مکتب اعتزال در اوایل قرن دوم هجری قمری توسط واصل بن عطا(۱۳۱-۸۰)تاسیس شد.علت اعتزال را می توان به دلیل شیوع تفکرات افراطی اهل حدیث در اهل سنت و آسیب های آن دانست که موجب شد تا متفکران اهل سنت به سمت مباحث عقلی و تاسیس این مکتب سوق دهد.

تاریخچه

این مکتب کلامی در ابتدای قرن دوم هجری بر اساس نقل مشهور، توسط شخصی به نام واصل بن عطاء تاسیس شد.در زمان وی بحث بر سر جایگاه افرادی بود که مرتکب گناه کبیره می شوند که این شخص از نگاه مرجئه از ایمان خارج نمی شد و از نگاه خوارج این شخص کافر بود اما واصل بن عطا شحصی را که مرتکب گناه کبیره می شد نه مومن می دانست و نه کافر این شخص از نگاه او بین ایمان و کفر قرار داشت یعنی فاسق بود. و اما بر اساس نقل برخی از منابع اعتزال به به معنای کناره گیری است و آن به دلیل جدایی واصل بن عطا از حلقه درسی حسن بصری بود که از استادش فاصله گرفت و در فاصله ای دور تر حلقه جدید درسی ایجاد کرده نظریه مخصوص خودش را ترویج می کرد و مکتب اعتزال از آن جا پا گرفت.