیلت تلاوت این سوره از جمله از پیامبر روایت شده است هر کس سوره منافقون را بخواند، از هر گونه نفاق پاک می‌‏شود. از آداب نماز جمعه این است که این سوره در رکعت دوم خوانده شود تا نمازگزاران «توطئه‌های منافقان» را در یاد داشته‌باشند.

منافقون

نفاق مصدر است به معنی منافق بودن، منافق کسی است‌که در باطن کافر و در ظاهر مسلمان است.

علت نام‌گذاری

«سوره منافقون»؛ تنها نام اين سوره منافقون است‌که از آيۀ اول اين سوره گرفته شده است.

تعداد آیات و کلمات و حروف

• سوره منافقون یازده آیه دارد.
• سوره منافقون صدوهشتاد کلمه دارد.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)
• سوره منافقون هفتصدوهفتادوشش حرف دارد.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

هدف‌های مهم سوره منافقون عبارت‌اند از:

1. مرزبندی بين مؤمنان و منافقان؛
2. هشدار در مورد غفلت از خدا.

محتوا و موضوعات

سوره منافقون از سوره‌های پر محتوا است که محور اصلی بحث‌های آن را مسائل حساس مربوط به منافقان تشکيل می‌دهد، ولی در ذيل سوره آياتی به عنوان اندرز به مسلمانان در زمينه‌های مختلف نيز آمده است.

روی هم رفته می‌توان محتوای آن را در چهار بخش خلاصه کرد:

1. نشانه‌های منافقان که خود شامل چندين قسمت حساس است؛
2. بر حذر داشتن مؤمنان از توطئه‌های منافقان، و لزوم مراقبت دائم در اين زمينه؛
3. هشدار به مؤمنان که مواهب مادی دنيا آنها را از ذکر خداوند غافل نکند؛
4. توصيه به انفاق در راه خدا و بهره‌گيری از اموال پيش از آنکه مرگ فرا رسد و آتش حسرت به جان انسان بيفتد.

محل و زمان نزول

1. سوره منافقون در مدينه بر پيامبر اسلام نازل شده است.
2. تاريخ نزول سوره منافقون در سال پنجم هجری بعد از جنگ بنی‌المصطلق است که ما بين صلح حديبيه و جنگ تبوک می‌شود و بعد از سوره حج نازل شده است.

فضای نزول

سوره منافقون در فضایی نازل شد که بین مهاجران و انصار بعد از جنگ بنی‌المصطلق اختلافی پیش آمد. عبدالله‌بن‌ابی با دمیدن در این اختلاف در صدد شعله‌ور کردن آتش آن بود که در نهایت با هوشیاری پیامبر و مسلمانان فتنه خاموش گشت هرچند عبدالله‌بن‌ابی و دیگر منافقان همراه او از کار خود تبری جستند ولی خداوند با نزول این سوره از نیات باطنی آنها پرده برداشت و آنان را کاملا رسوا نمود.

ویژگی

سوره منافقون از سور مفصلات می‌باشد ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يکديگر جدا شده‌اند.

روايتی است که از رسول خدا نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئين را به جای انجيل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد. این سوره همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است.

مخصوصا تاکيد زيادی روی اين مطلب شده که سوره جمعه و" منافقين" را در نماز جمعه بخوانند و در بعضی از اين روايات آمده که حتی الامکان آن را ترک نکنند و با اين که عدول از سوره توحيد و" قُلْ يا أَيُّهَا الْکافِرُونَ " به سوره‌های ديگر در قرائت نماز جائز نيست اين مساله در خصوص نماز جمعه استثنا شده است و عدول از آنها به سوره" جمعه" و" منافقين" جايز بلکه مستحب شمرده است.

سوره منافقون بيش ترين تأکيد را بر خطر منافقان دارد.

منابع

برگرفته از سایت معرفی سوره منافقون - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir