هیئت تحریر شام
هیئت تحریر شام یک جنبش سازمان‌یافتۀ سیاسی و مسلح اسلام‌گرای سنی است که در جنگ داخلی سوریه شرکت دارد. این سازمان در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۷ میلادی، از ادغام بین جیش الاحرار، جبهۀ فتح شام، جبهۀ انصار الدین، جیش السنه، لواء الحق و جنبش نورالدین زنکی تشکیل شد. روند اتحاد این گروه‌ها به ابتکار ابوجابر الشیخ از فرماندهان اسلام‌گرا که دومین رهبر احرار الشام بود انجام شد.
| هیئت تحریر شام | |
|---|---|
 | |
| رهبران | ابومحمد جولانی |
پیشینه
جبهة النصره و احرار الشام در بیشتر سال‌های ۲۰۱۵ – ۲۰۱۶ با همدیگر همکاری می‌کردند. ابوجابر الشیخ روحانی برجستۀ احرار الشام مدت‌ها از وابستگی النصره به القاعده انتقاد می‌کرد و آن را مانعی برای پیشرفت شورشیان می‌دانست. وی همچنین تلاش‌های بسیاری در راستای اتحاد عناصر شورشی اسلام‌گرا انجام داده بود. وی رهبر جناح اسلام‌گراتر و کمتر ملی‌گرای احرار الشام، جیش الاحرار را بر عهده داشت که از ادغام احرار الشام با جبهه فتح الشام حمایت می‌کرد. مذاکرات ادغام در اواخر سال ۲۰۱۶ انجام شد، اما این مذاکرات به نتیجه نرسید. در اوایل سال ۲۰۱۷ این گروه با گروه‌های رقیب اسلام‌گرا در ادلب به ویژه احرار الشام درگیر شد، اما جیش الاحرار از احرار الشام جدا شد تا با جبهه فتح الشام در یک نهاد جدید ادغام شود.
بیعت مرگ
در ماه مه 2018 گروه تروریستی تکفیری «هیئت تحریر شام»، جبهه النصره پیشین کلیپی تصویری تحت عنوان «جز در برابر خدا سر فرود نمی‌آوریم» منتشر کرد که در آن برای اولین بار نیروهای ویژه این گروه به تصویر کشیده شده بود. این کلیپ نشان می‌داد که چگونه این نیروها که همگی سربندهای قرمز بسته بودند، مهارات‌های رزمی و جنگی ویژه را فرا می‌گیرند. چند سال بعد آشکار شد، بسیاری از عملیات‌های تروریستی انتحاری که در آنها صدها شهروند بی‌گناه در مناطق مختلف سوریه از جمله در حومه‌های ادلب، حلب، حماه و لاذقیه به وقوع پیوسته بودند، با این گروه ارتباط پیدا می‌کند. گفته می‌شود که گروه «سربند قرمزها» نام خود را از «ابو دجانه» صحابه پیامبر گرفته‌اند که به شجاعت معروف بود و در میدان‌های نبرد سربندی قرمز به سر می‌بست. اوایل سال 2020 کلیپی از ابو محمد الجولانی، سرکرده هیئت تحریر شام منتشر شد که او را درحال بستن سربندی قرمز به سر در کنار گروهی از تروریست‌ها نشان می‌داد که همگی سربند قرمز به سر بسته بودند، این کلیپ به کلیپ «بیعت مرگ» معروف شد و طی آن تروریست‌ها در برابر الجولانی قسم یاد کردند که در راه اهداف گروه جانفشانی کنند.
از زمان تأسیس این گروه در سال 2012 با نام «جبهه النصره» توسط تکفیری‌های تندرویی که از عراق به سوریه آمده بودند و قبل از قطع ارتباط صوری آن با سازمان «القاعده» و تغییر نامش به «هیئت تحریر شام»، این گروه در اغلب حملات خود بر عملیات‌های «کیفی» متکی بود که در «بمبگذاری» مراکز وابسته به دولت سوریه نمود پیدا می‌کرد، این بمب‌گذاری‌ها توسط افراد خبره‌ای انجام می‌شد که اغلب آنها عضو واحد «سربند قرمزها» بودند. عملیات‌های کیفی هیئت تحریر شام به بمبگذاری محدود نمی‌شد، بلکه مهم‌ترین ویژگی این نیروها «انتحاری» بودن آنها بود، بنابراین در زمانی که عملیات‌ها به بن بست می‌خورد و هدف محقق نمی‌شد، «سربند قرمزها» موظف بودند، خود به دل نیروهای سوری بزنند و منفجر کنند. «سربند قرمزها» شاخه سازمان القاعده در سوریه هستند که در سال 2016 توسط «ابورفیق ازبکی» تشکیل شد و سرکردگی آن را «ابوالیقظان المصری» برعهده دارد. مأموریت‌های بسیار سخت و خطرناک به این نیروها محول می‌شود که در بمبگذاری و منفجر کردن خود در مناطق هدف و عمدتا در میان افراد چه نظامی و چه غیر نظامی، از جمله در مناطق غیرنظامی پرجمعیت نمود پیدا می‌کند.
معمولا هیئت تحریر شام هرگاه در عملیاتی یا حمله‌ای یا دستیابی به هدفی به درب بسته بخورد، از این نیروها استفاده می‌کند که شرط اول پیوستن آنها به این واحد گذشتن از جان خود است.
واحد «سربند قرمزها» علاوه بر نیروهای انتحاری دارای گروهی تک‌تیرانداز است که آنها نیز تحت آموزش‌های بسیار حرفه‌ای و سخت قرار می‌گیرند و مأموریت آنها هدف‌گیری درجه‌داران و افسران تأثیرگذار میدانی در ارتش سوریه است.
به گفته یک منبع نظامی سوری، «سربند قرمزها» رکن اصلی عملیات گروه‌های تروریستی مسلح از جمله هیئت تحریر شام در حمله به مناطق راهبردی حومه شمالی حماه معروف به کوه «زین العابدین» در شمال شهر حماه را تشکیل می‌دادند و چندین عملیات انتحاری در مواضع ارتش سوریه انجام دادند که راه را برای پیشروی دیگر تروریست‌ها باز می‌کرد.
ادغام احرار شام با جنبش نورالدین زنکی
یک گروه انقلابی در سوریه است که در ۱۸ فوریه ۲۰۱۸ از ادغام گروه‌های احرار شام و جنبش نورالدین زنکی تشکیل شد اما بعداً سایر گروه‌های شورشی از جمله تیپ بازهای شام به آن پیوستند.