رشيديه‏ از فرق خوارج و شاخه پنجم از ثعالبه اند. اعضای این فرقه پیرو شخصی به نام رشید هستند، اما شهرستانى اين فرقه را رشيديه و اصحاب رشيد طوسى نوشته و آنان را «عشريه» نيز خوانده است. این فرقه با با تكيه بر مسائل فقهى و اقتصادى، با اهل سنت مخالفت مى‏ كردند. [۱]

وجه تسمیه به عشریه

فرقه رشیدیه به عشریه نیز معروف بودند، از این جهت که در زکات به جای پرداخت یک دهم از محصولی که با آب نهر و رود آبیاری می‌شده ــ چنان‌که نظر زیاد بن عبدالرحمان فقیه ثعالبه نیز بوده است ــ یک بیستم از محصول را پرداخت می‌کرده اند، چرا که زیاد بن عبدالرحمان تَبَرّی از کسانی که یک بیستم را می‌پرداخته‌اند روا نمی‌دانسته است. [۲] [۳] [۴]

افکار

رشید می گفت از( زکات) زمين هايى ‏كه با آب چشمه سار و رودها آب يارى شود، نيم عشر و زمین هایی که با آب باران سیراب شود، یک عشر کامل باید گرفت. زياد بن عبد الرحمن كه از خوارج بود، با وی مخالفت کرد و گفت از( زکات) زمین هایی که با چشمه سار و رودخانه ها آبیاری شود بايد عشر كامل گرفت. [۵].[۶] [۷][۸]

عقاید

باید گفت که رشیدیه چون از شاخه های ثعالبه هستند، از این جهت تابع عقاید ایشان نیز می باشند.از جمله این ‌که گرفتن زکات از بندگان (بردگان) وقتی که دیگر بی نیاز شدند یا دادن زکات به آن ها وقتی که محتاج شدند جایز است.[۹] [۱۰] [۱۱][۱۲] [۱۳] [۱۴] [۱۵] [۱۶]

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 203
  2. اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰، ج۱، ص۹۹-۱۰۰.
  3. بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، بیروت:دارالکتب العلمیه، (بی تا)، ج۱، ص۸۲.
  4. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶، ج۱، ص۱۳۲.
  5. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 203 با ویرایش و اصلاح عبارات
  6. شهرستان محمد بن عبد الکریم، الملل و النحل، ترجمه افضل الدين صدر تركه اصفهانى، به تصحيح سيد محمد رضا جلالى نائينى، چاپ تهران، سال 1321 شمسی، ص 119
  7. بغدادی عبد القاهر، الفرق بين الفرق، به اهتمام محمد زاهد بن حسن الكوثرى، چاپ قاهره، سال 1948 میلادی، ص 61
  8. رسعنی عبد الرزاق، مختصر الفرق بين الفرق، به اهتمام فیلیپ حتی، چاپ مصر، سال 1924 میلادی، ص 87.
  9. اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن سال ۱۴۰۰ قمری و 1980 میلادی، ج۱، ص۹۸.
  10. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، بیروت سال ۱۴۰۶ قمری و ۱۹۸۶ میلادی، ج۱، ص۱۳۱.
  11. همچنین گفته شده است که این فرقه همچون ثعالبه، منکر قضا و قدر الهی بودند.
  12. ابن جوزی، تلبیس ابلیس، بیروت، سال 1368 قمری، ج۱، ص۲۰.
  13. محمودطاهر غزالی (نظام)، رسالة معرفة المذاهب، ج۱، ص۸۰
  14. هفتادوسه ملت، یا اعتقادات مذاهب، رساله‌ای در فرق اسلام از آثار قرن هشتم هجری،ص ۴۱، چاپ محمدجواد مشکور، تهران، نشر عطائی، سال ۱۳۳۷ شمسی
  15. همچنین باور داشتند که کودکان در عذاب پدران شان شریک اند.
  16. اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامییّن، چاپ هلموت ریتر، ویسبادن، سال ۱۴۰۰ هجری قمری و ۱۹۸۰ میلادی، ج۱، ص۱۰۰.