زبور نام یکی از کتاب های آسمانی است که بر اساس قرآن و روایات بر حضرت داوود پیامبر علیه السلام نازل شده است.این کتاب سرشار از پند و حکمت و نیایش با پروردگار است. نام زبور سه بار در قرآن و در سوره‌های نساء، انبیاء و اسراء ذکر شده است. برخی از پژوهشگران، زبوری که قرآن از آن نام برده را با مزامیر در عهد عتیق برابر دانسته‌اند. زبور به زبان عبری است و پس از تورات نازل شده است..[۱] [۲]

معنای زبور در لغت و اصطلاح

زبور در لغت به معنای نوشته و کتاب است و در اصطلاح به کتابی می گویند که بر حضرت داوود نبی علی السلام از پیامبران بنی اسراییل نازل شده است.

اقسام کتاب های آسمانی

کتاب های آسمانی به دو دسته تقسیم می شوند.دسته اول کتاب هایی هستند دارای احکام تشریعی خاص که آیین و شریعت ویژه ای را تبلیغ می کنند. دسته دوم کتاب هایی هستند که در آن مسایل و موضوعات اخلاقی و اندرزهای دینی دیده می شود و زبور از قسم دوم است.[۳]

دلیل نامگذاری

مطابق با احادیث وارد شده،چون این کتاب به صورت مجموعه ای مکتوب بر الواح نازل شده است، زبور نام گرفته است..[۴] بعضی از پژوهشگران نیز زبور را از ریشه عبری زمره که هم به معنی قدرت و هم به معنی آواز یا سرود است؛ دانسته‌اند و برخی نیز زبور را به معنی مکتوب دانسته‌اند.[۵]

زبور در قرآن

قرآن در سوره های نساء، اسراء و انبیاء، به نام زبور اشاره کرده است. «إِنَّا أَوْحَيْنا إِلَيْكَ كَما أَوْحَيْنا إِلى‏ نُوحٍ وَ النَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ وَ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ عيسى‏ وَ أَيُّوبَ وَ يُونُسَ وَ هارُونَ وَ سُلَيْمانَ وَ آتَيْنا داوُدَ زَبُورا» [۶] ما به تو وحى فرستاديم همان گونه كه به نوح و پيامبران بعد از او وحى فرستاديم و (نيز) به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط [بنى اسرائيل‏] و عيسى و ايّوب و يونس و هارون و سليمان وحى نموديم و به داوود زبور داديم.«وَ رَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلى‏ بَعْضٍ وَ آتَيْنا داوُدَ زَبُوراً» [۷] پروردگار تو، از حال همه كسانى كه در آسمان ها و زمين هستند، آگاهتر است و (اگر تو را بر ديگران برترى داديم، بخاطر شايستگى توست،) ما بعضى از پيامبران را بر بعضى ديگر برترى داديم و به داوود، زبور بخشيديم.«وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُون» [۸]در «زبور» بعد از ذكر (تورات) نوشتيم بندگان شايسته ‏ام وارث (حكومت) زمين خواهند شد!

زبور در تفاسیر

از آیات قرآن و روایات اسلامى استفاده مى شود کتاب های آسمانى بر دوگونه است. گونه اول کتاب هایى است که شامل آیین و شریعت جدید همراه با احکام خاص خود است . این نوع کتاب ها بر پنج پیامبر اولو العزم نازل شده است. گونه دوم کتاب هایی است که شریعت تازه ای را ابلاغ نکرده است، بلکه این نوع کتاب ها مشتمل بر نصایح و پندها و توصیه ها و دعا ها است و کتاب زبور داوود از گونه دوم می باشد.در تفاسیر شیعه به این نکته اشاره شده است که زبور، شریعت خاص و آیین جدیدی را مطرح نکرده است بلكه مشتمل بر نصايح و اندرزها و راهنمايي ها و توصيه و دعاها بوده است.[۹] در ضمن زبور داوود در میان دیگر کتب پیامبران، این ویژگى را دارد که تمام آن مناجات و نیایش و اندرز است. در قرآن به صراحت بیان شده است که زبور را به حضرت داوود علیه السلام اعطا کرده ایم، ولی برخی گفته‌اند مقصود از زبور مطلق کتاب‌هایی است که بر پیامبران نازل شده است.[۱۰] ولی دلیل قابل قبولی براین مدعا وجود ندارد.[۱۱]

زبور در روایات

ابوذر از پیامبر صلوات الله علیه نقل می کند که زبور یکی از ۱۰۴ کتابی‌است که بر مردم جهان نازل شده‌است.[۱۲]

تحریف زبور

به اعتراف یهودیان و مسیحیان، کمی بیش از هفتاد مزمور از یکصدو پنجاه مزامیر زبور منسوب به حضرت داوود علیه السلام است و دیگر مزامیر در زمان های بعد به آن افزوده شده است. [۱۳] [۱۴]

پانویس

ّ ّ ّ

  1. با استفاده و اقتباس از اعلام قرآن، ۳۴۶ و ۳۴۷
  2. معارف و معاریف، ۳/۱۱۱۳
  3. با استفاده از تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۱۴.
  4. بحارالانوار، ۱۴/۳۳
  5. تفسیر المیزان، ج۵ ص ۲۲۰
  6. سوره نساء آیه 163
  7. سوره اسراء آیه 55
  8. سوره انبیاء آیه 105
  9. ر ک، تفسیر نمونه،ج 4 ص 214
  10. سیوطی جلال الدین، تفسیر الجلالین، بیروت، نشر موسسه النور للمطبوعات، سال 1416، چاپ اول، ص 334
  11. طباطبایی، سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج 14، ص 329
  12. شیخ طبرسی، مجمع‌البیان ج ۱۰ ص ۴۷۶
  13. قاموس کتاب مقدس، ۸۰۰- ۷۹۶.
  14. تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ص۲۷۹- ۲۸۰.