جبهه ملی سودان
جبهه ملی سودان با همکاری اخوان‌المسلمین و به رهبری حسن الترابی در سال 1985 تشکیل شد که به عنوان جبهه‌ای مخالف دولت همواره خواستار اجرای شریعت اسلامی در سودان بود.
| جبهه ملی سودان | |
|---|---|
 | |
| رهبران | حسن الترابی |
| اهداف | اجرای شریعت اسلامی در سودان |
| مبانی و اصول | اتکا به ایدئولوژی اسلامی و وحدت همه گروه‌های مسلمان در کشور |
علت تشکیل جبهه ملی
با به قدرت رسیدن صادق المهدی به عنوان یکی از رهبران اصلی جنبش اسلامی سودان، به دلیل اختلافات موجود میان گروه‌های اسلامی، برخی گروه‌های اسلام‌گرای دیگر در برخی حوزه‌ها مخالفت سیاست‌های دولت صادق المهدی بوده و جبهه ملی اسلامی با همکاری اخوان‌المسلمین و به رهبری حسن الترابی در سال 1985 تشکیل شد که به عنوان جبهه‌ای مخالف دولت همواره خواستار اجرای شریعت اسلامی در سودان بود. می‌توان گفت استراتژی نهایی این جبهه به عنوان حرکتی اسلام‌گرایانه در سودان اسلامی‌کردن جامعه به عنوان زمینه ایجاد دولت اسلامی بود. در واقع تبدیل جنبش اسلامی سودان به یک جبهه مردمی با این حرکت تحولی بزرگ در حرکت اسلامی سودان بود که آن را عمومی‌کرد و تمام جامعه را در این حرکت اسلامی دخیل نمود.
اندیشه و اصول جبهه ملی
در رابطه با اندیشه‌های محوری جبهه ملی سودان باید خاطرنشان کرد که این جبهه به رهبری حسن الترابی پیشرو جنبش اسلامی معاصر سودان، اتکا به ایدئولوژی اسلامی و وحدت همه گروه‌های مسلمان در کشور را به عنوان محور اندیشه‌های خود تعقیب نموده است. به طور کلی می‌توان اصول و اندیشه‌های محوری این جبهه را طبق سخنان حسن الترابی رهبر آن در اصول زیر بیان نمود:
- اتکا به اسلام به عنوان ایدئولوژی فردی، قانونی و سیاسی در همه عرصه‌ها
- اتحاد همه گرایش‌های اسلامی
- به منظور پایبندی کامل همه گروهها به خط مشی اسلامی و دعوت از دیگر گروهها
- روابط خارجی مبتنی بر استقلال و مدارا و تسامح
- اجرا و برقراری تدریجی شریعت اسلامی
- و برقراری اهداف حرکت ملی اسلامی به طور تدریجی [۱].
هر چند جبهه ملی اسلامی در قالب حرکت‌های خود به طور مستقیم نتوانست به قدرت برسد ولی با به قدرت رسیدن عمرالبشیر در سال 1989، با توجه به اسلام‌گرا بودن او خیلی زود دولت البشیر به جبهه ملی اسلامی نزدیک شد و رهبران جبهه به خصوص حسن الترابی نیز نفوذ زیادی در دولت عمرالبشیر کسب کردند.
به گونه‌ای که هر چند ترابی در دولت دارای مقام نبود ولی با توجه به سابقه فعالیت‌های او در جنبش و حرکت‌های اسلامی چند دهه گذشته سودان و رهبری جبهه دارای قدرت زیادی شد و به نوعی به ایدئولوگ نظام نیز تبدیل شد.[۲]
حسن الترابی از زمان بازگشت به سودان در اواسط دهه 60 میلادی تاکنون همواره یکی از پیشروترین رهبران حرکت‌های اسلامی در سودان بوده است و در چند دهه اخیر نیز به عنوان رهبر اصلی جنبش اسلامی سودان شناخته می‌شود. در حالی که تا دهه 70 جنبش‌های اسلامی سودان تا حدودی متأثر از عوامل بیرونی مانند اخوان‌المسلمین مصر و یا اندیشمندان مسلمان دیگر کشورها بود، از دهه 70 به بعد افرادی مانندحسن الترابی رهبران اصلی و اندیشمندان اصلی حرکت‌های اسلام‌گرایانه در سودان به شمار می‌روند. در راستای فعالیت‌های عملیاتی و حزبی – سیاسی، حسن الترابی با انتشار کتبی در این سال‌هااندیشه‌های خود را در مورد حرکت‌های اسلام‌گرایانه بیان نموده است. او در اوایل دهه 80 با تأکید بر اهمیت ایجاد جامعه‌ای سالم و اسلامی، بیشتر از کسب جایگاه سیاسی بر ضرورت تأکید بر جامعه در فعالیت جنبش‌های اسلامی تأکید می‌نمود. در واقع در نظر او پرداختن به شرایط جامعه و ترویج اسلام و اجرای آن در سطح جامعه بر دولت اسلامی مقدم است. در این رابطه حسن الترابی در یکی از مصاحبه‌های خود گفته است: دولت تنها تجلی سیاسی جامعه اسلامی است و دولت اسلامی با جامعه‌ای اسلامی تکامل می‌یابد. او همچنین در رابطه با شکل دولت نیز نظریات جالب توجهی دارد. ترابی مناسب‌ترین شکل حکومت برای جامعه سودان را نظامی شورایی و البته با ملاحظات اسلامی توصیف کرده است به گونه‌ای که در مصاحبه‌های خود درباره تشکیل دولت بر ضرورت شورا تأکید داشته است که جنبه دموکراتیک‌تری دارد. [۳]
بیداری اسلامی و نقش تفکر جبهه ملی اسلامی
یکی از جنبه‌های مهم دیدگاه‌های حسن الترابی مسأله بیداری اسلامی و مبارزه با استعمار بوده است. او معتقد است بیداری اسلامی در زمان حرکت مسلمانان برای مبارزه علیه استعمار در دوره‌های گذشته آغاز شده است و با توجه به موضوع دعوت و ارشاد دینی این حرکت‌ها پخته‌تر شده است. در این رابطه حسن الترابی در مصاحبه‌های خود با تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر جنبش‌های بیداری اسلامی نیز اشاره داشته است و عنوان نموده است که انقلاب اسلامی ایران تجربه دعوت اسلامی را به توده‌های جهان اسلام عرصه کرد و همچنین اسلام را در کل جهان به گوش جهانیان رساند. [۴]
او همچنین در مورد تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر جنبش اسلامی سودان معتقد است جنبش اسلامی ایران در قالب انقلاب اسلامی از جریان‌های فکری اسلامی بهره برده و از این‌رو جنبش اسلامی سودان نیز با پیروی از آن در موقعیتی مشخص قرار گرفته است و می‌تواند مسیری را برای آینده خود ترسیم کند [۵] در رابطه با اندیشه‌های حسن الترابی به عنوان یکی از رهبران پیشرو جنبش اسلامی معاصر سودان باید به نظرات او در رابطه با کمک به جنبش‌های اسلامی در دیگر جوامع اسلامی نیز اشاره کرد. او در کتاب خود با عنوان «جنبش‌های اسلامی در سودان» بیان می‌دارد که کمک متقابل بین جنبش‌های اسلامی به منظور دسترسی به اهداف‌شان یک ضرورت است. او صراحتاً در مورد کمک جنبش سودان به جهاد اسلامی فلسطین، جنبش‌های مصر، جنبش النهضه و جبهه اسلامی الجزایر بیان داشته است که جنبش اسلامی سودان این جنبش‌ها کمک‌های داده است. [۶]
پانویس
- ↑ سیدهادی خسروشاهی، (1390) حرکت اسلامی سودان: تاریخ و اهداف، از آغاز تاکنون، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 143-147
- ↑ Esposito, John L. and Voll, John O. (1996) Islam and Democracy, Oxford: Oxford
- ↑ Ibid, 92
- ↑ سیدهادی خسروشاهی، (1390) حرکت اسلامی سودان: تاریخ و اهداف، از آغاز تاکنون، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 160
- ↑ همان ص 163.
- ↑ Shay, Shaul (2005) The Axis of Evil, Transaction Publishers,