ابوالحسن علی نوری
أبو الحسن علي النوري الصفاقسي (1053هـ — 1118هـ = 1643م — 1706م) دانشمند ، قاری ، فقیه مالکی اشعری و صوفی ابوالحسن علی بن سالم بن محمد بن سالم بن سعید النوری است. و لقب اصلی وی شاطور بوده و بعدها به نوری مشهور شده است. او جد اعلی و موسس خاندان نوری در صفاقس می باشد[۱].
تولد
وی به سال 1643 در صفاقس از خانواده ای متوسط متولد شد. بعد از سن ده سال در نزد أبي الحسن الکراي والحسن الشرفي به تحصیل پرداخت.
تحصیلات
وی در سال 1658 برای کسب علم به تونس سفر کرد و 6 سال در مسجد الزیتونه المعمور تحصیل کرد و نزد شیوخ بزرگ آن مانند عاشور السمطینی سلیمان اندلسی و محمد القروی تحصیل کرد.سپس در سال 1663 برای تحصیل در الازهر الشریف به مصر سفر کرد و به دنبال کسب علم رفت. او مطالبی را برای شیخ علی الشیراملسی و محمد الافرانی که سلسله سند آن را تا رسول خدا صلی الله علیه و آله می دانست، خواند. و فقه مالکی را نزد محمد خرشبی و ابراهیم شبرخیتی خواند و حدیث را نزد ابراهیم المامونی فراگرفت.و موفق به کسب اجازات مختلف یکی پس از دیگری می شد تا زمانی که او معلمان و همکاران خود را تحت تأثیر قرار داد و موفق به کسب لقب نوری شد.
بازگشت به وطن
وی پس از زیارت حج در سال 1667 به صفاقس بازگشت و خانه خود را به مدرسه ای برای گسترش دانش و آموزش مردم تبدیل کرد. در مسجد نماز خوانده می شد و دروس تدریس می شد. در اتاقها آن دانشجویانی که از سراسر کشور آمده بودند زندگی می کردند. او در احیای علوم اسلام کمک بزرگی کرد تا اینکه شهرت وی در بین مردم بالا گرفت. او از موقعیت هاو مناصب دنیوی دوری می کرد و درآمد خویش را برای دفع حملات دزدان دریایی در آن زمان خرج کرد و فتوای جهاد در راه خدا را صادر کرد تا اینکه منجر به پیروزی اتحاد مسلمانان شد.
شاگردان
بسیاری از شیوخ برجسته از مدرسه و کرسی درس وی فارغ التحصیل شدند افرادی مانند:محمد بن المؤدب الشرفي وعلي المؤخر ومحمد المکي وبوعبيد الله السيالة وإبراهيم المزغني وإبراهيم الجمل وأحمد النوري.
آثار
وی نویسنده بسیاری از کتابهای ارزشمند است که از آن جمله:المقدمة النورية، غيث النفع في القراءات السبع ،تنبيه الغافلين وإرشاد الجاهلين، أدعية ختم القرآن، المناسک، معين السائلين، الأوقات والقبلة… است.
نسخ خطی
از جمله نسخه های خطی وی می توان به موارد زیر اشاره کرد: أسئلة في القراءات، ثلاثة رسائل في تحريم الدخان، العقيدة النورية… .
درگذشت
وی در سن 65 سالگی در روز جمعه 25 ژوئن 1706 درگذشت و در قبرستانی که از زمین خود به عنوان قبرستان مسلمانان اختصاص داده بود به خاک سپرده شد[۲].