جعفر بن محمد البیتی

نسخهٔ تاریخ ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۷ توسط Negahban (بحث | مشارکت‌ها)

جعفر بن محمد البیتی (۱۱۱۰ - ۱۱۸۲ هجری قمری) شاعر و نویسنده و از مشهورترین شاعران حجاز در قرن دوازدهم هجری بود.[۱] او در حفظ تاریخ حجاز و مردم آن تلاش بسیاری داشت.نوشتن کتاب ینبع به او سپرده شد. بعد از آن وزارت شهر مدینه منوره به او داده شد . او مجموعه شعر معروفی دارد.[۲]


نسب

جعفر بن محمد بن إبراهیم بن حسین بن أحمد بن أبی بكر بن علوی بن إسماعیل بن أبی بكر البیتی بن إبراهیم بن عبد الرحمن السقاف بن محمد مولى الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی ابن ابی طالب ، و علی، همسر فاطمه، دختر از محمد، درود بر او . او سی امین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در سال 1110 هجری قمری در مکه به دنیا آمد . در یک محیط فرهنگی متنوع بزرگ شد. زیرا در مکه مسلمانان با تنوع نژادی، فرهنگ و سوابق علمی در موسم حج و عمره حاضر می شوند، و همین امر بر تاثیر زیادی بر آشنایی او با فرهنگ های مختلف و تسلط بر زبان های متعدد مانند: فارسی و ترکی داشت.

او از کودکی در اکتساب علوم مختلف کار کرد و در طلب علم و دانش بویژه علوم حدیث و فقه مهارتی آشکار و تیزبینی مجدانه و شوق بسیار نشان داد. وی علاوه بر آن مهارت در علوم شریعت، در علم طب نیز مبتکر بود، تا جایی که در میان معاصران خود به مهارت در علم طب شهرت یافت و در زمینه پزشکی کتاب تالیف کرد. در علم لغت و ادبیات عرب تسلط بسیاری داشت آنگونه که در علوم جبر، ریاضیات، تاریخ و انساب نیز مسلط بود.

اساتید

و اما اساتید او که از ایشان کسب علم کرد عبارتند از:

پدرش محمد بن ابراهیم البیتی

عبدالله بن سالم البصری

احمد بن محمد النخلی

عبدالرحمن بن مصطفی العیدروس

سفرها

هر که دیوان جعفر البیتی را مرور کند و در مناسبت اشعار او و در نام برخی از کسانی که مورد مدح قرار گرفته اند تأمل کند، در می یابد که به سختی در مکانی ساکن می شده است، زیرا مدام در میان شهرهای حجاز به ویژه مکه و مدینه و شهر ینبع البحر که از جانب شریف مکه متولی امورشان بود، در تردد بوده است.

او سفرهایی به خارج از مرزهای حجاز داشت که به او امکان داد تا با فرهنگ مردمانی که از آنها دیدار می کرد آشنا شود و روابط گسترده ای از دوستان و آشنایان از جمله کشورهای یمن و ترکیه برقرار کند .

فعالیت ها

او زندگی کاری خود را با معلمی و تدریس شاگردان و بهره گیری از دانش و علوم مختلف آغاز کرد. خانواده‌اش در تماس مستمر و نزدیک با دولت اشراف در مکه بوده است که او را قادر می‌ساخت تا در میان مقامات ارشد دولتی باشد و به‌عنوان منصوب شریف مکه و عضو نویسندگان کتاب ینبع برگزیده شود. این کارکرد را در مقاطع مختلف سالهای زندگی خود به عنوان امین مردم مدینه در ینبع انجام داد. او کتاب «امیر مکه» را نیز در مدینه نوشته است. وی همچنین بعداً در سال 1177 هجری قمری یا اندکی پیش از آن وزارت مدینه را بر عهده گرفت.

تالیفات

از برجسته ترین آثار ادبی که در زندگی نامه وی ذکر شده است:

«مواسم الأدب وآثار العجم والعرب»

«الفلك المشحون»

وفات

او در سن هفتاد و دو سالگی در مدینه در شعبان 1182 هجری قمری درگذشت، و در بقیع به خاک سپرده شد.

منبع

السميري, سالم بن وصيل (1425 هـ). جعفر البيتي (ت 1182 هـ) حياته وأدبه. الرياض، السعودية: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية.

پانویس

  1. كحالة, عمر رضا (1376 هـ). معجم المؤلفين (PDF). الجزء الثالث. بيروت، لبنان: دار إحياء التراث العربي. صفحة 144.
  2. المعلمي, عبد الله بن عبد الرحمن (1421 هـ). أعلام المكيين. الجزء الأول. بيروت، لبنان: دار الغرب الإسلامي. صفحة 315.