شیخ الاسلام (حسین)
حسین شیخ‌الاسلام (زادهٔ ۸ آذر ۱۳۳۱ در اصفهان – درگذشته ۱۵ اسفند ۱۳۹۸ در تهران) نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی در هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ انتخابیهٔ تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر و از اعضای دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بوده است. او همچنین از فعالین تسخیر لانه جاسوسی آمریکا (۱۳ آبان ۱۳۵۸) بود و در تشکيل حزب الله لبنان نقش فعالی داشت.
او پیش از این سفیر ایران در سوریه بودند همچنین مشاور علی لاریجانی (رئیس مجلس) و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی بود و در ۳ مرداد ۱۳۹۵، حسین امیرعبداللهیان جایگزین او شد و شیخ‌الاسلام نیز توسط محمدجواد ظریف به عنوان مشاور وزیر امور خارجه منصوب گشت. او در خرداد ۱۳۹۷ در حکمی به سمت معاونت امور بین‌الملل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منصوب شد.
ولادت
حسین شیخ‌الاسلام در ۱۳۳۱ خورشیدی در اصفهان در خانواد ای مذهبی متولد شد. وی در زندگی نامه خود نوشت خود می گوید: من در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شدم و ساکن خیابان ایران بودیم. در مدرسه ناصرخسرو واقع در کوچه روحی که الان شهید فیاض‌بخش است، درس می‌خواندم. بزرگواران زیادی مانند: شهیدان فیاض‌بخش، بهشتی، مطهری، وحید دستجردی و... در این محله بودند. هرکدام از مبارزان مذهبی که می‌خواست خانه‌ای بگیرد در این محله می‌آمد. آن موقع خیابان ایران محله مسلمان‌نشین مذهبی بود. سال ۴۲ که قضیه ۱۵ خرداد پیش آمد ما خیلی متاثر شدیم. همه اهالی محله بازاری بودند و صدای تیر و تفنگ محله را پر کرده بود.
یادم هست مدرسه ما را تعطیل کردند. بعد از این جریان صدای تیر و تفنگ بر روحیه‌ام اثر گذاشته بود اما فعالیت سیاسی نداشتم. من به قصد این‌که یک شخصیت علمی شوم و بتوانم به مملکتم خدمت کنم به آمریکا رفتم. من از ۱۳۴۲ خورشیدی امام را شناختم. این سوال برای‌مان پیش آمد که این سر و صداها برای چیست؟ این حرف‌ها چیست؟ بعد مشخص شد که آقای خمینی‌ای هست که ضدشاه است. تماس داشتن با ایشان و بردن نامش خطر است، پدر من هم خیلی محافظه‌کار بود و ما هم از بیرون رفتن می‌ترسیدیم. ترس از ساواک بر ذهنیت پدرم و خانواده حاکم بود. شاید یکی از دلایلی که می‌خواست من به خارج بروم این بود که از این جو دور باشم. برگرفته از مقاله درباره حسین شیخ الاسلام
فعالیت های اجرائی- اجتماعی
ایشان از اعضای دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود که در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ خورشیدی به همراه دیگر دانشجویان لانه جاسوسی آمریکا را تسخیر کردند و همچنین نماینده حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی و سفیر ایران در سوریه از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۲ خورشیدی در دوره رییس جمهوری سید محمد خاتمی بود.
حزب سیاسی وی جامعه اسلامی مهندسین به شمار می رفت که یک حزب اصولگرا و از زیر مجموعه‌های جبهه پیروان خط امام و رهبری محسوب می شود.
حسین شیخ‌الاسلام مسوولیت هایی چون معاون امور بین‌الملل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و معاون بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دبیرکلی دبیرخانه کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، معاون سیاسی و معاون عربی و آفریقا، معاون خاورمیانه و کشورهای مشترک‌المنافع وزیر امور خارجه و در دوره کوتاهی قائم مقامی وزارت امور خارجه را در کارنامه کاری خود دارد.
او مدتی نیز مشاور علی لاریجانی رییس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی بود. در ۳ مرداد ۱۳۹۵ خورشیدی حسین امیرعبداللهیان جایگزین او شد و شیخ‌الاسلام نیز به وسیله محمدجواد ظریف به عنوان مشاور وزیر امور خارجه منصوب شد.
شیخ الاسلام و نقش بی بدلیل در تشکیل و حمایت از حزب‌الله لبنان
حسین شیخ الاسلام با وجود فعالیت های سیاسی و اجرایی در منصب های مختلف نظام و بیش از هر چیز در عرصه سیاست خارجی مطرح بوده است. حزب‌الله لبنان در اوائل دهه ۱۹۸۰ میلادی هنگامی تأسیس شد که حسین شیخ‌الاسلام مسوول سیاست خاورمیانه‌ای ایران بود. رشد و نمو حزب‌الله به عنوان یک گروه نوپای سیاسی در دهه ۱۹۸۰ میلادی و تثبیت آن به عنوان یک بازیگر جدی در عرصه تحولات لبنان و خاورمیانه در دهه ۱۹۹۰ میلادی در دوره معاونت حسین شیخ‌الاسلام در وزارت خارجه رخ داد.
او ۱۶ سال و برای ۲ دهه (۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶) معاون سیاسی وزارت امور خارجه، یعنی مهم‌ترین مقام این وزارت خانه پس از وزیر بود. درست در دوره‌ای که علی‌اکبر ولایتی وزیر امورخارجه ایران بود. در واقع حسین شیخ‌الاسلام در این برهه مسوول ارشد سیاست خاورمیانه‌ای ایران در وزارت امورخارجه به شمار می رفت و از موثرترین دیپلمات های نظام در حوزه خاورمیانه محسوب می شد.
شیخ الاسلام هنگامی که محمد خاتمی در ۱۳۷۶ خورشیدی رییس جمهوری شد، برای ۶ سال دیگر به عنوان سفیر ایران در سوریه در کانون تحولات مرتبط با سیاست خاورمیانه‌ای ایران و ادامه کمک به حزب‌الله قرار داشت. به عبارتی دیگر حسین شیخ‌الاسلام تا ۱۳۷۶ خورشیدی در هدایت سیاست حمایتی ایران از حزب‌الله نقش جدی ایفا کرد و حتی از این زمان به بعد نیز همواره یکی از مشاوران جدی قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود.
وفات
شیخ الاسلام در 15 اسفند سال 1398 در بیمارستان مسیح دانشوری دار دنیا را بدرود گفتند.