صالح بن علوی جمل اللیل

صالح بن علوی جمال اللیل (۱۲۶۹ - ۱۳۵۴ هجری قمری) عالم مسلمان و پیشوای بزرگ دینی، از مشهورترین علمای مسلمان در شرق آفریقا بود. وی را شیخ شیوخ شرق آفریقا و پدر نهضت علم در آن می دانند و در نشر دین و علم دارای فضایل و استقامت است. او اولین مؤسسه آموزش فرهنگ اسلامی را در شرق آفریقا در مسجد خود به نام مسجد ریاض تأسیس کرد . او بنیانگذار جشنواره بزرگ سالانه در شهر لامو برای جشن میلاد حضرت محمد ( ص) است .

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۰:۳۰، ۷ دسامبر ۲۰۲۱؛

نسب

صالح بن علوی بن عبد الله بن حسن بن أحمد بن عبد الله صاحب الطیور بن أحمد بن هارون بن عبد الرحمن بن أحمد بن عبد الله بن محمد جمل اللیل بن حسن المعلم بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی طالب و امام علی، همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است .

وی سی و دومین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در سنقانی در جزیره گراند کومور در سال ۱۲۶۹ هجری قمری متولد شد و مادرش مریم بنت علی مووان ماسوانی از قبیله آنی رجب است. او در آنجا رشد کرد و اصول دین و علم را از پدرش معروف به «فندی علاوی» متوفی سال 1311 هجری قمری دریافت کرد و نزد ابوالحسن اول بزرگ بن احمد جمل اللیل و احمد بن ابی بکر بن سمیط که بعداً مفتی زنگبار شد قرآن آموخت.

اساتید

از بسیاری از دانشمندان آفریقای شرقی علم آموخت، از جمله:

پدرش علوی بن عبد الله جمل اللیل

عموی او علی بن عبد الله جمل اللیل

أبو الحسن بن أحمد جمل اللیل

أبو بكر بن عبد الرحمن الحسینی

علوی بن أبی بكر الشاطری

أهدل بن أبی بكر الأهدل

علی بن محمد المعاوی

أبو بكر المعاوی

شاگردان

از جمله کسانی که از او علم آموختند:

پسرش أحمد بدوی بن صالح جمل اللیل

پسرش عیدروس بن صالح جمل اللیل

نوه اش علی بن أحمد بدوی جمل اللیل

عبد الله بن محمد باكثیر

سالم بن جمعان القیصری

علی بن حسن القمری

عبد اللطیف بن عثمان القمری

مهاجرت به لامو

وی در سال 1287 هجری قمری با اجازه پدر و مادرش از وطن خود به شهر لامو در جزیره لامو مهاجرت کرد . آنجا مملو از علما بود، لذا انواع علوم را از آنان فرا گرفت. حبیب صالح در هجرت خود با موانع گوناگونی مواجه شد، از این رو با عزم و حوصله استقامت کرد و علم را به عموم مردم رساند و آن را در دسترس همگان قرار داد . تا اینکه عده ای از سفیهان جامعه او را اذیت کردند و از او بدگویی می کردند و عده ای به او بدی کردند. ولی او صبر می کرد. تا اینکه آنها متوجه اشتباه خود شدند و به نیت پاک سید آگاه شدند. از این رو با تمام وجود از او جمایت کردند. سید ابوبکر حسینی قطعه زمین بزرگی به او بخشید و او مسجد خود را بنا کرد و آن را ( ریاض الجنه ) نامید و ساختمانش را از چوب و گل و کف آن را از خاک پاک فرش کرد. و خانه مسکونی خود را با برگ و شاخه های نخل ساخت. پس از مدتی تصمیم به ساختن مسجد با سنگ گرفت و در سال 1319 هجری قمری، شب معراج، بنا را به پایان رساند . این شد مسجد ریاض اولین مؤسسه نشر علم و فرهنگ اسلامی در شرق آفریقا و مؤسسات و مدارس و گوشه های علوم از آن منشعب شد.

جشن میلاد النبی

بزرگترین جلسه ای که سالیانه برگزار می کرد روز میلاد پیامبر اکرم (ص) بود که جمعیت زیادی در آن حضور داشتند و مردم از نقاط مختلف می آمدند که موسم تبلیغ دین اسلام و روز برادری و آشنایی و تبادل نظر بین حاضران است. زیرا فصل اقتصادی بسیار بزرگی برای شهر لامو و اطراف آن است. این جشنواره تا به امروز به جذب شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان زیادی ادامه می دهد.

وفات

وی در روز شنبه دوم محرم 1354 هجری قمری در لامو درگذشت .

منبع

لمشهور, عبد الرحمن بن محمد (1404 هـ). شمس الظهیرة (PDF). الجزء الثانی. جدة، المملكة العربیة السعودیة: عالم المعرفة. صفحة 493.