ابوسعید اعرابی
أبو سعيد بن الْأَعرَابِي که نامش أَحْمد بن مُحَمَّد بن زِيَاد بن بشر بن دِرْهَم الْعَنزي بود؛از علما و شیوخ متصوفه اهل سنت در قرن چهارم هجری است[۱]. ابو عبد الرحمن سلمی او را در زمان خود شیخ الحرم یاد کرده است و ذهبی نیز او را با القابی همچون «الإمام المحدّث القدوة الصدوق الحافظ شيخ الإسلام» یاد می کند[۲].ولادت او را به سال 246 هـ گفته اند و محل تولدش را بصره ولی او ساکن مکه مکرمه بوده است. و در تصوف کتب متعددی را نگاشته است. او را همچنین از مورخان و محدثان ثقه نام برده اند.
معاصران
او با بزرگانی از اهل تصوف همنشین بود که از آن میان می توان به:أبا القاسم الجنيد، عمرو بن عثمان المکي، أبا الحُسين النّوري، حسناً المسوحي، أبا جعفر الحفّار، أبا الفتح الحمال اشاره کرد که سلمی او را شیوخ و عالم آنها می داند.
اساتید
الحسن بن محمد بن الصباح الزعفراني ، عبد الله بن أيوب المخرمي ، سعدان بن نصر ، محمد بن عبد الملک الدقيقي ، أبا جعفر محمد بن عبيد الله المنادي ، عباس الترقفي ، عباس بن محمد الدوري ، إبراهيم بن عبد الله العبسي و... .
شاگردان
أبو عبد الله بن خفيف ، أبو بکر بن المقرئ ، أبو عبد الله بن منده ، القاضي أبو عبد الله بن مفرج ، عبد الله بن يوسف الأصبهاني، محمد بن أحمد بن جميع الصيداوي ، عبد الله بن محمد الدمشقي القطان ، صدقة بن الدلم ، عبد الرحمن بن عمر بن النحاس عبد الوهّاب بن منير المصريان ، محمد بن عبد الملک بن ضيفون شيخ أبي عمر بن عبد البر ، أبو الفتح محمد بن إبراهيم الطرسوسي و تعداد زیادی از حجاج و مجاورین شهر مکه .
آثار
او آثار فراوانی را به رشته تحریر درآورده است که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
المعجم، في أسماء شيوخه.
طبقات النساک.
تاريخ البصرة.
الاختصاص، في ذکر الفقر والغنى.
الإخلاص ومعاني علم الباطن.
العمر والشيب.
معاني الزهد وأقوال الناس فيه وصفة الزاهدين.
المواعظ والفوائد.
گفتار
خداوند تبارک و تعالی خروج از دنیا و ورود در بهشت را برای عارفان خوشایند قرار داده است؛اگر به عارف گفته شود که شما در این دنیا باقی می مانید ، او به همان اندازه دچار مرگ تدریجی می شد.و اگر به اهل بهشت گفته می شد که شما را از آن بیرون می کنند برای آنان مرگی دردآور بود.پس خوبی دنیا در خروج از آن و خوبی آخرت(بهشت)در سکونتی جاودانه در آن.
خداوند متعال فرزند آدم را از روی غفلت آفرید و شهوت و فراموشی را در او نهاد.همگان در غفلت هستند مگر اینکه خدا به بنده ای رحم کند پس او را بیدار می سازد. نزدیکترین انسان ها به کسب توفیق الهی کسانی هستند که درماندگی حقارت و ضعیف بودن نفس خود را بشناسند و ناتوانی تدبیر خود را با تواضع در برابر خدا ابراز کن و بگو کسی که مدعی است در تدبیر امور خود نتیجه ای جز خواری نصیبش نمی شود مگر آن که تدبیر امورش را به قدرت الهی واگذار کند.
وفات
وی در مکه مکرمه در ماه ذی القعده سال 340 هجری قمری در 64 سالگی درگذشت [۳].
پانویس
- ↑ طبقات الصوفية، أبو عبد الرحمن السلمي، ص320-323، دار الکتب العلمية، ط2003
- ↑ سير أعلام النبلاء، الذهبي، ج15، ص407-412، ط2001، مؤسسة الرسالة
- ↑ ابوسعید بن الاعرابی