عبدالله جوادی آملی
آیت الله عبدالله جوادی آملی در سال 1312 شمسی در آمل به دنيا آمد. ایشان جزو بزرگترین علما و فقها و فلاسفه و مفسران قرآن در عصر حاضر به شمار می‌آید. همچنین ایشان از مراجع تقلید شیعۀ اهل ایران است. او صاحب تفسیر تسنیم، بزرگترین تفسیر جهان اسلام است که تاکنون در 54 جلد منتشر شده است. ایشان سابقۀ عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی، جامعهٔ مدرسین، مجلس خبرگان رهبری، شورای عالی قضایی را داشته و سال‌ها یکی از امامان جمعۀ موقت قم بوده‌است.
| نام | عبدالله جوادی آملی |
|---|---|
| القاب | علامه
آیت الله العظمی؛ آیت الله |
| ولادت | 1312 شمسی |
| محل تولد | ایران - آمل |
| ملیّت | ایرانی |
| نام پدر | ابوالحسن واعظ جوادی آملی |
| محل تحصیل | آمل، تهران، قم |
| محل زندگی | قم |
| دین | اسلام - تشیع |
| وبسایت | پایگاه اسراء |
زندگی نامه
وی در سال 1312 شمسی در كشور ايران، استان مازندران، شهر آمل در خانواده‌ای روحانی چشم به جهان گشود. پدرش ابوالحسن واعظ جوادی آملی از علمای شهر آمل بود.
تحصیلات
پس از گذراندن تحصيلات ابتدايی در زادگاه خود در سال 1325 شمسی به حوزۀ علميۀ آن شهر وارد شد و از محضر پدر بزرگوارش، مرحوم حجت الاسلام ميرزا ابوالحسن جوادی آملی و ديگر شخصيت‌های علمی و برجستۀ آن روزگار بهره برد و مقدمات علوم حوزوی و مقداری از سطوح متوسط (ادبيات عرب، منطق،اصول فقه، فقه، تفسير قرآن و حديث) را به مدت پنج سال آموخت؛ همچنين پايه‌های سلوک معنوی و اخلاقی و تهذيب و تهجد او در مدرسۀ امام حسن عسكری(عليه‌السلام) آن شهر محكم شد. در سال 1329 شمسی به تهران هجرت كرد و به مدت پنج سال در مدرسۀ مروی آن شهر به ادامۀ تحصيل علوم دينی در محضر شخصيت‌های علمی بزرگ آن عصر، مانند شيخ محمدتقی آملی، علامه حاج شيخ ابوالحسن شعرانی، محی الدين الهی قمشه‌ای و محمدحسين فاضل تونی پرداخت و در كنار دروس فقه و اصول به فراگيری علوم عقلی و عرفانی نيز اهتمام ورزيد و همزمان، تدريس علوم اسلامی را نيز آغاز كرد. در سال 1334 شمسي به حوزۀ علميۀ قم هجرت كرد و نهايی‌ترين دروس تخصصي حوزوی را در محضر استادانی چون آيت الله سيدمحمد حسين بروجردی، آيت الله سيدمحمد محقق داماد، آيت الله ميرزا هاشم آملی، امام خمينی و علامه طباطبايی فرا گرفت. او از همان دوران دانش اندوزی در تهران، در حاليکه نزد استادان فن دروس اسلامی را تلمّذ نمود، تدريس رشته‌های گوناگون معقول و منقول اسلامی را آغاز كرد و هم اكنون حدود 60 سال از عمر پربركت تدريس او می‌گذرد. او ضمن تدريس ساير علوم اسلامی به تفسير قرآن مجيد اهتمام ويژه‌ای داشته و دارد و تدريس تفسير قرآن كريم ایشان از سال 1355 شمسی همچنان ادامه دارد.
فعاليت‌های علمی و فرهنگی
عبدالله جوادی آملی، در طول عمر شريف خود، تا كنون خدمات علمی و فرهنگی شايان توجهی را به انجام رسانده است. وی از سالهای نخستين تحصيل به تدريس در تربيت طلاب مبتدی می‌پرداخته است و تا كنون، شاگردان بسيار مفيدی را به عالم اسلام تقديم داشته است. استاد، همواره بر تهذيب نفس در كنار تحصيل پای می‌فشرده و همواره شاگردان خود را به اخلاص در تبليغ معارف وحيانی و انس هماره با قرآن و روايات سفارش می‌نموده است. از خدمات مهم فرهنگی استاد جوادی آملی، تأسيس مؤسسه تحقيقاتی و نشر اسراء در سال 1372 است. مؤسسه اسراء به منظور پژوهش در رشته‌های مختلف علوم اسلامی و پاسخ گويی به شبهات موجود در اسلام تأسيس شدهاست و تا كنون خدمات شايان توجهی را تقديم داشته است.
آثار
آيت الله جوادی آملی، تاكنون كتابهای بسياری را در زمينه‌های گوناگون، از جمله تفسير، فلسفه، كلام، فقه و اصول نگاشته است كه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
اصول فقه
- تحریر الاصول.
فقه
- توضیح المسائل به همراه استفتائات؛
- کتاب الخمس؛
- استفتائات؛
- کتاب الحج (۴ جلد)؛
- الوحی و النبوه.
تفسیر ترتیبی قرآن
- تفسیر تسنیم (تاکنون 54 جلد منتشر شده).
تفسیر موضوعی قرآن
- قرآن در قرآن؛
- توحید در قرآن؛
- وحی و نبوت در قرآن؛
- معاد در قرآن (۲ جلد)؛
- سیره پیامبران در قرآن (۲ جلد)؛
- سیره رسول اکرم در قرآن (۲ جلد)؛
- مبادی اخلاق در قرآن؛
- مراحل اخلاق در قرآن؛
- فطرت در قرآن؛
- معرفت‌شناسی در قرآن؛
- صورت و سیرت انسان در قرآن؛
- حیات حقیقی انسان در قرآن؛
- هدایت در قرآن؛
- جامعه در قرآن؛
- ادب توحیدی انبیاء در قرآن؛
- تفسیر انسان به انسان.
عترت و عرفان
- ادب فنای مقربان (شرح زیارت جامعه کبیره) (۱۰ جلد) در حدیث و عرفان؛
- عصاره خلقت؛
- حماسه و عرفان: در عرفان ولایی؛
- الحماسه و العرفان؛
- گنجور عشق؛
- مراثی اهل بیت؛
- عید ولایت؛
- حکمت علوی؛
- ولایت علوی؛
- تجلی ولایت در آیه تطهیر؛
- قرآن در کلام امام علی «علیه السلام»؛
- وحدت جوامع در نهج البلاغه؛
- علی «علیه السلام» مظهر اسمای حسنای الهی: در عرفان ولایی؛
- دنیاشناسی و دنیاگرایی در نهج البلاغه؛
- شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی؛
- ظهور ولایت در صحنه غدیر؛
- حیات عارفانه امام علی «علیه السلام»: در عرفان ولایی؛
- حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه؛
- شمیم ولایت؛
- ولایت در قرآن؛
- نسیم اندیشه؛
- امام مهدی موجود موعود: در عرفان ولایی.
فلسفه
- رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه ۳۲ جلد تا کنون)؛
- فلسفه صدرا؛
- فلسفه حقوق بشر؛
- تبیین براهین اثبات خدا؛
- علی بن موسی الرضا «علیه السلام» و الفلسفة الالهیة؛
- فلسفه زیارت؛
- حق و تکلیف در اسلام؛
- منزلت عقل در هندسه معرفت دینی؛
- شمس الوحی تبریزی (سیره علمی علامه طباطبایی).
کلام جدید
- انتظار بشر از دین؛
- نسبت دین و دنیا (بررسی و نقد نظریه سکولاریسم)؛
- دین‌شناسی؛
- شریعت در آیینه معرفت؛
کلام قدیم
- ولایت فقیه (ولایت فقاهت و عدالت).
حقوق اجتماعی
- سروش هدایت (۵ جلد)؛
- سرچشمه اندیشه (۶ جلد)؛
- بنیان مرصوص امام خمینی؛
- نسیم اندیشه (۲ جلد)؛
- اسلام و محیط زیست؛
- منبع الفکر.
معارف
- صهبای حج؛
- جرعه‌ای از صهبای حج؛
- رازهای نماز؛
- قرآن حکیم از منظر امام رضا؛
- حکمت عبادات؛
- قرآن حکیم از منظر امام رضا «علیه السلام»؛
- زن در آیینه جمال و جلال؛
- نزاهت قرآن از تحریف؛
- حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه.
عرفانی
- توحید ربوبی؛
- توحید عبادی؛
- زن در اسلام.
حدیث
- مفاتیح‌الحیات: کتابی حدیثی-رفتاری که به جلد دوم و مکمل مفاتیح‌الجنان، شهره شدهاست و تأکید آن، بیشتر بر روایاتی است که به رفتارهای فرهنگی-اجتماعی و حوزۀ اخلاق و حقوق اجتماعی، مربوط می‌شود.این کتاب در بهار سال ۱۳۹۱ به قلم گروهی از نویسندگان حوزۀ علمیۀ قم، تحت نظارت جوادی آملی به کوشش نشر اسراء منتشر شد.
فعاليت‌های سياسی
ایشان از ياران صديق و از شاگردان مبرّز امام خمينی بود، در جبهه‌های سياسی نيز همواره پيرو پير و مراد خود بود و در سالهای مبارزه بر ضد رژيم شاه از هيچ كوششی دريغ نمی‌ورزيد. وی از سال 1342 همراه امام بود و در طول اين دوران، بارها مورد دستگيری و بازجويی ساواک قرار گرفت.
بخشی از اين مبارزات، همكاری در مبارزات مردم آمل، سخنرانی، افشاگری و تنظيم اطلاعيه‌ها و بيانيه‌ها بود.
با شكل‌گيری مبارزات و تظاهرات در همه جای ايران، مردم آمل نيز با ارشادها و راهنمايی‌های جوادی آملی، به صفوف مبارزان پيوستند و رژيم پهلوی را با شكست رو به رو ساختند.
پس از پيروزی انقلاب اسلامی ايران نيز، ایشان در مسؤوليت‌های گوناگونی به انجام وظيفه پرداخت. در سالهای آغازين انقلاب، با حكم امام خمينی به رياست دادگاه انقلاب و حاكميت شرع منصوب شد و همچنين عضو شورای عالی قضايی بود. از ديگر فعاليت‌های ايشان در آن دوره، تدوين لايحۀ قصاص بود كه همواره مورد نفرت دشمنان انقلاب و ملی گراها بود.
عبدالله جوادی آملی، سفرهای گوناگونی به كشورهای مختلف جهان، با انگيزه‌های تبليغی و سياسی انجام داده است. يكی از مهمترين سفرهای وی سفر به شوروی سابق برای تسليم پيام امام خمينی به گورباچف، رهبر وقت اتحاد جماهير شوروی بود كه از ديد صاحب نظران جهانی، پديده‌ای بسيار مهم تلقی می‌شد. از ديگر سفرهای مهم وی، سفر به نيويورک و شركت در نشست اديان و ابلاغ پيام مقام معظم رهبری بود كه ایشان با صلابت تمام، پيام رهبر ايران را در آن قرائت كردند.
از ديگر مسؤوليت‌های وی، عضويت در مجلس خبرگان قانون اساسی و نيز عضويت در مجلس خبرگان رهبری در دوره‌های اوّل و دوّم بود. وی همچنين از اعضای جامعه مدرسين حوزه علميه قم، پيش و پس از انقلاب اسلامی بوده است.