علوی بن احمد السقاف

علوی بن احمد السقاف (1255 - 1335 ه.ق.) عالم و فقیه شافعی، نقیب و نسب نگار علویان مکه مکرمه و از علمای برجسته آن بود. در سال 1298 هجری قمری به مسئولیت نقابت سادات علوی مکه منصوب شد و اساتیدش به او اجازه نقل حدیث دادند و به او اجازه تدریس در حرم شریف را دادند . سپس در سال 1311 هجری قمری با خانواده خود به لحج هجرت کرد و تا سال 1327 قمری در آنجا اقامت گزید و پس از آن به مکه مکرمه بازگشت و شیخ علویان شد. وی دارای کتب و نامه های فراوانی است، از جمله مجموعه ای در جلد «مجموعه هشت نامه مفید شافعی».

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۳:۰۹، ۳ ژانویه ۲۰۲۲؛

نسب

علوی بن أحمد بن عبد الرحمن بن محمد بن عبد الله بن حسین بن عیدروس بن أحمد بن أبی بكر بن عبد الرحمن بن عمر بن عبد الرحمن بن عقیل بن عبد الرحمن السقاف بن محمد مولى الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن أبی طالب و علی همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است .

او سی و سومین نوه رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.

تولد و تربیت

وی در ماه شوال سال 1255 هجری قمری در مکه به دنیا آمد و در دامان پدر پرورش یافت و حافظ قرآن کریم و در بسیاری از علوم سرآمد شد. او در علوم سرآمد بود، در عقاید متبحر بود، مشتاق گردآوری کتب گرانبها بود و بسیاری از آنها را به دست آورد.

اساتید

او از محضر اساتید و بزرگان به نامی بهره برد که برخی از ایشان عبارتند از:

پدرش أحمد بن عبد الرحمن السقاف

أحمد بن زینی دحلان

عمر بن عبد الله الجفری

محمد بن حسین الحبشی

أبو بكر بن عبد الله العطاس

محمد بن عبد الباقی الأهدل

حرکت به لحج

در اواخر سال 1311 هجری قمری او و جمعی از علما مجبور شدند برای در امان ماندن از آسیب شریف عون مکه را ترک کنند ، لذا سلطان فضل بن علی العبدلی از او دعوت کرد تا در حوطه برای خدمت به علم در آنجا زندگی کند. حدود یکصد و پنجاه طلبه که مبتدی نبودند و تعدادی از قضات از آنها فارغ التحصیل شدند که برخی از آنها درجه فتوا گرفتند. سید سلیم بن احمد بن علی المحضر، صاحب حبان که در سال 1313 هجری قمری در لحج به دیدار او رفت، در این باره می گوید: آه که از مکه می ترسد آیا کسی او را ملاقات کرده است؟ پس از دوری از نزاع و تمیزی با ترس و پیش بینی از آن خارج شدم مانند پیامبر برگزیده هاشمی شما به عنوان مثال در رسول خدا احمد هستید پیروزی او بر اهل بدبختی موسی نیز هنگامی که از مدین خارج شد و شعیب این دیدار را ملاقات کرد ابن عیسی احمد نیز که از دنیا رفته است این مسیر مانعی نداشت آنها برای مثال کافی هستند و به اندازه کافی شر لجاجت و ریا است

تالیفات

وی دارای کتب بسیاری در فقه، زندگی نامه، انساب و تاریخ است که بسیاری از آنها در زمان حیات وی چاپ شده است، از جمله:

«الفوائد المكیة فیما یحتاج إلیه طلبة السادة الشافعیة»

«مختصر الفوائد المكیة»

«علاج الأمراض الردیة بشرح الوصیة الحدادیة»

«القول الجامع المتین فی بعض المهم من حقوق إخواننا المسلمین»

«الكوكب الأجوج فی أحكام الملائكة والشیاطین والأنس والجن ویأجوج ومأجوج»

«فتح العلام بأحكام السلام»

«قمع الشهوة عن تناول التنباك والكِفتة والقات والقهوة» (الكِفتة نوع من القات)

«القول الجامع النجیح فی أحكام صلاة التسابیح»

«ترشیح المستفیدین بتوشیح فتح المعین»

«هدیة الناهض إلى كفایة الخائض» فی علم الفرائض

«خدمة المرتاب من أهل الكتاب»

«أنساب أهل البیت»

«السیرة النبویة فی الأنساب الفاطمیة»

«مطلب الراغب فیما یحتاج إلیه الطالب»

«الباقیات الصالحات والدروع السابغات» مجموع أوراد نبویة

«منظومة فی الأنبیاء الذین یجب الإیمان بهم»

«نظم فی معرفة الوقت والقِبْلة»

«رسالة فی زیارة القبر النبوی الشریف»

«رسالة فی الجبر والمقابلة»

«رسالة فی الحساب»

«منظومة فی تاریخ القرون والأنبیاء والسیرة الشریفة»

«مصطفى العلوم» مجموع منظوم لخص فیه عشرین علمًا

رسائل فی النحو والفلك والمیقات وغیر ذلك من الشروح والرسائل

فرزندان

او با آمنه دختر محمد بن حسین الحبشی ازدواج کرد و صاحب سه فرزند شد: احمد که ریاست دربار سلطنتی هاشمی در اردن را بر عهده داشت، محمد و حسن.

وفات

وی در شب جمعه پانزدهم محرم سال 1335 هجری قمری در مکه مکرمه وفات یافت. بامداد بر در خانه کعبه بر او نماز گزارد و در قطعه سادات علوی قبرستان المعلاة به خاک سپرده شد.

منبع

السقاف, علوی بن أحمد (1425 هـ). مختصر الفوائد المكیة (PDF). بیروت، لبنان: دار البشائر الإسلامیة. مؤرشف من الأصل (PDF) فی 26 نوفمبر 2020.