حاج امین الحسینی
حاج امین الحسینی.webp
نام کاملمحمدامین حسینی
نام‌های دیگرحاج محمد امین الحسینی
اطلاعات شخصی
سال تولد۱۸۹۷ م، ۱۲۷۵ ش‌، ۱۳۱۴ ق
روز تولدبیت‌المقدس
سال درگذشت۱۹۷۴ م، ۱۳۵۲ ش‌، ۱۳۹۳ ق
محل درگذشتبیروت، لبنان
دیناسلام، اهل‌سنت
فعالیت‌ها
  • عالم دینی
  • سیاستمدار

محمد امین الحسینی، در بیت المقدس به دنیا آمد. پدرش عالم دینی بنام حاج طاهر بود. وی در سال 1312 در جوانی به همراه خانواده به حج مشرف شد و لقب حاجی به او داده شد و این لقب تا زمان مرگ بر او ماندگار بود. پس از اتمام تحصیلات دبیرستانی، به مدت دو سال در دانشکده فرر قدس به فراگیری زبان فرانسه پرداخت و سپس به قصد ادامه تحصیل به مصر رفت. در دانشگاه الازهر و دانشکده ادبیات قاهره با اندیشه‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده آشنا شد. با آغاز جنگ جهانی اول، تحصیلات او ناتمام ماند و به قدس بازگشت. مفتی فلسطین و از نخستین رهبران جنبش فلسطینیان بر ضد سلطه انگلیس و صهیونیسم در قرن چهاردهم هجری،بیستم میلادی بود. نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سخنانی مدعی شده است که هیتلر نمی‌خواست یهودیان را نابود کند و یک مسلمان به نام حاج امین الحسینی او را متقاعد کرد که این کار را انجام دهد.

حاج امین الحسینی کیست

وی در ۱۳۱۵/ ۱۸۹۷ در بیت‌المقدّس به‌ دنیا آمد. وی فرزند محمدطاهر بود و در قدس زاده شد و زیر نظر پدرش که مفتی فلسطین بود، به یادگیری اصول دین، قرائت قرآن و ادبیات عرب پرداخت و آنگاه به آموزش برخی از علوم نوین مبادرت کرد. پس از تحصیلات دبیرستانی، در دانشکده فرر قدس به مدت دو سال به فراگیری زبان فرانسه گذراند. سپس به قصد ادامه تحصیل به مصر رفت و در قاهره از دانشگاه الازهر، دانشکده ادبیات و دارالدعوه بهره برد و ضمن مراوده با محمد رشیدرضا با اندیشه‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده آشنا شد و تحت تاثیر افکار آنان قرار گرفت، اما به سبب وقوع جنگ جهانی اول، تحصیلات خود را ناتمام گذاشت و پس از و سال به قدس بازگشت.

تحصیلات

در کودکی زیرنظر پدرش، که مفتی بیت‌المقدّس بود، ادبیات عرب و معارف اسلامی و علوم قرآنی را فراگرفت[۱]. سپس دوره دبیرستان را به پایان رساند و پس از آن دو سال به فراگیری زبان فرانسه همت گماشت. در ۱۳۳۰/ ۱۹۱۲ برای ادامه تحصیل به قاهره رفت و در دانشگاه الازهر، مدرسه دارالدعوة و الارشاد و دانشکده ادبیات دانشگاه قاهره به تحصیل و فعالیت مشغول شد و ضمن برقراری ارتباط با محمد رشیدرضا در دارالدعوه، با افکار و اندیشه‌های سیدجمال‌الدین اسدآبادی و محمد عبده آشنا شد. با آغاز جنگ جهانی اول در ۱۹۱۴، حسینی تحصیلات خود را‌ رها کرد و از قاهره به زادگاه خود بازگشت[۲].

اولین اقدام سیاسی

اولین اقدام سیاسی حاج امین در فلسطین، تاسیس الجمعیه الاسلامیه المسیحیه بود که پس از اعلامیه بالفور صورت گرفت. هدف او ایجاد هماهنگی در میان همه اعراب مسلمان و مسیحی بر ضد صهیونیسم و خنثی کردن تفرقه افکنی‌های انگلیسی‌ها میان پیروان این دو آیین بود. در کنگره اول این جمعیت که در نوامبر ۱۹۱۸ در قدس برگزار شد. امین نقش مهمی ایفا کرد. در این سال، انجمنی به نام «النادی العربی»، به ریاست امین در قدس تاسیس شد که هدف آن افزون بر مبارزه با صهیونیسم، وحدت با سوریه بود. جمعیت‌های دیگری نیز با پشتیبانی یا رهبری وی به منظور مبارزه با صهیونیسم، و انگلیسی‌ها تاسیس شد که از آن میان می‌توان «الجمعیه العربیه الفلسطینیه» را نام برد. یکی دیگر از سازمان‌های انقلابی زیر نفوذ حاج امین «الکف السوداء» بود که در ۱۳۳۷ ق/ ۱۹۱۹ به «الفدائیه» تغییر نام داد. اعضای این سازمان مخفی، سوگند یاد کرده بودند که جان خود را در راه حاج امین فدا کنند.

آثار

امین الحسینی در کتاب حقایقی در مورد فلسطین با دیدی تاریخی به عملکرد بریتانیا در حمایت از صهیونیست‌ها می‌پردازد و می‌نویسد: انگلیسی‌ها جایی برای اعتماد باقی نگذارده‌اند. اعتماد برخی عرب‌ها به بریتانیا به دلیل اقداماتی سیاسی همچون صدور کتاب‌های سفید فلسطین و تشکیل هیئت‌هایی برای مطالعه مسئله فلسطین که بر تضییع حقوق فلسطینی‌ها تأکید می‌کردند، ساده‌لوحانه است. وی به خوبی و با سیاستی واقع‌گرایانه در این کتاب شرح می‌دهد که سیاست بین‌الملل بر پایه اصل بی‌اعتمادی پایه‌ریزی شده است و باید با زبان واقع‌گرایی با انگلیسی‌ها برخورد کرد. وی جهل سیاسی مقامات کشورهای عربی و اعتماد بیش از حد آنان را به انگلیس، مهم‌ترین علت داخلی بروز فاجعه فلسطین دانست. همچنین اختلاف‌های سیاسی بین کشورهای مسلمان نیز در تضعیف آنان نقش مهمی داشت. انگلیس از این مسئله بهره‌برداری کرد و زمینه را برای ساخت یک دولت یهودی در فلسطین مهیا ساخت. وی این کار را با تجهیز، آموزش نظامی و سازماندهی یهودی‌ها و تضعیف مسلمانان انجام داد. دلایل خارجی بروز فاجعه فلسطین از دید امینی عبارت بودند از: افراط‌گرایی صهیونیست‌ها، اعتقاد پروتستان‌ها در مورد پیشگویی‌های مربوط به بازگشت یهودیان به فلسطین، ترس و کینه به جای مانده از جنگ‌های صلیبی و حملات عثمانی به شرق اروپا، هم‌راستایی منافع بریتانیا با صهیونیست‌ها در مورد مسئله فلسطین. منافع بریتانیا به اعتقاد او عبارت بودند از: ایجاد کشوری یهودی در میان اعراب براساسی منافع خود، تبدیل اسرائیل به مانعی بین کشورهای عربی آسیا و کشورهای عربی افریقا و قطع رابطه بین این دو قاره[۳]. او در کتاب دیگر خود با عنوان کذبة بیع الفلسطینیین لأرضهم (فروش زمین‌های فلسطین دروغ است) می‌نویسد ملت فلسطین هرگز شرف خود را نفروخته است. در این کتاب او تنها راه حل مقابله با تصرف فلسطین و پایان دادن به اشغال آن را جنگ شهری عنوان می‌کند. سازماندهی گروه‌های شبه‌نظامی و درگیری‌های شهری هم از نظر هزینه در سطح پایین‌تری نسبت به جنگ‌های مدرن قرار دارد و هم از نظر تأثیر و نتیجه مؤثرتر و نتیجه‌بخش‌تر است و از مهم‌ترین نقاط ضعف ارتش‌های مدرن به شمار می‌آید[۴]. کتاب دیگر او با عنوان دلایل فاجعه فلسطین به این دیدگاه برخی طرف‌های عربی می‌پردازد که مقاومت در برابر تحت‌الحمایگی بریتانیا و مبارزه با صهیونیست‌ها فلسطین را به این مرحله فاجعه رسانده است. او ضمن ردِّ این مسئله، دلیل اصلی شکست مسلمانان در فلسطین را ضعف آنها و عدم آمادگی و اعتماد بیش از حد به سیاست‌های استعمار انگلیسی عنوان کرد. انگلیس که پیش از سقوط عثمانی به شریف جسین قول تشکیل یک کشور عربی را داده بود، پس از پیروزی این وعده خود را نادیده گرفت و تمام این مسائل به ضعف کشورهای عربی و اسلامی مربوط است. در واقع تنها راه رسیدن به صلح، آماده شدن برای جنگ است؛ مسئله‌ای که موجب شد امین الحسینی بارها بر لزوم آموزش نظامی و تشکیل فرقه‌های شبه‌نظامی و شهادت‌طلب تأکید کند[۵].

جستارهای وابسته

پانویس

  1. محمد أبو ملیح، «الحاج محمد أمین الحسینی، مهاجر القرن العشرین»، آذار 2009 م، القدس أون لاین.
  2. زهیر ماردینی، فلسطین و الحاج امین الحسینی، بیروت: دار إقرأ، 1986 م، ص 27.
  3. محمد امین الحسینی، حقائق عن قضیة فلسطین، قاهره: مکتب الهیئة العربیة العلیا لفلسطین، 1954 م و تجدید چاپ در بیروت: بیسان للنشر و التوزیع و الإعلام، 1957 م.
  4. أمین الحسینی، کذبة بیع الفلسطینین لأرضهم، بی‌جا، بی‌تا، صص 10-9.
  5. امین الحسینی، اسباب کارثة فلسطین: اسرار مجهولة و وثائق خطیرة، تعلیق: هشام عواض، القاهرة: دارالفضیلة، بی‌تا، ص 302.

منابع






احزاب و گروه‌های شیعی در کویت
نام حزباحزاب و گروه‌های شیعی در کویت

احزاب و گروه‌های شیعی در کویت، شیعیان در کویت شهروندان کویتی هستند که دکترین شیعه اسلام را پذیرفته اند. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد شیعیان کویت در سطوح بالای حکومت حضور چندان مؤثری ندارند و در هر دوره تنها یک وزیر شیعه در کابینه حضور دارد که معمولاً، از شیعیان لیبرال و طرفدار دولت می‌باشد. در سطوح میانی نیز در برخی وزارتخانه‌ها مانند: وزارت آموزش و پرورش، آموزش عالی و دانشگاه کویت حضور شیعیان نسبتاً خوب است و اساتید برجسته و صاحب نظر از شیعیان در دانشگاه فعال می‌باشند. در وزارتخانه‌های حساس مانند وزارت خارجه و وزارت کشور، پست‌های حساس به شیعیان داده نمی‌شود و استخدام آنها محدود است و درجه نظامی بالاتر از سرهنگ به آنها کمتر داده می‌شود و تنها در مواردی نادر از شیعیانی که مورد اطمینان صد درصد حکومت بوده‌اند استفاده شده است، از جمله علی المؤمن، رئیس ستاد ارتش سابق. امیر کویت بعد از بازپس‌گیری کویت، به دلیل مقاومت شیعیان در مقابل ارتش صدام در سال ۱۹۹۰م. یک شیعه را رئیس ستاد ارتش کویت منصوب کرد.

احزاب و گروه‌های شیعی کویت

روند تاریخی کویت به گونه‌ای بوده که در تاریخ 30 دسامبر سال 1961 اولین مجلس مؤسسان کویت بعد از استقلال کویت از انگلستان در ژوئن 1961 تشکیل شد و قانون انتخابات حق رای و نامزدی در انتخابات را برای همه کویتیان بدون توجه به وابستگی فرقه‌ای در نظر گرفت؛ و شیعیان در مجلس مؤسسان دو نماینده از بیست نماینده مجلس را به خود اختصاص دادند. وظیفه اصلی این مجلس تدوین قانون اساسی برای کشور بود که به قانون اساسی سال 1962 معروف است. توده شیعیان در مجلس، توده سیاسی به خصوصی را تشکیل ندادند، هم چنین جزء مخالفین سیاسی داخل مجلس نبودند، بلکه بخش مهمی از مجموعه سیاسی دوستدار حکومت بودند. این مجموعه دوستان حکومت و اکثریت اعضاء مجلس شامل نمایندگان بادیه و نمایندگان شیعه بودند که دولت در تصویب قوانین و طرح‌هایی که با مخالفت شدید توده ملی‌گرایان عرب مواجه می‌شد به آن ها اتکای زیادی داشت؛ در سطح جامعه کویت گرایش های سیاسی مختلفی وجود دارد که هر یک به مناسبت های مختلف اقدام به برگزاری نشست های آزاد جهت بحث و بررسی مسائل روز در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌کنند. در سال های اخیر، همگرایی های گروه‌های شیعی داخل کویت بیشتر از واگرایی های آنان بوده است و از ویژگی های مهم شیعیان کویتی تأثیرپذیری قوی آنان از فضاهای شیعی کشورهای همسایه کویت است. جریان های شیعی کویت را می‌توان امتداد جریان های شیعی ایران، عراق و عربستان و گاه لبنان دانست از جمله مهم‌ترین جریانات و احزاب کویت که در ذیل بدانها پرداخته می‌شود.

ائتلاف ملی اسلامی

در سایه فضای سیاسی پس از اشغال نظامی عراق علیه کویت «ائتلاف ملی اسلامی» به وجود آمد که مانند یک چارچوب سیاسی نیروهای سیاسی، اجتماعی، و دینی شیعه را با وجود اختلاف گرایش های سیاسی آن ها در صفوف خود جای داد. «ائتلاف ملی اسلامی» انجمن فرهنگی اسلامی، شخصیت های مستقل شیعه و نمایندگان مساجد شیعه کویت را درون خود پذیرفت از مهم‌ترین شروط پیوستن به این ائتلاف، التزام داشتن تنها به خود ائتلاف و اندیشه‌های خاص آن و نه گروهی که از نظر سیاسی به آن وابسته است، عضوی که به ائتلاف ملی اسلامی ملحق می‌شود لزومأ باید وابستگی خود به حزب الله کویت یا انجمن فرهنگی اجتماعی را ابراز کند بلکه تنها عقاید خاص ائتلاف را ابراز کند و این برای اطمینان از عدم پراکندگی تلاش ها و الحاق آن به چارچوب ملی بدون هرگونه پسوند خارجی است.

اتحاد ملی اسلامی

در سال 1998 و به جای ائتلاف ملی اسلامی به وجود آمد که پس از سال 1990 تشکیل شده بود اما بعداً دچار مشکلاتی شد که منجر به تقسیم آن به چندین گروه و سازمان شد. این سازمان معتقد به نظریه ولایت فقیه می‌باشد و از برخی جنبه‌ها به عنوان شاخه سیاسی حزب الله کویت شناخته می‌شود. اتحاد ملی اسلامی در انتخابات سال 2003 شرکت نمود و به سختی شکست خورد و هیچ کدام از کاندیداهای آن نتوانستند موفق شوند. اتحاد اسلامی با گروه‌های شیعه‌ای که به میانه روی مشهور بودند وارد چالش شد. عبدالمحسن جمال یکی از مهم‌ترین رهبران اتحاد به شمار می‌آید و تاکید می‌کند با وجود عدم موفقیت کاندیداهای اتحاد، هنوز اتحاد نقش مهمی در عرصه سیاست ایفا می‌کند. شیخ حسن المعتوق یکی دیگر از رهبران اتحاد ملی بود ه است.

تجمع طرفداران عدالت

تجمع طرفداران عدالت در سال 1998 و به عنوان شاخه‌ای از ائتلاف ملی اسلامی شکل گرفت، و از مهم‌ترین اهداف آن مقاومت در برابر ظلم و گسترش عدالت می‌باشد، اما این سازمان مدت زیادی پابرجا نماند.

جنبش طرفداران آزادی

جنبش طرفداران آزادی در سال 1999 تاسیس شد و یکی از گروه‌های شیعی به شمار می‌آید که در عرصه سیاست فعالیت کردند. عبدالعزیز طاهر (وکیل) دبیر کل جنبش، دکتر محمد الفیلی، مهندس عبدالحسین السلطان، دکتر حسن الموسوی و مهندس صالح السلیمی از مهم‌ترین پایه گذاران این جنبش بودند. این جنبش خود را با شعار «جنبش با اندیشه و هدف و رهبری ملی کویتی که از حق دفاع می‌کند و در برابر ظلم می‌ایستد» معرفی نمود (المدریس، 1386: 90). این جنبش حول تعدادی از ایده‌ها و اهداف تمرکزیافته بود که مهم‌ترین آن عبارت بود از: فراهم کردن منافع عمومی برای مردم کویت، مقابله با ظلم، ایجاد عدالت اجتماعی، برطرف کردن ظلم از طریق ایجاد دموکراسی، تمسک به ارزش‌ها در قوانین اسلامی، پایبندی به قانون اساسی، وبیان درد و رنج مظلومان کشور، اما فعالیت این سازمان مدت طولانی ادامه پیدا نکرد و از صحنه سیاسی کنار رفت.

هیئت خادمان مهدی

هیئت خادمان مهدی در سال 2000 م. تاسیس شد و اهداف و اصولش مبتنی بود بر؛ تقوای الهی در بالاترین حد آن، ولایت مطلق اهل بیت، ترک دنیا و لذت های آن به شکل کامل، اعتقاد به پروژه تمدن شیرازی، تمسک به روحیه شجاعت و دلاوری، تلاش برای بدست آوردن موقعیت جهانی پیشرو و ممتاز در زمینه‌های مختلف از سوی شیعیان، و هدایت فرقه‌های مختلف بشری به نور ایمان اهل بیت. اما هیئت به دلیل ماهیت فرقه‌ای آن به مشکلات بسیاری دچار شد، و حمله بنیان گذار آن یاسر حبیب به برخی از صحابه و برخی از همسران پیامبر موجب صدور حکم زندان به مدت 10 سال برای او شد، اما او به انگلستان فرار کرد که دولت انگلیس به او پناهندگی سیاسی داد و این هیئت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. لازم به ذکر است یاسر الحبیب در انگلستان حسینیه‌ای تاسیس کرده و به مناسبت ایام سوگواری محرم و شهادت حضرت زهرا (س) قمه زنی و زنجیر زنی می‌کنند.

جماعت دار الزهراء

این گروه از تاجران بزرگ شیعه که میانه رو هستند تشکیل شد و از درون سازمان ائتلاف ملی اسلامی شکل گرفت. سید حجی کاظم و عبدالوهاب الوزان و دکتر یوسف زلزله از مهم‌ترین پایه گذاران این گروه هستند. این گروه در انتخابات مجلس سال 2003 شرکت کرد و دکتر یوسف زلزله توانست بر سید عدنان عبدالصمد کاندیدای «اتحاد ملی اسلامی» پیروز شود. این گروه در انتخابات مجلس یازدهم شرکت کرد اما نتوانست در این انتخابات پیروز شود.

جمعیت دانشمندان مسلمان شیعه

جمعیت دانشمندان مسلمان شیعه کویت در 7 ژوئیه 2001 تاسیس شد و از شاخص‌ترین بنیان گذاران آن محمد باقر مهری و شیخ احمد یعقوب؛ سخنگوی رسمی تجمع بودند. تجمع به مذهب امام جعفر صادق گرایش دارد و پرچم دفاع از آن را بالا می‌برد. مهم‌ترین اهداف جمعیت شامل این موارد می‌شود: ایجاد اعتماد و انسجام در رابطه جامعه کویتی با نظام اسلامی، آموزش جامعه و مشارکت در تأسیس و حمایت از پروژه‌های شیعیان به شکل خاص و پروژه‌های اسلامی به طور عام در داخل کویت، توسعه فعالیت سیاسی به منظور دست یابی به ثبات سیاسی در کویت، پررنگ کردن نقش جامعه شیعه جعفری به منظور مشارکت در توسعه تمدن اسلامی، تلاش برای رفع عدم تعادل در جامعه که به دلیل فقدان هویت شیعه کویتی، بی بند و باری اخلاقی و فساد اجتماعی، و افراط گرایی مذهبی ایجاد شده بود. این جمعیت از ایفای نقش شیعیان در سازمان ها و دستگاه‌های دولتی و در رأس آن وزارت حمایت کردند.

گروه‌های خیریه اسلامی

گروه‌های خیریه اسلامی این گروه‌ها که هر کدام به یکی از جریانات سیاسی-مذهبی جامعه وابسته‌اند، بیشتر در امر جمع آوری کمک‌های مردمی و ارسال آن‌ها به کشور ها و مؤسسات نیازمند اشتغال دارند. در ارائه کمک‌ها اغلب خط سیاسی گروه خود را تبلیغ می‌کنند. مهم‌ترین گروه‌های فعال در این زمینه عبارتند از: سندیکای معلمین وابسته به جمعیت اصلاح اجتماعی، گروه خیریه شیخ عبدالله نوری (مستقل)، اتحاد ملی دانشجویان، کمیته صندوق کمک به بیماران وابسته به سندیکای پزشکان، گروه خوشه‌های صلح (زنان) کمیته زنان جمعیت اصلاح اجتماعی، کمیته چراغ‌های هدایت، کمیته‌های کار اجتماعی، کمیته‌های دعوت و ارشاد وابسته به شیعیان.

تجمع عدالت و صلح

این تجمع در دسامبر 2004 پایه گذاری شد. عبدالحسین سلطان که دبیر کل تجمع است، بارزترین چهره این تجمع می‌باشد. از علل پیدایش این تجمع بازنگری در معادله سیاسی شیعیان بود. یکی از امتیازات این تجمع وجود زنان در آن می‌باشد که در پایه گذاری آن سهیم بودند. فهیمه العید و سهیله الجادی از آن شمارند. این تجمع از مرجعیت سید شیرازی پیروی می‌کند.

جستارهای وابسته

منابع