اطرافیه
از خوارج.
فرقه ای که اصحاب اطراف را نسبت به آن دسته از امور شریعت که برای ایشان نامعلوم است، معذور می دانند. ظاهراً مراد از «اصحاب اطراف» در کلام ایشان، بدویان است این گروه در اصول، با اهل سنت موافق هستند. توجه به این نکته لازم است که اگر امور شریعت را به معنای فروع احکام گرفتیم، می توان گفت تقابل این گروه با اهل سنت، همانند تقابل معلومیه و مجهولیه در اصول عقاید است
اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص53 / تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص43 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص117 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص
محمد شهرستانی این فرقه را از زمره فرقه های عجارده خوارج برشمرده و رئیس آن ها را فردی به نام غالب بن شاذاک معرفی کرده است.
الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص117
اطرافيه فرقهاى از «عجارده» از فرق «خوارجند»، كه نخست بر مذهب حمزه بن آذرك خارجى بودند، و به آن مذهب چيزى افزودند، گفتند: مردم اطراف بلاد اسلام، در ترك آنچه را كه از شريعت نمىشناسند، و در امر دين از روى عقل رفتار مىكنند معذورند.
ايشان واجبات عقلى را مانند «قدريه» ثابت دانستهاند.
پيشواى اين فرقه غالب بن شاذك از مردم سيستان بود.
محمديه پيروان محمد بن رزق از اين طايفهاند. ص 64