عبدالله بن بکیر
عبد اللّه بن بکیر از یاران مخلص امام صادق(علیه‌السلام) و امام باقر(علیه‌السلام) بودند و از اصحاب اجماع است.
| عبد الله بن بکیر | |
|---|---|
 | |
| نام | عبد اللّه بن بُکَیر |
| نام کامل | عبداللّه بن بکیر بن اعین شیبانى |
| تاریخ تولد | 70 ق، ۶۸ ش، ۶۸۹ م |
| محل تولد | کوفه |
| تاریخ درگذشت | 150 ق، ۱۴۶ ش، ۷۶۷ م |
| هم عصر امام | امام باقر و امام صادق علیهما السلام و از اصحاب اجماع |
| شاگردان |
|
| آثار | الاستطاعة |
زندگی‌نامه
عبد الله بن بكير بن أعين بن سنسن أبو علي الشيباني، یکى از بزرگان خاندان «آل اعین» است[۱] عبد الله کوفی است[۲] و کنیه او ابو علی و برخی ابو عتبه گفته اند[۳] وی از موالی بنی شیبان بوده است[۴] فقه و وثاقتش ثابت شده و او را از اصحاب اجماع مى دانند[۵] گرچه وى، فطحى مذهب است؛ اما در وثاقت او تردیدى نشده است[۶] نجاشی می گوید: برادران عبد الله بن بکیر، عبد الحميد و الجهم و عمر و عبد الأعلى هم از راویان مهم هستند و از امام صادق نقل روایت دارند، عبد الحمید از امام کاظم هم روایت نقل کرده است[۷] عبد الحمید سه فرزند به نام های محمد و حسين و على داشت که انها هم راوی بوده اند[۸] . عبداللّه، سه پسر به نامهاى حسّان (محمد)، حسن و على داشت که در زمره عالمان بوده اند[۹]
تعابیر از ایشان در اسناد
نام ایشان در اسناد روایی با چندین تعبیر آمده است:
- عبد اللّه بن بكير بن أعين بن سنسن أبو علي الشيباني، مولاهم ؛
- عبد اللّه بن بكير بن أعين الشيباني؛
- عبد اللّه بن بكير بن أعين الشيباني أبو علي؛
- عبد اللّه بن بن بكير بن أعين؛
- عبد اللّه بن بكير الشيباني أبو عتبة؛
- ابن بكير؛
- ابن بكير بن أعين.
در نگاه رجالیون
- برقی عبد اللّه بن بكير را فطحي دانسته و از ضعفاء دانسته است [۱۰]
- شیخ الطائفه مى نویسد: طائفه شیعه به اخبار فطحى ها، مثل عبداللّه بن بکیر و… عمل کرده اند[۱۱]
- شیخ طوسی در الفهرست ایشان را فطحی مذهب و ثقه دانسته است[۱۲]
- شیخ مفید ایشان را از فقهائ اعلام و روسای یی دانسته که از آنان می توان فتوای حلال و حرام را اخذ کرد و و نباید انان را طعن و ذم نمود[۱۳]
- کشی هم ایشان را از اصحاب اجماع شمرده است[۱۴]
- ابن داود حلی از قول کشی وی را فطحی و ممدوح دانسته[۱۵]و به استناد الفهرست گفته که او فطحی و ثقه است[۱۶]
- جزائری ایشان را زا ثقات بر شمرده است [۱۷]
- مامقاني در تنقیح المقال با ذکر اینکه جمعی از فقهاء از جمله محقّق حلّى[۱۸] والفاضل المقداد در التنقيح و شهید ثانى[۱۹] گفته اند که روایات وی مورد قبول نیست ، فرموده که الحقّ والانصاف این است که احادیث عبدالله بن بکیر صحیح هستند[۲۰]
- آیت الله خویی با اذعان به فطحی بودن ایشان را موثق شمرده است[۲۱]
- علاّمة در خلاصه ایشان را فاسد المذهب دانسته ولی فرموده که من به روایات وی اعتماد دارم[۲۲]
مرسله ابن بکیر
مرحوم نراقی و امثال ایشان که به مرسله ابن بکیر تمسک می‌کنند[۲۳] چون آنها ظاهراً مراسیل اصحاب اجماع را کافی می‌دانند، عبدالله بن بکیر هم از اصحاب اجماع است و مرسله‌اش اشکالی ندارد، لذا طبق مبانی آنها، روایت قابل اعتماد است اما ما به این مطلب قائل نیستیم و این روایات را ضعیف می‌دانیم[۲۴]
در محضر معصوم
شیخ طوسی معتقد است که وی از اصحاب امام باقر عليه السلام[۲۵] و امام صادق عليه السلام[۲۶]بوده است اما زنجانی علاوه بر آن وی را از اصحاب امام کاظم عليه السلام هم شمرده است
مشایخ و راویان
مشایخ
مشایخ وى[۲۷]، بزرگانى هستند چون:
- زرارة بن اعین؛
- ابراهيم الاحمري؛
- بکیر بن اعین؛
- عبید بن زرارة؛
- حفص بن ابى عیسى؛
- ابن ابي يعفور؛
- ابو بصير؛
- اديم بن الحر الخزاعي؛
- اديم بياع الهروي؛
- ثعلبة ابو اسحاق؛
- الحسن بن زياد؛
- الحسين بن الرزاز [ البزاز ]؛
- الحلبي؛
- حمران بن اعين؛
- حمزة بن حمران؛
- درست؛
- روح بن عبد الرحيم؛
- زرارة بن اعين؛
- سالم الاشل؛
- سعيد بن يسار؛
- شهاب بن عبد ربه؛
- صالح بن سيابة؛
- ضريس بن عبد الملك؛
- عبد الحميد الطائي؛
- عبد الرحمن بن اعين؛
- عبد الرحمن بن الحجاج؛
- عبد الله اللحام؛
- عبد الملك بن عمرو الاحول؛
- علي بن حنظلة؛
- عمر بن يزيد؛
- عنبسة بن مصعب؛
- الفضل ابي العباس البقباق؛
- الفضيل بن يسار؛
- محمد بن الطيار؛
- محمد بن مسلم؛
- مسمع البصري؛
- معاوية بن ميسرة؛
- ميسرة عن عبد العزيز؛
- الهيثم بن عبيد ابو كهمس؛
- يحيي الازرق.
راویان
جمع کثیرى نیز از وى روایت مى کنند ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133که از آن جمله اند:
- محمد بن ابي عمير؛
- صفوان بن یحیى؛
- حسن بن محبوب؛
- على بن اسباط؛
- حسن بن علي بن فضال؛
- فضالة بن ایوب؛
- عبداللّه بن مغیرة؛
- جعفر بن بشير البجلي؛
- عباس بن عامر الثقفي؛
- على بن رئابغ
- علاء بن رزین؛
- عبدالرحمان بن ابى نجران؛
- عبداللّه بن جبلة؛
- عبداللّه بن حمّاد انصارى؛
- مروان بن مسلم؛
- موسى بن قاسم؛
- نصر بن سوید صیرفى؛
- زیاد بن مروان قندى؛
- ابراهيم بن يزيد الاشعري؛
- ابن المغيرة؛
- ابن فضال؛
- ابو الفضل الثقفي؛
- احمد بن محمد بن عيسي؛
- اسماعيل المدائني؛
- اسماعيل بن عباد؛
- محمد بن خالد البرقي؛
- الحجال؛
- الحسن بن الجهم؛
- الحسن بن علي؛
- سليمان الجعفري؛
- عبد الرحمن بن ابي نجران؛
- عبد الله بن المنذر؛
- عبد الله بن جبلة؛
- عبد الله بن موسي؛
- علي بن الحسن بن رباطي؛
- علي بن الحكم؛
- علي بن رباط؛
- علي بن عقبة؛
- الفضل بن يزيد الاشعري؛
- القاسم بن عروة؛
- محسن بن احمد؛
- محمد بن خالد الاصم؛
- محمد بن عبد الله الحلبي؛
- محمد بن عبيد الله بن علي الحلبي؛
- محمد عن ابيه؛
- يحيي بن المثني؛
- يحيي بن عمرو بن خليفة الزيات؛
- يونس.
روایات و آثار
عبداللّه بن بکیر بن اعین، کثیر الحدیث و کثیر الروایه بوده است[۲۸] مجموع روایات منقول از ایشان به ۹۱۰ روايت می‌رسد.
شیخ طوسى و نجاشى براى او کتابى ذکر کرده اند[۲۹]؛ و نیز ابن ندیم مى نویسد که وى کتابى در اصول داشته است[۳۰] ابن عقده، مسند عبداللّه بن بکیر را نوشته است[۳۱][۳۲]
درگذشت
وفات وی در قرن دوم هجری واقع شده، ولی سال آن معلوم نیست.
پانویس
- ↑ رسالة أبى غالب الزرارى، تحقیق سید محمد رضا حسینى جلالى، ص412، ش39.
- ↑ جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473
- ↑ رسالة أبى غالب الزرارى إلى ابن ابنه فى ذكر آل أعين ؛ ص214
- ↑ الرجال ؛ الرجال البرقي ؛ ص22
- ↑ رجال الکشى، ص345، ش639 و ص375، ش705
- ↑ الفهرست، شیخ طوسى، ص173، ش463؛ خلاصة الأقوال، ص195، ش609
- ↑ رجال النجاشي ؛ ص222.
- ↑ جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد ؛ ج1 ؛ ص473.
- ↑ ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133.
- ↑ الرجال (كتاب الرجال (برقى))، الرجالالحلىق1، ص: 200
- ↑ عدّة الأصول، ص56
- ↑ شیخ طوسي، الفهرست، ص۱۰۶.
- ↑ بنگرید به: مصنفات شیخ مفید، ج9( جوابات أهل موصل فى العدد والرؤیة)، ص25 و37
- ↑ كشّي، ص ۳۷۵
- ↑ رجال ابن داوود، ص ۱۱۷ ر۸۴۲
- ↑ رجال ابن داوود، ص ۲۵۳ ر۲۶۶.
- ↑ الجزائري، حاوي، ص ۲۰۷ ر۱۰۷۰.
- ↑ المعتبر، ص60و156
- ↑ المسالک، ج1، ص23
- ↑ تنقیح المقال،ج ۲ ص ۱۷۱ ر۶۷۶۸.
- ↑ معجم الرجال، ج ۱۰ ،ص۱۲۵ ر۶۷۳۴.
- ↑ علامه حلی، الخلاصه، خلاصة الأقوال، ص195، ش609
- ↑ مستند الشيعة في أحكام الشريعة؛ ج10، ص: 461
- ↑ درس خارج فقه آيت‌الله سیدموسی شبیری‌زنجانی، كتاب الصوم، 90/03/04، ttps://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shobeiry/feqh/89/900304/
- ↑ الاستبصار،ج ۳ ، ص ۱۹۰ ح۶.
- ↑ نجاشی، ص ۲۲۴ ر۲۷.
- ↑ ر.ک به: معجم رجال الحدیث، ج11، ص133
- ↑ رجال النجاشى، ص222، ش581؛ رسالة أبى غالب، ص214، ش39 .
- ↑ الفهرست، شیخ طوسى، ص174؛ رجال النجاشى، ص222
- ↑ الفهرست، ابن ندیم، تحقیق: یوسف على طویل، بیروت، دارالکتب العلمیة، ص331
- ↑ رسالة أبى غالب، ص215
- ↑ براى اطلاع بیشتر درباره شرح حال عبداللّه بن بکیر، به منابع ذیل رجوع کنید: تحفة الأحباب، ص258؛رجال الطوسى، ص230، ش3118؛ تنقیح المقال، ج2، ص171و173، ج3، ص42؛ رجال ابن داوود،ص117و 253؛ مستطرفات السرائر، ص137ـ139؛ الغیبة، شیخ طوسى، ص37؛ معجم الثقات، ص72؛ معجم رجال الحدیث، ج22، ص160 و169؛ نقد الرجال، ص195و 403؛ جامع الرواة، ج1، ص473و ج2، ص431؛ هدایة المحدّثین، ص22؛ مجمع الرجال، ج3، ص268و269و ج7، ص120؛ أعیان الشیعة، ج8، ص48؛ بهجة الآمال، ج5، ص203؛ منتهى المقال، ص182؛ منهج المقال، ص200؛ اتقان المقال، ص80؛ التحریر الطاووسى، ص168؛ وسائل الشیعة، ج20، ص233
منابع
- تقى الدين حلى، حسن بن على، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ايران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش.
- علامه حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، 1جلد، الشريف الرضي - ايران - قم، چاپ: 2، 1402 ه.ق.
- كشى، محمد بن عمر، اختيار معرفة الرجال، 2جلد، موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث - ايران - قم، چاپ: 1، 1404 ه.ق.
- نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، 1جلد، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي - ايران - قم، چاپ: 6، 1365 ه.ش.
- طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسي(جامعه مدرسين)، 1جلد، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي - ايران - قم، چاپ: 3، 1373 ه.ش.
- طوسى، محمد بن حسن، فهرست كتب الشيعة و أصولهم و أسماء المصنفين و أصحاب الأصول، 1جلد، مكتبة المحقق الطباطبائي - ايران - قم، چاپ: 1، 1420 ه.ق.
- زرارى، احمد بن محمد، رسالة أبى غالب الزرارى إلى ابن ابنه فى ذكر آل أعين، 1جلد، مركز البحوث و التحقيقات الإسلامية - ايران - قم، چاپ: 1، 1411 ه.ق.
- تقى الدين حلى، حسن بن على، الرجال، 1جلد، دانشگاه تهران - ايران - تهران، چاپ: 1، 1342 ه.ش.
- علامه حلى، حسن بن يوسف، ترتيب خلاصة الأقوال في معرفة الرجال، 1جلد، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى - ايران - مشهد مقدس، چاپ: 1، 1381 ه.ش.
- استرآبادى، محمد بن على، منهج المقال في تحقيق أحوال الرجال، 7جلد، موسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث - ايران - قم، چاپ: 1، 1422 ه.ق.
- قهپايى، عنايةالله، مجمع الرجال، 7جلد، اسماعيليان - ايران - قم، چاپ: 2، 1364 ه.ش.
- اردبيلى، محمد بن على، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، 2جلد، دار الأضواء - لبنان - بيروت، چاپ: 1، 1403 ه.ق.
- خداميان آرانى، مهدى، فهارس الشيعة، 2جلد، موسسة تراث الشيعة - ايران - قم، چاپ: 1، 1431 ه.ق.
- شبسترى، عبدالحسين، الفائق في رواة و أصحاب الإمام الصادق عليه السلام، 3جلد، جماعة المدرسين في الحوزة العلمية بقم، مؤسسة النشر الإسلامي - ايران - قم، چاپ: 1، 1418 ه.ق.