تابعین

تابِعين،نامی است که هموارد در کنار صحابه پیامبر صلوات الله علیه و از نظر زمانی بعد از آن مطرح می شود

تابعين جمع تابع يا تابعي و برگرفته از ريشه «ت ـ ب ـ ع» به معناي پيروان است.[1] .

هنگامي كه قرآن كافران را به پيروي از پيامبران و پيروي نكردن از شيطان دعوت كرده، بارها مشتقات اين ريشه را به كار برده؛ اما هنگامي واژه تابعين رواج يافت كه در آيه 100 توبه/9 به كار رفت.

عنوانی برای نسلی از عالمان دينی که به درک پيامبر اکرم صلی الله علیه وآله نايل نشده، اما اصحاب آن حضرت را درک کرده‌اند. اين اصطلاح در حوزه‌های مختلف از علوم اسلامی، از حديث و تاريخ گرفته تا فقه و تفسير اهميت داشته، و بيانگر مرحله‌ای از انتقال و نيز سامان‌دهی علوم اسلامی است.تعبير تابعين خاستگاه قرآنی دارد، اما مفهوم آن در فرايندی تاريخی شکل گرفته است. در اين فرايند، گروهی از مسلمانان نخستين که در قرآن کريم «تابعين به احسان» خوانده شده، و مورد ستايش قرار گرفته‌اند، نسل پس از صحابه دانسته شده، و نزد مسلمانان به اين تعبیر شهرت یافته‌اند. تعبير قرآنی تابعين، نخست زمينه‌ساز شکل‌گيری صفت منسوب «تابعی» (منسوب به تابعين) شده، و سپس تعبير تابعين با تسامح، به عنوان جمع تابعی شناخته شده است. تنها در برخی کتب شرح مصطلحات اشاره شده که افزون بر تابعی، تابع نيز به عنوان مفرد تابعين شناخته بوده است.

تابعین مسلمانانی هستند که با یک یا چند تن از صحابه پیامبر اکرم(ص) ملاقات یا مصاحبت داشته‌اند یا آنها را درک کرده‌اند؛ ولی خود پیامبر(ص) را ندیده‌اند. این واژه برگرفته از آیات و برخی روایات رسول خدا(ص) است.

تعداد دقیقی برای تابعین بیان نشده است. این گروه در شکل‌گیری جریان‌های متعدد سیاسی، فکری و ادبی و پیدایی و تحول علوم حدیث، تفسیر، فقه، سیره‌نویسی، مغازی و تاریخ نقش داشتند.