عیدروس بن عمر الحبشی

عیدروس بن عمر الحبشی (۱۲۳۷-۱۳۱۴ ه. استاد علم رجال و حدیث و اسناد بود. سند شجره نامه سادات و طریقه علویه با تایید اوست. در زمان خود در سرزمین حضرموت در توجهش به علم اسناد یگانه بود و کتابهایی در این علم نگاشته که در ابواب خود مرجع هستند. به ویژه برای اهل حضرموت مرجع اسناد بود و نزد ایشان به «مُسنِد حضرموت» لقب گرفته بود.

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۲۲، ۳۰ ژانویه ۲۰۲۲؛

نسب

عیدروس بن عمر بن عیدروس بن عبد الرحمن بن عیسى بن محمد بن أحمد صاحب الشعب بن محمد بن علوی بن أبی بكر الحبشی بن علی بن أحمد بن محمد أسد الله بن حسن الترابی بن علی بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبید الله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین بن امام علی بن أبی طالب، و امام علی همسر فاطمه دختر محمد صلی الله علیه و آله است.

او سی و یکمین نوه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است.

تولد و تربیت

او در شهر الغرفه در حضرموت در روز جمعه ۲۳ مه سال ۱۲۳۷ه.ق به دنیا آمد و مادرش سعدیه بنت علوی بن عبدالله بن علوی بن احمد بن جعفر بن حسین بن احمد بزرگ مردم حبشی است. او در سایه حمایت و تربیت پدر و عمویش بزرگ شد. پدرش تربیت عیدروس را به عمویش سید محمد بن عیدروس الحبشی سپرد. عمویش از حدود پنج سالگی از او مراقبت می کرد، هر هفته او را با خود به شبام می برد تا در مجلس استادش سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط شرکت کند و اینگونه بود که توانست محضر استاد سید احمد بن عمر بن زین بن سمیط را درک کند. هنگامی که ده ساله بود عمویش درگذشت. وقتی پدرش عمر بن عیدروس آثار نبوغ و زیرکی را در او دید، پس از عمویش خود بر تربیت عیدروس نظارت کرد. بنابراین کتاب های «رسالة الإمام أحمد بن زين»، و «شرح الرملي على المختصر الصغير»، سپس «شرح الفشني على الزبد»، و «شرح التحرير»، و «الرحبية»، و «شرح الشمائل» برای بن حجر، و «الآجرومية» به همراه مطالعه برخی از کتاب های حجیم مانند«التحفة» و «فتح الجواد» را برای او خواند و به او آموزش داد. او سیزده ساله بود که پدرش نیز درگذشت.

اساتید

حبیب عیدروس به شهرهای دور و نزدیک حضرموت از قبیل شبام، تریم، سیون، الخریبه دوعن سفر کرد واز بزرگان و علمای آن کسب علم نمود. پس از آن در سال 1276 هجری قمری به حجاز برای انجام مناسک حج رفت. و در آن سال با علمای حرمین شریفین و دیگران ملاقات کرد. آنگونه که شاگردش شیخ عمر شیبان در «الفيوضات العرشية» ذکر کرده است، او بیش از ۲۰۰ استاد دارد که در اینجا گزیده ای از ایشان را آورده ایم:

پدرش، عمر بن عیدروس الحبشی

عمویش، محمد بن عیدروس الحبشی

أحمد بن عمر بن سمیط

محمد بن أحمد بن جعفر الحبشی

حسن بن صالح البحر

عبد الله بن حسین بن طاهر

علی بن عمر السقاف

عبد الله بن علی بن شهاب الدین

محمد بن عبد الرحمن الحداد

أحمد بن علی الجنید

عبد الله بن عمر بن یحیى

عبد الله بن حسین بلفقیه

محسن بن علوی السقاف

محمد بن حسین الحبشی

عمر بن محمد بن سمیط

عبد الله بن أحمد باسودان

عبد الله بن سعد بن سمیر

عبد الرحمن بن علی السقاف

عبد الله بن عبد الرحمن بن سمیط

حسین بن عمر بن سهل

محمد بن عبد الله باسودان

أحمد بن زینی دحلان

محمد بن عمر بن عبد الرسول العطار

محمد النور المغربی الإدریسی

عبد الله بن مصلح الخرسانی

محمد بن خاتم الأحسائی العمانی

شیخ بن عمر السقاف

عمر بن عبد الله الجفری

سعید بن محمد باعشن

أحمد بن سعید باحنشل

علی بن عبد القادر باحسین

علوی بن زین الحبشی

أحمد بن محمد المحضار

محمد بن إبراهیم بلفقیه

حامد بن عمر بافرج

محمد بن علی السقاف

عبد القادر بن حسن السقاف

صالح بن عبد الله العطاس

أبو بكر بن عبد الله العطاس

محمد العزب الدمیاطی المدنی

حسن بن حسین بن أحمد الحداد

عبد الله بن أبی بكر عیدید

عبد القادر بن محمد الحبشی

محمد بن عبد الله بن قطبان السقاف

عمر بن أبی بكر الحداد

عبد الله بن عیدروس البار

عمر بن زین الحبشی

عبد الرحمن بن سلیمان الأهدل

رضوان بن أحمد بارضوان

شاگردان

بسیار مشکل است که شاگردان حبیب عیدروس را برشماریم زیرا ده ها بلکه صدها نفر از او کسب دانش کرده اند و به بسیاری از اهل زمان خودش اجازات عامه و خاصه مختلف در علوم شرعیه و ادعیه و اذکار و اوراد داده است. شیخ عمر سیبان از شاگردان او در کتاب «الفيوضات العرشية» تعدادی از آنها را ذکر کرده است و برخی از ایشان عبارتند از:

عبد الرحمن بن محمد المشهور

علی بن محمد الحبشی

عبید الله بن محسن السقاف

أحمد بن حامد بن عمر بن سمیط

ابنه محمد بن عیدروس الحبشی

ابنه عمر بن عیدروس الحبشی

محمد بن شیخ الدثنی

عوض بن عمر شیبان

عمر بن عوض بن عمر شیبان

عمر بن عیدروس العیدروس

محمد بن أحمد الخطیب

أحمد بن حسین بن سمیط

عبد الرحمن بن عیسى الحبشی

محمد بن شیخان الحبشی

علوی بن عبد الرحمن السقاف

محمد بن أحمد بن عبد الله البار

أحمد بن أبی بكر باعباد

محمد بن سقاف بن الشیخ أبی بكر بن سالم

أحمد بن عمر بن یحیى

عمر بن هادون العطاس

أحمد بن حسن العطاس

جعفر بن محمد العطاس

محمد بن أحمد المحضار

یوسف بن أحمد الزواوی

بكری بن محمد شطا

أحمد بن قاسم بن یحیى

عبد الله بن زین العابدین العیدروس

عبد الله بن أبی بكر باسودان

سالم بن عمر بن عانوز الحضرمی

محمد بن طاهر الحداد

سالم بن طه الحبشی

علی بن أحمد المحضار

محمد بن سالم السری

محمد علی بن ظاهر الوتری

عبد الله بن عیدروس البار

مصطفى بن أحمد المحضار

حسن بارحیم بامشموس

أحمد بن معروف باجمال

عبد الإله بن حسن بن صالح البحر

أحمد بن حسن بن علوی الحبشی

علی بن محمد بلجون

علوی بن عبد الرحمن المشهور

نویسندگان زندگی نامه او

از جمله شاگردانش که زندگی نامه او را نوشته اند عبارتند از:

عمر بن عوض شیبان

محمد بن أبی بكر باذیب

حسین بن محمد الحبشی

علی بن محمد الحبشی

سالم بن عبد الرحمن باصهی

أبو بكر بن عبد الرحمن بن شهاب الدین

سالم بن حفیظ بن الشیخ أبی بكر بن سالم

محمد بن حسن عیدید

عبد الرحمن بن عبید الله السقاف

عبد الله بن طاهر الحداد

علوی بن طاهر الحداد

آثار

او علاقه زیادی به پیگیری کتاب ها و آثار، به ویژه آثار بزرگان داشت که با نام آن ها در ارتباط بودند و علاقه مند بود که آثار خطی و دست نویس را جمع آوری کند، و اگر اصل دست نویس را نمی توانست بیابد کپی آن را نگهداری می کرد. کتابخانه او حاوی حکایت های کتاب ها و دست نوشته ها بود، از جمله: «توضیح مسجد سغر» برای شاهزاده سنانی، و این کتابخانه تا به امروز در خانه اش حفظ شده است، نسل پس از نسل از نوه هایش مراقبت می کند، جایی که نوه نوه اش عبدالله بن محمد الحبشی آن را نمایه کرده و برخی از نام کتاب های مهم و نادر را در آن منتشر کرده و به ۱۶۰ عنوان کتاب می رسد. حبیب ایدروس در علم انتساب، آثار بزرگ مشهوری را طبقه بندی کرده است، یعنی سه اثبات:

«گرانت فتح الفاتر در ذکر آساند آقایان بزرگ»، اولین چیزی که در هنر آسانید و ترجمه ها نوشته است. او در ابتدا حمایت خود را در حدیث سریال رحمت ارائه داد و سپس حمایت خود را در فقه، خاستگاه و علم گفتار ارائه داد.

«قرارداد زمان های ضروری و چشم طلایی» برای نشان دادن سلسله روش علوی، و انتساب های صحیح آن، مربوط به اجداد درستکار است که به رسول خدا تسلیم می شوند.

«قراردادهای ماشین ها در اسنید ر مردان»، در ذکر ارتباط با دانشمندان و رمان علوم روایت دربارهٔ آن ها از جانب برادران علوی و کسانی که دربارهٔ او از علمای حدرامی روایت کرده اند.

او نامه های کوچکی دارد که معلوم نیست: «مختصری در مهر بخاری واقعی»، «مختصری در مهر احیای علوم دین» و «چگونه مردم گورها را صلح کنیم» و شعرش را در بخش خوبی جمع آوری کرد که توسط شاگردش شیخ محمد بن علی بن شیخ الدثانی جمع آوری شده بود. نامه ها و فرمان های او در جلد دیگری و همچنین شیخ عمر چبان جمع آوری شد.

کتاب هایی در مورد او

برخی از شاگردان او مطالبی که از استاد عیدروس شنیده بودند را نوشته و گرداوری کرده اند. این نوشته ها شامل سخنان، موعظه ها و تفسیر برخی آیات و احدیث نبوی است و در چند جلد چاپ شده اند. برخی از آنها عبارتند از:

«الفيوضات العرشية والمنوحات الحبشية» اثر شیخ عمر بن عوض بن عمر شیبان که در سال ۱۳۵۶ه.ق درگذشت، کتابی که در وصف عیدروس محبوب بن عمر الحبشی و زندگی نامه او، جزئیات امور او، چگونگی عبادت و مانند آن می باشد؛

«النهر المورود من بحر الفضل والكرم والجود» که سید عبیدالله بن محسن بن علوی السقاف آن را گردآوری کرد و شامل بسیاری از سخنان حبیب عیدروس، و برخی از صفات او می باشد.

«مطالع النفوس وأنوار الغلوس» اثر شیخ عمر شیبان نیز مجموع کرامت های خارق العاده ای است که از حبیب عیدروس الحبشی دیده شده است.

«رواح القلوب والنفوس في مناقب الحبيب عيدروس»، نوشته شیخ سالم بن احمد بن علی بن ابی الغیث اثر حمید المدودی (متوفی سال ۱۳۴۵ه.ق) است.

فرزندان

از او محمد (متوفی ۱۳۲۲ه.ق) به جای ماند و از محمد، علی (متوفی ۱۳۸۲ه.ق) به جای ماند و علی شش پسر به نام های محمد، حسن، حسین، عبدالله، احمد و عبدالرحمن داشت.از نوادگان او می توان به عبدالله بن محمدالحبشی، یکی از بزرگان اهل پژوهش و نشر دهندگان علم امروزی اشاره کرد.

وفات

او در شب نهم رجب در سال 1314ه.ق در شهر الغرفة از دنیا رفت. او را در قبری که یک سال قبل از وفاتش در غرب مسجد جامع آماده کرده بود، دفن کردند.

منابع

الحبشی، عیدروس بن عمر (۱۴۳۰ ه . قرارداد زمان بندی های ضروری و چشم طلایی (PDF). Trim, Yemen: Dar al-Alam and Da'wa.

الحبشی، عیدروس بن عمر (۱۴۱۹ ه. فتاح الفاتر گرانت از حمایت آقایان بزرگ (PDF) یاد می کند. Trim, Yemen: Dar al-Faqih.