مسجد سهله

مسجد سهله در شهر کوفه از مشهورترین مساجد شیعه است. در روایات شیعه این مسجد به عنوان اقامتگاه برخی انبیاء علیهم السلام در گذشته معرفی شده و همچنین به عنوان محلی که امام زمان عجل الله تعالی فرجه پس از ظهور در آن اقامت خواهد نمود. از جمله فضائل نقل شده برای این مسجد گشایش مشکلات به واسطه نماز خواندن در آن است. این مسجد در قرن اول هجری توسط قبایل عرب در کوفه ساخته شد. مسجد سهله، بعد از مسجد کوفه ساخته شد و یکی از بزرگ ترین مساجدی است که در قرن اوّل هجری قمری در کوفه بازسازی شد. این مسجد از سمت شمال غربی مسجد جامع که در فاصلة دو کیلومتری آن قرار دارد، قابل مشاهده است. مسجد سهله ابتدا در زمینی بایر و غیر مسکونی ساخته شد.

مسجد سهله

نام مسجد سهله
نامهای دیگر	مسجد سهیل مسجد بنی‌ظفر مسجد بِرِّی مسجد عبد قُبَیس مسجد قُرا مسجد سهله
مکان	عراق / کوفه
محل عبادت	مسلمانان

نامگذاری مسجد

سَهله در لغت، تپّه ای است پوشیده از شن سرخ رنگ و وجه نامگذاری مسجد به سهله گویا این است که این مسجد در سرزمینی است که پوشیده از شن سرخ رنگ است. از مسجد سهله با نام های دیگری نیز یاد شده است: مسجد قُرا، مسجد بِرِّی، مسجد سُهَیل، مسجد عبد قُبَیس و مسجد بَنِی ظَفَر؛ ولی سَهله مشهورتر از بقیة نام هاست.

معرفی مسجد

مسجد سهله یکی از مساجد قدیمی کوفه است که قدمت آن، به قرن اول هجری باز می‌گردد؛ چنان‌که گفته شده است، قبیله بنی‌ظفر، این مسجد را در نیمه نخست قرن اول هجری، ساختند و مسجد نیز به نام همین قبیله شناخته می‌شد. بر اساس روایتی از امام باقر و امام صادق (ع)، مسجد بنی‌ظفر یکی از چهار مسجد متبرک کوفه و همان مسجد سهله است.

امامان و مسجد سهله

مسجد سهله یکی از مقدّس ترین مکان ها بعد از مسجد کوفه شمرده می شود؛ زیرا خانة ادریس نبی و حضرت ابراهیم و عبدصالح خدا، خضر نبی(ع) در این مسجد قرار دارد.

به درستی که برترین مساجد به ترتیب «مسجدالحرام»، «مسجد النّبی»، مسجد کوفه و مسجد سهله می باشد.

روایات فراوانی دربارة مسجد سهله از ائمة معصومان(ع) نقل شده که به جایگاه و تقدّس این مسجد و لزوم زیارت آن اشاره دارد. از امیرمؤمنان، علی(ع) نقل شده است:

«مسجد ابن ظفر مسجد با برکتی است. به خدا قسم در طبقه ای از طبقات بالای این مسجد (در آسمان) سنگی بسیار بزرگ و سبز رنگ است که خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرده؛ مگر اینکه تصویری از چهرة آن پیامبر بر روی آن سنگ نقش بسته و این مسجد، همان مسجد سهله است.»

فضائل مسجد سهله

مسجد سهله از مساجد مقدس شیعه، به‌شمار می‌آید و در فضیلت و آداب آن، روایات متعددی وارد شده است که در اینجا، به تعدادی از این روایات اشاره می‌کنیم:

۱. در روایت مفصلی از امام صادق (ع) نقل شده است:

در این مسجد، منزل حضرت ابراهیم (ع) که از آن به جنگ عمالقه می‌رفت و خانه حضرت ادریس (ع) که در آن به خیاطی اشتغال داشت، قرار دارد. همچنین در آن، سنگ سبزرنگی است که صورت و شمایل همه پیامبران، بر آن نقش بسته است. زیر این سنگ، گِلی است که خداوند، پیامبران را از آن آفرید. دمیدن صور، در همین‌جا واقع می‌شود و از اینجا، به محشر راه دارد و هفتاد هزار نفر از اینجا، بدون حساب و کتاب، به بهشت وارد می‌شوند.

۲. در روایت مشابه دیگری، به نقل از امام صادق (ع)، آمده است:

این مسجد، خانه ادریس پیامبر (ع) است که در آن خیاطی می‌کرد و از اینجا، ابراهیم (ع) به جنگ با عمالقه و داوود (ع)، به جنگ با جالوت رفت و در آن، سنگ سبزرنگی است که صورت و شمایل همه پیامبران، بر آن نقش بسته است.

۳. در روایت دیگری از امام صادق (ع)، چنین نقل شده است:

در کوفه، مسجدی است به نام مسجد سهله که اگر عموی من زید، در آنجا نماز می‌خواند و به خدا پناه می‌برد، خداوند او را به مدت بیست سال، پناه می‌داد. و در آنجا، پایگاه سواره خضر (ع) و خانه ادریس قرار دارد. شیخ صدوق نیز روایتی را که محتوای آن نزدیک به این روایت و روایت قبلی است، نقل کرده است.

۴. در روایت دیگری از امام صادق (ع) آمده است:

«خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نفرموده؛ مگر آنکه در مسجد سهله، نماز گزارده است».

۵. در روایت دیگری، از همان امام نقل شده است: «هیچ انسان محزونی نیست که در این مسجد، دو رکعت نماز بین نماز مغرب و عشا بخواند و خدا را دعا کند؛ مگر آنکه خداوند‌ اندوه او را برطرف می‌کند».

۶. براساس روایتی از امام زین‌العابدین(ع)، هرکس در مسجد سهله، دو رکعت نماز بگزارد، خداوند عمر او را سال‌ها طولانی می‌کند.

۷. در روایت دیگری، امام صادق (ع) فرموده است: «مسجد سهله، منزل صاحب ما (حضرت صاحب ‌الامر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)) است؛ پس از اینکه با اهل خود قیام کند».

۸. همچنین ابوبصیر از امام صادق (ع) روایت کرده است که حضرت فرمود: «گویا فرود آمدن قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) را با خانواده‌اش در مسجد سهله می‌بینم».

۹. امیرمؤمنان، علی (ع) هنگام ترسیم خط سیر حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در آستانۀ ظهور، فرمود: گویی او را با چشم خود می‌بینم که از وادی السلام عبور کرده، بر فراز اسبی که سپیدی پاها و پیشانی‌اش همی درخشد، به سوی مسجد سهله در حرکت است و زیر لب زمزمه دارد و خدا را این‌گونه می‌خواند: لا اله الا اللّه حقا حقا... .

۱۰. امام صادق (علیه‌السلام) خطاب به یار با وفایش ابوبصیر فرمود: «ای ابامحمد! گویی فرود آمدن قائم (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را با اهل و عیالش در مسجد سهله، با چشم خود می‌بینم.» ابوبصیر عرض کرد:

«آیا محل اقامت دائمی آن حضرت، در مسجد سهله خواهد بود؟» حضرت فرمود: «آری». سپس فرمود: مسجد سهله، اقامتگاه حضرت ادریس (ع) بود. مسجد سهله اقامتگاه حضرت ابراهیم (ع) بود. خداوند سبحانه و تعالی، پیامبری را برنینگیخت، جز این‌که در مسجد سهله نماز گزارده است. مسجد سهله، پایگاه حضرت خضر (ع) است. کسی که در مسجد سهله اقامت کند، همانند کسی است که در خیمۀ رسول اکرم (ص) اقامت کند. مرد و زن باایمانی یافت نمی‌شود، جز این‌که دلش به سوی مسجد سهله پر می‌زند... .

جایگاه مسجد سهله

این مسجد منزلگاه و عبادتگاه بسیاری از پیامبران از جمله حضرت ابراهیم(ع)، ادریس(ع)، خضر(ع)، و جایگاه برخی از امامان شیعه از جمله مقام امام صادق(ع)، امام سجاد(ع) بوده و بر اساس روایت امام صادق(ع)، حضرت مهدی(عج) پس از ظهور در آن ساکن خواهد شد».

بنابر حدیثی از امام صادق(ع)، مسجد سهیل خانه ابراهیم(ع) و ادریس بوده و صور در آن دمیده می‌شود و از اطراف آن هفتاد هزار نفر بدون حساب به بهشت می‌روند.

از امام صادق(ع) نقل است که در آن موضع، خانه‌ای است که ادریس در آن خیاطی می‌کرد. ابراهیم(ع) از آنجا به سوی عمالقه خارج شده است و در آن مکان صخره‌ای است که تصویرهای پیامبران در آن است و از آن مسجد خاکی برداشته شده که خداوند انبیا را با آن خلق کرده است. آنجا مقام حضرت خضر و جایی است که حضرت موسی با خضر ملاقات کرد همچنین آمده است که شخص گرفتار و پریشان به آن مسجد نمی‌رود مگر آنکه خداوند برای او گشایشی فراهم آورد.

از امام باقر(ع) نقل شده است که خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد مگر آنکه در آن مسجد نماز گزارده است، در آنجا عدل الهی آشکار می‌شود و منازل و جایگاه‌های پیامبران، اوصیاء و صالحین است. از امام سجاد(ع) نقل شده است که هر کس در مسجد سهله دو رکعت نماز به جای آورد، خداوند دو سال بر عمر او می‌افزاید.

پانویس=