ابراهیم لقانی
إبراهيم اللقاني إبراهيم بن إبراهيم بن حسن بن علي بن عبد القدوس بن الولي مشهور به محمد بن هارون اللقّاني المالكي المصري. لقبش برهان الدين و كنيه اش أبو الأمداد و أبو إسحاق بود[۱]. قبیله او که از تباری اصیل بود.نسب لقانی به روستای لقانه از روستاهای مصر بر می گردد.او دارای جایگاه بلندی از جهت علمی و تربیتی در میان مصریان است تا به آنجا که او در حال حاضر یک خیابان بزرگ به نام خود در محله های معتبر قاهره مصر جدید با نام خیابان ابراهیم پاشا اللقانی، نزدیک کاخ ریاست جمهوری دارد.یکی از برجسته ترین نوادگان او در دوره معاصر پروفسور دکتر اسماعیل احمد اللقانی بود. او پزشک داخلی و کبد در سالمندان و مؤسس گروه طب سالمندی و سالمندان دانشکده پزشکی دانشگاه اسکندریه - دانشگاه فواد اول سابق -است.
اساتید
برجسته ترین آنها عبارتند از: صدرالدین المناوی ، عبدالکریم البرمونی ، سالم السنهوری که بیشترین بهره را از او گرفت و یحیی القرافی. در زمینه تربیت و سلوک نیز از ابوالعباس شرنوبی بهره برد.پس از ارتباط طولانی با علوم شرعی و معاشرت با علما، مردم او را از علما و ائمه اسلام شناخته و به دلیل قدرت علمی فراوان وی در علوم شرعی از او یاد کرده تا آنجا که مرجع علما در حل مسائل علمی و فتاوا شد. شاید نوشته های ایشان که در ذیل به آن اشاره می شود برای ارائه تصویری از علومی که او به آن ها تسلط کامل داشتند کافی باشد.
جایگاه علمی و تربیتی او، مظاهر قدرت عزم، عزت نفس و عظمت شخصیتی را در سلوک و زندگی او بیان می کندکه او را رقیب دولتمردان در رهبری مردم کرده و آنان را ملزم به پذیرش این امر نموده است. مداخله او در حل نارضایتی مردم و برآوردن مصالح آنان از مهمترین فعالیت های او بود. بزرگترین دغدغه او صرف وقتش برای مطالعه و بهره مندی از آن بود.
شاگردان
شاگردان لقانی به تعداد فراوانی رسیدند.از شاگردان او کسانی هستند که رهبری علمی را از او به ارث برده اند و از مشهورترین آنها می توان به:
فرزندش ابومحمد عبدالسلام لقانی: امام، محقق، استاد، حدیث، اصولی، متکلم. شیخ مالکیه در زمان خود. (1078 ق / 1668 م). ابوعبدالله محمد خرشی: فقیه، عالم. شیخ المالکیه در زمان خود. (د 1101 ق / 1690 م) (2). ابومحمد عبدالباقی زرقانی: فقیه، امام، عالم، محقق، مرجع مالکی. (1099 ق / 1688 م) (3). ابواسحق ابراهیم شبرخیتی: فقیه، امام، محقق، الگو، عالم، کارگر. (د 1106 ق / 1695 م) (1). و بسيارى ديگر تا آنجا که: هيچ يك از علماى عصرش نبود مگر شاگرد او بودند. کسانی که نام بردیم کتابهایی دارند که نشان دهنده مقام عالی علمی آنها و همچنین جایگاه لقانی است که استاد ایشان بوده می باشد.
آثار
کتب امام لقانی در موضوعات فقه، فتوا، حدیث، عقاید و لغت بوده. در زیر به آنها اشاره می شود:
فقه
حاشية على مختصر خليل. منار أصول الفتوى وقواعد الإفتاء بالأقوى. نصيحة الإخوان باجتناب الدخان.
اصول فقه
البدور اللوامع من خدور جمع الجوامع. وهو حاشية على جمع الجوامع که ناقص است.
حديث
قضاء الوطر من نزهة النظر في توضيح نخبة الفكر في مصطلح أهل الأثر، از حافظ ابن حجر (در اصطلاحات حدیثی). إجمال الوسائل وبهجة المحافل بالتعريف برواة الشمائل. تحفة درّية على البهلول بأسانيد جوامع أحاديث الرسول.
لغت
خلاصة التعريف بدقائق التصريف که ناقص است. توضيح ألفاظ الأجرومية.
تراجم
نثر المآثر فيمن أدركتهم من علماء القرن العاشر که ناقص است.
عقاید
تعليق الفوائد على شرح العقائد للسعد التفتزاني که ناقص است. الأقوال الجليلة على الوسيلة. جوهرة التوحيد (نظم). که دارای شروح سه گانه است.
درگذشت
در سال 1041 ق مطابق با 1632 م برای ادای حج سفر کرد و پس از بازگشت بدرود حیات گفت، پس در نزدیکی شهر «أيلة» در راه رُکب مصر درگذشت و در محل وفاتش به خاک سپرده شد[۲].
پانویس
- ↑ إبراهيم اللقاني
- ↑ برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود:ترجمته في: الأعلام، للزركلي: 1/28. التقاط الدرر، للقادري. خلاصة الأثر، للمحبّي: 1/6-9. شجرة النور الزكية، لمخلوف: 291. الفكر السامي في تاريخ الفقه الإسلامي، للحجوي: 2/277-278. معجم المؤلفين، لكحالة: 1/2. معجم المطبوعات العربية والمعرّبة: 2/1592. شجرة النور الزكية: ص304، 314.