ملا محمدمحسن فیض کاشانی (۱۰۹۱-۱۰۰۷ ق)، فقیه، محدث، مفسر نامی شیعه در قرن یازدهم هجری است. فیض از محضر عالمان بزرگ عصر خویش نظیر محمدتقی مجلسی ^[۱]، شیخ بهایی ^[۲] و ملاصدرا بهره‌مند بود و خود دانشمندان برجسته‌ای همچون علامه مجلسی و سید نعمت الله جزایری را پرورش داد. تفسیر صافی و الوافی از آثار ماندگار او به شمار می‌آیند.

فیض کاشانی

نام	فیض کاشانی
نام کامل	محمد محسن فیض کاشانی
لقب	فیض • ملا محسن
تولد	۱۰۰۷ق • ۹۷۷ش
زادگاه	کاشان • ایران
وفات	۱۰۹۱ق • ۱۰۵۸ش
آرامگاه	کاشان • ایران
محل زندگی	قمصر • کاشان • ایران
اساتید	ملا محمد تقی مجلسی • شیخ بهایی • میر داماد • میرفندرسکی • ملاصدرا • سید ماجد بحرانی و...
شاگردان	علم الهدی • علامه مجلسی • سید نعمت الله جزایری • قاضی سعید قمی • ملا محمد صادق خضری • شمس الدین محمد قمی • شیخ محمد محسن عرفان شیرازی و...
دین	اسلام
مذهب	شیعه
آثار	تفسیر صافی • الوافی • مفاتیح الشرایع • المحجة البیضاء • النوادرو...

نسب فیض کاشانی

خاندان فیض از خانواده‌های علمی و مشهور شیعه بوده است. ^[۳] پدرش رضی الدین شاه مرتضی (۹۵۰-۱۰۰۹ ق) ^[۴] و مادرش زهرا خاتون (درگذشته ۱۰۷۱ق)، دختر ضیاء العرفا رازی بود. ^[۵] جدّ فیض، تاج الدین شاه محمود فرزند ملا علی کاشانی، در کاشان مدفون است.

لقب فیض کاشانی

نام فیض، محمد بود. ^[۶] اما به محسن یا محمدمحسن شهرت داشت. ^[۷] او داماد ملاصدرا بود و پدرزنش او را فیض، و داماد دیگرش لاهیجی را فیاض لقب داد. ^[۸]

ولادت فیض کاشانی

محمد مشهور به ملا محسن در چهاردهم ماه صفر سال ۱۰۰۷ ق. در یکی از معروف‌ترین خاندان علم، عرفان و ادب، که سابقه درخشان آنان به حدود چهار قرن می‌رسد در کاشان به دنیا آمد.

پدرش رضی الدین شاه مرتضی (۹۵۰ ـ ۱۰۰۹ ق) فقیه، متکلم، مفسر و ادیب در کاشان حوزه تدریس داشته و از شاگردان ملا فتح الله کاشانی (متوفی ۹۸۸ ق) و ضیاء الدین محمد رازی (متوفی ۱۰۹۱ ق) بوده است. مادر او زهرا خاتون (متوفی ۱۰۷۱ ق) بانویی عالم و شاعر، دختر ضیاء العرفا رازی (از عالمان بزرگ شهر ری) بوده است. جد فیض تاج الدین شاه محمود فرزند ملا علی کاشانی، عالم و عارف، شاعر و از ناموران زمان خویش در کاشان بوده و در آن جا مدفون است. ^[۹]

پانویس

↑ ر.ک:مقاله محمدتقی مجلسی
↑ ر.ک:مقاله شیخ بهایی
↑ افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷
↑ افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷
↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۷۹
↑ فیض کاشانی، دیوان، ج۱، مقدمه مصحح، ص۶
↑ خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۷۹؛ افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مؤلف، ص۱۷، مقدمه مصنف، ص۴
↑ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷، مقدمه مصنف، ص۴
↑ معادن الحکمه، محمد علم الهدی، ج ۱، ص ۹، ۱۲، انتشارات جامعه مدرسین قم

[1] ر.ک:مقاله محمدتقی مجلسی

[2] ر.ک:مقاله شیخ بهایی

[3] افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷

[4] افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷

[5] خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۷۹

[6] فیض کاشانی، دیوان، ج۱، مقدمه مصحح، ص۶

[7] خوانساری، روضات الجنات، ۱۳۹۰ق، ج۵، ص۷۹؛ افندی اصفهانی، ریاض العلماء، ۱۴۰۱ق، ج۵، ص۱۸۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ۱۳۶۸ش، ج۳، ص۳۹؛ فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مؤلف، ص۱۷، مقدمه مصنف، ص۴

[8] فیض، الوافی، ج۱، ترجمه مولف، ص۱۷، مقدمه مصنف، ص۴

[9] معادن الحکمه، محمد علم الهدی، ج ۱، ص ۹، ۱۲، انتشارات جامعه مدرسین قم

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]