احمد الدمنهوری
احمد الدمنهوری (1101 - 1192 ه. ق.) دهمین شیخ الازهر. او بر مذاهب چهارگانه اسلامی احاطه داشت ، در حالی که در جامعه آن روز مصر بیشتر به تبحرش در علم طب مشور بود.
تولد
احمد بن عبدالمنعم بن یوسف بن صیام الدمنهوری ، متولد سال 1101 هجری قمری / 1689 م در شهر دامنهور که متولد شد. وی در مکتب خانه روستا تحصیل کرد ، قرآن کریم را حفظ نمود و اصول خواندن و نوشتن را آموخت. سپس به قاهره نقل مکان کرد ، و در جوانی به الازهر پیوست و علوم دینی و ادبیات را با تلمذ نزد اساتید وقت الازهر مانند شیخ الشنوانی، عبد الرؤوف البشبیشی، عبد الجواد المرحومی، عبد الدائم الأجهوری، و ... آموخت. وی فقه مذاهب اربعه را آموخت ،و در این علوم چنان مسلط شد که به مذاهبی شهرت یافت . وی کتابهای در موضوعات تفسیر ، حدیث ، ارث(فقه) ، فلسفه ، علم اصول ، ادبیات ، هندسه ، نجوم، منطق و پزشکی را آموخت[۱].
تحصیلات و اساتید
وی بر فقه مذاهب اربعه مسلط بود.وی را به عنوان یک دانشمند برجسته و نویسنده ای بزرگ در دوران خود توصیف می کنند.شیخ الدمنهوری سمت های مختلفی در الازهر برعهده گرفت تا اینکه به مدت ده سال به ریاست الازهر انتخاب شد تا در میان شیوخ الازهر اولین پزشکی باشد که به این سمت برگزیده شد. وی مطالعات پزشکی و کتاب الموجز را از احمد القرافی الحکیم آموخت. قانون ابن سینا را نزد شیخ سلامه الفیومی و ریاضیات ، را نزد شیخ محمد الشهیمی آموخت.
وی فقیهی حنفی مذهب بود که در ادبیات نیز اشتهار داشت و در سی و چهار سالگی به مقام فتوا رسید و همچنان به آموختن و مطالعه ادامه داد ، تا اینكه توانست در علوم هندسه ، کیمیا و نجوم نیز استاد شود. چندین کتاب در علم پزشکی به روایت مورخان از او به یادگار مانده از جمله کتاب "القول الصریح فی علم التشریح" در علم آناتومی و کتاب "القول الأقرب فی علاج لسع العقرب" در درمان عقرب گزیدگی که نسخه خطی آن در کتابخانه مصر موجود است.
شیخ الازهر
وی ریاست الازهر را در سال 1183 هجری قمری / 1768 م به دست گرفت و جانشین شیخ عبدالرئوف محمد السیجینی شد.
آثار
پزشکی نسخه خطی کتاب «الكلام الیسیر فی علاج المقعدة والبواسیر». درباره درمان سنگ کلیه ، مشکلات مقعدی و بواسیر «القول الصریح فی علم التشریح» در علم کالبدشکافی و تشریح . «القول الأقرب فی علاج لسع العقرب». درباره گزندگان و سموم.
ادبیات عرب
«حلیة اللب المصون فی شرح الجوهر المكنون»، در بلاغت است که چندین بار چاپ شده و محور درس بلاغت حوزه های علمیه بود.
علوم حدیث و منطق
«إیضاح المبهم من معانی السلم» در علم منطق. «نهایة التعریف بأقسام الحدیث الضعیف» در علم حدیث.
علوم اخلاق
«سبیل الرشاد إلى نفع العباد» در علم اخلاق.
زمین شناسی
«رسالة عین الحیاة فی استنباط المیاه» در زمین شناسی.
سیاست
«منهج السلوك فی نصیحة الملوك» در آیین کشورداری و حکومت.
علم کیمیا
«الدرة الیتیمة فی الصنعة الكریمة».
فقه
«الفتح الربانی بمفردات ابن حنبل الشیبانی»در فقه حنبلی. «فیض المنان بالضروری من مذهب النعمان»، در فقه حنبلی. «إقامة الحجة الباهرة على هدم كنائس مصر والقاهرة»
عقاید
«الكلام السدید فی تحریر علم التوحید».
درگذشت
شیخ احمد الدمنهوری سرانجام پس ازسالها ممارست در راه علم و بیش از نود سال زندگی در روز یکشنبه 11 رجب 1192 هجری قمری مطابق با 4 آگوست 1778 میلادی در خانه شخصی اش در گذشت.