سید اسدالله مدنی
سید اَسَدُالله مَدَنی (۱۲۹2 -۱۳۶۰ش) روحانی شیعی و امام جمعه تبریز از مبارزین سیاسی پیش از انقلاب اسلامی بود که چند بار توسط رژیم پهلوی به شهرهای مختلف تبعید شد. بعد از انقلاب نماینده مردم همدان در مجلس خبرگان قانون اساسی بود. وی نماینده امام خمینی در همدان و امام جمعه آن شهر بود و بعد‌ها همین مسئولیت را در تبریز بر عهده گرفت. مدنی در جریان برگزاری نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد. در ایران وی را از شهدای محراب می‌خوانند. مدفن او در قم و در حرم حضرت معصومه قرار دارد.
زندگی‌نامه و تحصیلات
سید اسدالله مدنی در سال ۱۲۹۲ش، در آذر شهر از توابع تبریز به دنیا آمد در چهار سالگی مادر و در ۱۶ سالگی پدر را که آقا میر علی نام داشت از دست داد. علوم مقدماتی دینی را نزد میرزا محمد حسن منطقی و میرزا محسن میرغفاری از علمای آذرشهر آموخته و برای ادامه تحصیلات عازم حوزه علمیه قم شد. او در پاسخ به اعتراض دوستانش که به او گفتند: اکنون وقت این سفر نیست چرا که رضاخان فعالیت علمای اسلام را محدود ساخته و اجازه تبلیغ نمی‌دهد، می‌گفت: «حداقل برای خودم که ملا و واعظ می‌شوم.»[۱]
مدنی در دروس آیت‌اللّه حجت کوه‌کمری و آیت‌اللّه سید محمدتقی خوانساری نیز حاضر شد[۲]. در سال ۱۳۶۳ق برای ادامه تحصیل، به نجف مهاجرت کرد و در دروس سید محسن حکیم و سید عبدالهادی شیرازی و سپس امام خمینی که در آن زمان در نجف حضور داشت، حاضر شد[۳]. .مدنی در درس آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی نیز شرکت کرده و از او اجازه اجتهاد دریافت کرد [۴].
مدنی در حوزه نجف در کنار تحصیل تدریس می‌کرد. کفایه، رسایل، مکاسب و درایه از جمله دروس و کتاب‌هایی بود که وی تدریس کرد. به گفته حسین راستی کاشانی، شاگردان زیادی در درس اسدالله مدنی حاضر می‌شدند. اسدالله مدنی می‌گوید: «وقتی در نجف بودم عده‌ای از من خواستند رساله (توضیح المسائل) بنویسم که مخالفت کردم، برای اینکه مراجعی چون حضرت امام خمینی وجود داشت که باید همه از ایشان تقلید می‌کردیم» [۵].
استادان
محسن میر غفاری سید محسن حکیم محمد حسن منطقی سید روح الله خمینی سید ابوالقاسم خوئی سید عبدالهادی شیرازی سید محمد تقی خوانساری سید محمد حجت کوه کمری[۶]
فعالیت‌های سیاسی
شهید مدنی مبارزات سیاسی و اجتماعی خود را از دوران تحصیل در قم آغاز کرد و در اولین فعالیت‌های خود مدتی به زادگاه خود آذرشهر بازگشت و علیه نفوذ اقتصادی، اجتماعی بهائیان در آذرشهر سخنرانی‌هایی کرد که به اخراج بهائیان از شهر منجر شد. در پی آن شهربانی آذرشهر وی را مدتی به همدان تبعید کرد[۷].
هنگامی که سید مجتبی نواب صفوی برای اعدام احمد کسروی به ایران می‌آمد، آیت‌الله مدنی اندوخته‌ای را که برای خرج ازدواجش کنار گذاشته بود، به نواب داد[۸]. در دورۀ زمامداری جمال عبدالناصر در مصر، مدنی در رأس هیئتی از علمای ایرانی حوزه علمیه نجف برای افشاگری علیه دولت کودتای فضل‌الله زاهدی به آن کشور سفر کرد[۹].
در پنجم مرداد سال ۱۳۴۱ وی از عراق وارد همدان شد و در جریان اعتراض به تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سخنرانی خود در مسجد جامع همدان، مردم این شهر را به حمایت از مبارزات حوزۀ علمیه قم فراخواند [۱۰].و در کنار سایر علمای همدان تلگراف اعتراض‌آمیزی نسبت به تصویب این لایحه به اسدالله علم مخابره کرد[۱۱].
پس از درگذشت آیت‌الله سید محسن حکیم، مرجعیت آیت الله خمینی را در همدان مطرح کرد؛ به‌طوری که ساواک گزارش داد وی بیش از یک سوم اهالی همدان را مقلد امام کرده است. رفت‌وآمدهای وی به همدان و نجف تا اوایل سال ۱۳۵۰ش ادامه پیدا کرد و در این زمان به دعوت مردم و روحانیون شهر خرم‌آباد به آن شهر رفت[۱۲].
سیداسدالله مدنی فعالیت خود را در خرم‌آباد با تدریس درس خارج در حوزۀ علمیۀ کمالوند آغاز کرد و پس از مدتی سرپرست این مدرسه شد. با گذشت زمان اندکی به عنوان وکیل تام‌الاختیار امام خمینی و نمایندۀ ایشان به روحانیان و مردم خرم‌آباد معرفی شد. با ادامۀ سخنرانی‌های سیاسی مدنی، در مهر ۱۳۵۴ از ساواک تهران به ساواک لرستان دستوری ابلاغ شد که وی به مدت سه سال به منطقۀ نورآباد ممسنی اعزام گردد و مجددا در مرداد ۱۳۵۶ محل تبعید وی به گنبدکاووس تغییر پیدا میکند. به دلیل بیماری ایشان، کمیسیون امنیت اجتماعی خرم آباد محل تبعید وی را از مرداد ۱۳۵۷ به شهرستان مهاباد تغییر می‌دهد[۱۳].
با محاصرۀ منزل امام خمینی در مهر ۱۳۵۷ در نجف وی همراه جمعی از روحانیون تبعیدی با صدور اعلامیه‌ای به این اقدام رژیم بعثی عراق اعتراض نمود[۱۴]. اوایل دی ۱۳۵۷ش در میان استقبال مردم همدان وارد این شهر شد و رهبری مبارزات ضد رژیم مردم را بر عهده گرفت. در ۲۱ بهمن سال ۱۳۵۷ش که لشکر ۸۱ زرهی کرمانشاه برای سرکوبی مردم انقلابی به سمت تهران به حرکت درآمد، با دستور وی مردم کفن‌پوش همدان با دست خالی ضمن تقدیم شماری شهید، از حرکت تانک‌ها جلوگیری کردند[۱۵].
فعالیت‌ها بعد از انقلاب
با تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی وی از طرف مردم همدان به نمایندگی در این مجلس انتخاب شد[۱۶].و به دستور امام با اختیارات کامل به امامت جمعۀ این شهر منصوب شد[۱۷]. پس از شهادت سید محمدعلی قاضی طباطبایی، اولین شهید محراب و امام جمعه و نماینده امام در تبریز، در دهم آبان ۱۳۵۸ش با حکم امام به عنوان امام جمعه تبریز منصوب شد[۱۸].امامت جمعه وی با مخالفت اعضای حزب جمهوری خواه خلق مسلمان روبه‌رو شد و چند مرتبه جایگاه نماز جمعه را به آتش کشیدند[۱۹]. پس از آغاز جنگ، مدنی در تقویت روحیه رزمندگان اسلام تلاش می‌کرد وی با پوشیدن لباس رزم و شرکت در جبهه‌های نبرد، حضور در کنار نیروهای ایرانی و شرکت در مجالس دعا و نیایش آنان، مشوق رزمندگان بود[۲۰].
خدمات اجتماعی
احداث مهدیه در همدان. راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه در همدان. احداث درمانگاه مهدیه همدان. ساخت حمام، حسینیه، مسجد و مدرسه، کتابخانه و صندوق قرض الحسنه در روستای مرادبیگ. راه‌اندازی صندوق قرض‌الحسنه در قصر شیرین. احداث تعدادی خانه در یکی از روستاهای بویین‌زهرا. ساخت مسجد در نورآباد ممسنی[۲۱].
ترور
سید اسدالله مدنی در ساعت ۱۳:۴۵ ۲۰ شهریور ۱۳۶۰ش پس از اتمام مراسم نماز جمعه توسط سازمان مجاهدین خلق ترور و به شهادت رسید و در بیست و یکم شهریورماه پیکر او در تبریز و قم تشییع و در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده شد. امام خمینی در پیامی وی را شخصیتی دانست که عمری را در تهذیب نفس و خدمت به اسلام و تربیت مسلمانان و مجاهده در راه حق علیه باطل گذراند و جز درباره خدمت به اسلام و مسلمانان نمی‌اندیشید [۲۲].
پانویس
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زندگینامهی آیت‌الله مدنی، کد ۳۳۱۴
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، زندگینامهی آیت‌الله مدنی، کد ۳۳۱۴
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱
- ↑ همان جا
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با محمدمهدی عبدخدایی، تاریخ ۱۳۷۳/۸/۱۲
- ↑ شهید محراب آیت الله مدنی؛ مرد عرفان، مقاومت و جهاد فی سبیل‌الله»، مجلۀ سروش، ش۱۱۴، ۱۳۶۰ش
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت الله سید اسدالله مدنی، ۱۳۷۶، ص۹-۱۸
- ↑ همان،ص۳۸
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ بنکدار، «اولین شهید محراب»، فصلنامۀ همدان، شمارۀ۱، ۱۳۷۴ش
- ↑ پیام انقلاب، ۱۳۶۲، شمارۀ ۱۷۵
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰و۲۸۱، هفته نامه شما، ۷۶/۶/۲۰
- ↑ صحیفه امام، ج۱۰، ص۲۸۰و۲۸۱
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ یادی از شهید محراب مدنی
- ↑ پاسدار اسلام، ۱۳۸۲ش، شماره ۲۶۱
- ↑ صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۲۵-۲۲۷