علی بن عطیه علوان حموی فقیه، اصولی، شافعی، صوفی، شاذلی، از بزرگان قرن دهم هجری قمری بوده است[۱].

نام علی بن عطیه علوان حموی
آثار رساله "فتح اللطيف باسرار التصريف".

"كشف الغامض والمدد الفائض على تائية ابن الفارض".

شرح تائيه شيخ عبد القادر بن حبيب الصفدی.

درگذشت 936ق

تولد و زندگی

وی در سال 873 هجری قمری منطبق با 1468 میلادی در شهر «حما» در محل «باب الجسر» در زمان حکومت ممالیک به دنیا آمد. عمر او تا سال 936 هجری قمری منطبق با 1530 میلادی یعنی زمان حکومت عثمانی و سلطنت سلطان سلیم اول ادامه یافت. پدربزرگ سوم او پس از حمله مغولان به پایتخت خلافت اسلامی و به دنبال امنیت و ثبات از هیت در عراق به حما در سوریه فعلی مهاجرت کرد؛ که «النجم الغزی» و «ابن الحنبلی» این انتقال را در بسیاری از خانواده ها تأیید می کنند. او فرزندان فراوانی داشت که در شهر «حما» محل اصلی حضور خانواده و سایر استان‌های سوریه و مناطق مختلف جهان عرب و جهان گسترش یافت و پسرانش به گسترش علوم دینی در مناطق مختلف مشغول بودند.

اساتید

زين الدين بن الشماع (936 هـ).

شمس محمد بن داود البازلی (تـ 923 هـ).

شيخ نورالدين علی بن زهره الحنبلی الحمصی.

قطب الخيضری (تـ 894 هـ).

برهان الناجی (تـ 900 هـ) و البدر حسن بن شهاب الدمشقيينی.

ابن السلامی الحلبی (تـ 879 هـ).

ابن الناسخ الطرابلسی (تـ 942 هـ).

فخرعثمان الديمي المصری (تـ 908 هـ).

محمود بن حسن بن علی بزوری الحموی الدمشقی.

ابی حسن علی بن ميمون المغربی (تـ 917 هـ)[۲].

شاگردان

موسى بن الحسین ملقب به عوض بن مسافر بن حسن بن محمود کردی.

شیخ زین الدین عمر عقیبی.

پسرش علی بن عمر مشهور به عقیبی.

ابوحسن علی بن احمد بن محمد کیزوانی حموی.

زین الدین عبدالرحمن بن محمد بن عبدالسلام بن احمد بترونی طرابلسی حلبی شافعی.

بدرالدین حسین بن عمر بن محمد نصیبی شافعی[۳][۴]

آثار

منظومه ای تحت عنوان "الجوهر المحبوک بالحلی المسبوک فی طريقة السلوک".

رساله "فتح اللطيف باسرار التصريف".

"كشف الغامض والمدد الفائض على تائية ابن الفارض".

شرح تائيه شيخ عبد القادر بن حبيب الصفدی.

كشف الرين ونزح الشين ونور العين فی شرح سلک العين لاذهاب الغين.

النفحات القدسيه في شرح الابيات الششتريه.

ابيات الجمع.

مجلى الحزن عن المحزون فی مناقب الشيخ على بن ميمون.

نسمات الاسحار فی مناقب وکرامات الاولياء الاخيار.

تحفة الاخوان من الصوفيه بالكشف عن حال من يدعى القطبيه.

مصباح الهدايه ومفتاح الدرايه.

اسنى المقاصد فی تعظيم المساجد.

عرائس الغرر وغرائس الفكر في احكام النظر.

نصائح المهمه للملوک والائمه.

شام اعراسها وفضائل سكناها.

فصل الخطاب فيما ورد عن عمر بن الخطاب.

بيان المعانی فی شرح عقيده شيبانی.

تحفه الاخوان فی مسائل الايمان.

درة الفريده فی شرح العقيده.

روش تصوف

روش شیخ علوان در تصوف یکی از راه هایی بود که به ریاضت عملی توجه داشت و روشی ناب تربیتی است، زیرا بنیانگذار آن و پیروانش فرهنگ گسترده و دانش عمیق خود را با موضوع اسرار شریعت و طریقت در اختیار داشتند. به شکل مجالس علمی و تربیت عملی پیروان انجام می داد، که به آن طریقه «میمونیه» می گویند. به آن طریقه «خواطریه» نیز گفته می‌شود، با اشاره به «علی بن میمون الغمری مغربی» (854 هجری قمری - 917 هجری قمری) و به گونه‌ای خاص از دیگر دستورات صوفیه متمایز می‌شد، چنان که در آن به سنت شریف پیامبر پایبند بود. شیخ «علوان» علاوه بر اهتمام به علم و دانش و اشعار فراوانی در این زمینه سروده و کتابهای زیادی در این زمینه دارد.

پانویس

  1. الشيخ "علوان".. أصل آل العلواني
  2. الكواكب السائرة بأعيان المئة العاشرة، ص: 317
  3. الشيخ علي بن عطية علوان الحموي الشافعي الأشعري وعقيدته المختصرة 873هـ -936هـ.
  4. الكواكب السائرة بأعيان المئة العاشرة، ص: 317