اخوان المسلمین عربستان
اخوان المسلمین عربستان سعودی فعالیت اخوان المسلمین در عربستان سعودی به وضوح از زمان فیصل بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی بین سالهای 1964 - 1975 آغاز شد. در آن زمان ، روابط بین عربستان سعودی و مصر که در آن زمان جمال عبدالناصر در مصر قدرت را در دست داشت و سیستم سیاسی در این دو کشور با هم کاملا متفاوت بود.
در زمان انور سادات و ملک فیصل بن عبدالعزیز ، فیصل سعی در ایجاد یک رابطه نزدیک بین اخوان و سادات داشت.
اعضای اخوان المسلمین بر جنبه های آموزشی در دانشگاه ها ، به ویژه در دهه هفتاد و هشتاد و همچنین سیستم های رسانه ای ، به ویژه در زمان پادشاهی ملک فیصل در عربستان سعودی اقدام کردند.
روابط رژیم سعودی و اخوان در طول جنگ دوم خلیج فارس تیره و تار بود و موقعیت آنها با اکثر مواضع گروههای اسلامی در عربستان سعودی که در مورد مشارکت نیروهای غیرمسلمان در نبرد با عراق ملاحظاتی داشتند همخوانی داشت.
تعداد دقیق اخوان المسلمین در عربستان مشخص نیست در 7 مارس 2014 ، وزارت کشور عربستان سعودی در بیانیه ای اعلام کرد که اخوان المسلمین در عربستان سعودی یک گروه تروریستی است [۱]
وضعیت حقوقی و سازمانی اخوان در داخل عربستان سعودی
با وجود اینكه بین اخوان المســلمین و جنبش وهابیها در بعضی از زمینه های ســلفی روابط خوبی وجود داشــت، و حسن البنا و پــدرش ارتباطهای خــوب و مؤثری را با بــزرگان حجاز برقراركردند و از ملك عبدالعزیز الســعود، پادشــاه عربستان به عنوان یكی از امیدهای جهان اســلام جهــت احیای مجدد عظمت آن وایجاد وحدت دوباره در جهان اسلام یاد می كردند، ولی به احتمال قوی آنها در عربستان سعودی شعبه ای دایر نكردند.دلیل این موضوع آن اســت كـه حكومت پادشــاهی عربستـان، اجازه تأســیس هیچ انجمنی را نمی داد.و در پاسخ به البنا گفت: "ما همه اخوان المسلمین هستیم" و این بدان معنی بود که از ایجاد تشکلی مجزا تحت این نام جلوگیری خواهد کرد شــروع انتقادها از پادشــاهی عربســتان و خوشــگذرانیهای آن در روزنامه هــای اخوان نیز برتیرگی این روابط افزود.البته «در اكتبر سال 1946م هیئتی به سرپرســتی شــخص البنا برای انجام مراســم حــج و همچنین گســترش جنبــش در آنجا، بــه حجاز رفت. در شــهر مكه دفتر مركزی تأسیس شد و اعضای اخوان المسلمین از شعب فلسطین،ســوریه، مراكش و ســودان در آنجا تجمع كردند. ســخنرانیهای متعــددی نیز به زبانهای عربی و انگلیســی درباره اســلام و ملل مســلمان در آنجا ایراد گردید».اما بــه هر حال این تلاش با وجود نتایج خوب تبلیغاتی در ســطح جهان اســلام، در كشورعربستان بی نتیجه ماند[۲].اخوان المسلمین در عربستان یک جریان ایدئولوژیک در جامعه سعودی است و مانند سایر شعبات اخوان در کشورهای دیگر یک گروه سازمان یافته نیست اما گزارش های مختلف وجود یک سازمان مخفی تحت عنوان اخوان را در عربستان نشان می دهد ولید ابوالخیر ، فعال سعودی اعلام کرد او در آغاز نوجوانی و جوانی در شهر جده به این سازمان پیوسته اما بعدها به دلیل اختلاف فکری بااین گروه از آن جدا شده است یا در مورد دیگری شیخ عوض القرنی به 5 سال زندان به اتهام عضویت در اخوان المسلمین محکوم شد. در نهایت در مارس 2014 دولت عربستان سعودی از طریق وزارت کشور اعلام کرد اخوان یک گروه تروریستی در عربستان سعودی و خارج از کشور است .
رابطه دولت با اخوانیان خارج از کشور
روابط دولت سعودی با اخوان مصر و سایر شاخه های اخوان المسلمین در خارج از کشور خوب و نزدیک بود خصوصاً در زمان پادشاهی ملک فیصل این مهم اتفاق افتاد. عربستان سعودی هزاران نفر از آنها را پذیرفت ، بیشتر آنها از مصر و تعدادی نیز از سوریه ، عراق و سایر کشورها بود. و آنها توانستند در زمینه آموزشی در عربستان نفوذ چشم گیری پیدا کنند. نقاط اختلاف و تنش بین دولت و اخوان از سال 1979 آغاز شد ، زمانی که آنها از انقلاب اسلامی در ایران حمایت کردند و موضعی بی طرفانه در مورد جنگ ایران و عراق اتخاذ نمودند که دقیقاً مخالف موضع عربستان بود. اما این روابط از جنگ دوم خلیج فارس در سال 1990 به دلیل مخالفت آنها با ائتلاف بین المللی علیه عراق و حضور نیروهای غربی درعربستان رو به تیرگی نهاد و پس از حوادث 11 سپتامبر ، شاهزاده نایف بن عبدالعزیز وزیر کشور عربستان سعودی به اخوان حمله کرد و از نمادهای آن مانند حسن الترابی ، عبدالمجید الزیندانی ، نجم الدین اربکان و رشید غنوشی در مصاحبه مطبوعاتی با کویت انتقاد کرد. روزنامه السیاسه در 23 نوامبر 2002 اخوان را منبع آفت و سرچشمه مصیبت دانست. در نوامبر 2009 اخوان مصر بیانیه ای صادر کرد و خواستار توقف مداخله ارتش سعودی در جنگ با حوثی ها در یمن شد. دولت سعودی بیانیه را نادیده گرفت ، و رسانه های سعودی به مواضع اخوان حمله کردند و آن را مغرضانه و طرفدار حوثی ها و ایران دانستند. از اواخر سال 2010 و آغاز سال 2011 با آغاز بیداری اسلامی اخوان را به عنوان یک نیروی سیاسی از منظر دولت عربستان سعودی به عنوان تهدیدی برای امنیت ملی عربستان دانسته و دولت سعودی از برکناری اخوان المسلمین توسط ارتش مصر در سال 2013 حمایت نمود و با کشورهایی که اخوان المسلمین را حمایت می کنند مانند قطر و ترکیه در سال های 2014 و 2017 بشدت انتقاد کرده و فاصله گرفت.
تأثیر اخوان المسلمین بر جنبش های اسلامی در عربستان
اندیشه های این گروه با دو دسته واکنش درجامعه سعودی مواجه شد عده ای از گروه ها که به ایدئولوژی اخوان نزدیک بودند مانند السروریة والصحوة تولد یافتند. از سوی دیگر جریانات اسلامگرا که مخالف ایدئولوژی اخوان بودند مانند الجامیة منتسب به محمد بن امان الجامی و المدخلیة منسوب به ربیع المدخلی ظاهر شدند.
موضع نهاد رسمی مذهبی عربستان در مورد اخوان
شورای علمای عربستان معتقد است که اخوان المسلمین پایبندی به سنت ندارد و رویکرد آنها مبتنی بر شورش علیه دولت است. عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ ، مفتی بزرگ عربستان سعودی ، در اظهاراتی این گروه و سایر گروه های این چنینی را مورد انتقاد قرار داد و آنها گروه های گمراهی دانسته و روش های آنها را بی اعتبار دانسته و هیچ ارتباطی با اسلام ندارند و آنها را به افراط گرایی متهم کرد وزارت الشؤون الإسلامیة والدعوة والإرشاد سخنرانی هایی را ترتیب داد که مخاطبان را از اخوان المسلمین و رویکرد آنان بر حذر می داشت.