الرسالة القشیریة (کتاب)
کتاب «رساله قُشیریه» یا «الرسالة القشیریة» مجموعه نامه‌ها و پیام‌هایی که ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری به زبان عربی می‌نوشت و آن را برای صوفیان و شاگردان خود می‌فرستاد. شروع تهیه آن در سال ۴۳۷ ق، و پایان آن به سال ۴۳۸ ق، بوده و علت نوشتن و ارسال آنها را ظهور فساد در طریقت و انحراف صوفی‌نمایان ذکر کرده است.
| رساله قُشیریه | |
|---|---|
 | |
| نام | رساله قُشیریه |
| پدیدآوران | عبدالکریم بن هوازن قشیری |
| زبان | عربی |
| سال نشر | 2018 م |
| ناشر | دارالکتب العلمیة |
| موضوع | تصوف |
بخش‌های کتاب
کتاب شامل دو فصل و پنجاه و چهار باب است. فصل اول به بیان عقاید صوفیان و فصل دوم خلاصه‌ای از فصل اول است. پس از این دو فصل، بابی در شرح احوال مشایخ صوفیه و باب دیگر شرح اصطلاحات و تعبیرات آنان است. ابواب دیگر ذکر حالات و مقامات و آداب و اخلاق مشایخ را بیان می‌کند.
نشر و تأثیرگذاری
علاوه براینکه خواندن رساله در میان صوفیان رواج داشته، مطالب و ابواب آن در معاصران قشیری و متاخران وی تأثیر عمیق داشته است. علی بن عثمان مری از هم عصران وی در نوشتن «کشف المحجوب» از مطالب رساله سود برده است. همچنین رد پای مطالب رساله در «تذکرة الولیاء» شیخ عطار و آثار مولانا جلال‌الدین مشهود است.
ترجمه
اولین ترجمه فارسی رساله توسط شاگرد قشیری، ابوعلی حسن بن احمد عثمانی انجام گرفته است. از این ترجمه دو نسخه وجود دارد یکی در موزه بریتانیا که مربوط به سال ۶۰۱ م، و دیگری در کتابخانه ایاصوفیه استانبول مربوط به سال ۸۵۹ م، ترجمه دومی هم وجود داشته که در کرمان در اواخر قرن ششم پایان یافته است.
نمونه نثر فارسی کتاب
از باب ۲۹ در اخلاص: ذالنون مصری می‌گوید سه چیز است علامت اخلاص، یکی آنکه مدح و ذمّ عام نزد او یکی باشد و دیگر آنکه روُیت اعمال فراموش کند و سوم در آخرت، عمل خویش هیچ نبیند. ابوعثمان می‌گوید اخلاص، نسیان خلق بود به دوام‌نظر به خالق.
شرح جامع بر رساله قشیریه
«رساله قشیریه» اثر ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری یکی از مهمترین کتب عرفان و تصوف در قرن پنجم هجری می‌باشد. این رساله، بنا به گفتهٔ قشیری برای مریدان و صوفیان مبتدی نوشته شده و علت نگارش آن، ظهور فساد در طریقت ذکر شده است. حسین شهبازی در سال ۱۳۹۳ شرحی بر این کتاب نوشته که شامل یکصد و پنجاه اصطلاح عرفانی است که بررسی دویست شخصیت از مشایخ قرن اول تا پنجم هجری، شرح لغات و جملات دشوار را در بر می‌گیرد.
منابع
- شرح جامع بر رساله قشیریه، حسین شهبازی، تهران، انتشارات زوار، ۱۳۹۳.
- عبدالکریم بن هوازن قشیری. رساله قشیریه تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. انتشارات علمی فرهنگی تهران ۱۳۶۱.
- شهبازی، حسین، منشور عبودیت در تصوف؛ گزیده رساله قشیریه، تهران، انتشارات زوار، ۱۳۹۳ کتابشناسی ملی: ۳۵۹۰۹۸۹.
- شهبازی، حسین، شرح جامع بر رساله قشیریه، تهران، انتشارات زوار، ۱۳۹۳ کتابشناسی ملی: ۳۵۴۰۶۹۱.