سمنیه

نسخهٔ تاریخ ‏۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۲۴ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی')

سمنیه‏ گروهى از دهریان هند هستند.

موسس فرقه

رهبر این فرقه شخصی به نام جریر بن حازم ازدی بود که در بصره می‌زیسته و منزل وی به عنوان محلی برای اجتماع گفتگوی بودائیان بوده‌ است. [۱]

پیشینه

سابقه این فرقه به پیش از اسلام باز می گردد. عبدالقاهر بغدادی می نویسد: «ایشان قبل از دولت اسلام بوده اند.[۲]عبدالمنعم حفنی نیز می نویسد: اصل این عقیده از هند بوده و سمنیه هند از دهریه و یا از بودائیان بوده اند. نام حقیقی ایشان شمنیه (به شین منقوطه) بوده و بعدها سمنیه خوانده شده است. [۳] محمد بن احمد خوارزمی در مفاتیح العلوم از چنین گروهی نام می برد و آن ها را عبادت کنندگان بُت معرفی می کند. [۴] ابن ندیم در الفهرست می نویسد: پیامبر سمنیه شخصی به نام بوداسف است و بیشتر مردم ماوراءالنهر، پیش از اسلام بر این مذهب بوده اند.[۵] این در حـالی است که شیـخ محمد حمـزه در نشأة الفرق الاسلامیة می نویسد: سمنیه جماعتی ملحد هستند که جـز بـه حس ایمان ندارند.[۶] همچنین محمد ملطی شافعی در ذکر اندیشـه جَهمیه می نویسد: جهمیه آرای خویش را از سمنیه گرفتند که در ناحیه خراسان بودند. آن ها در دین خود شک کردند و از دین خـارج شدند. البته ممکن است سمنیه همـان اهـل تناسخ باشند. [۷]

اعتقادات

سمنیه به تناسخ اعتقاد دارند. همچنین آن ها منکر وقوع علم از روى اخبارند و می گویند که راهى به سوى علم جز از راه حسّ نیست. [۸] ی[۹] [۱۰] از جمله دیگر عقاید منسوب به سمنیه این است که آن ها بت پرست بوده اند و نیز گروهی از آن ها معتقد به تجسد بودا در صورت انسان بودند. همچنین سمنیه مبعوث شدن از قبر و معاد را انکار می کردند. [۱۱]

پانویس

  1. ر.ک. دانش نامه جهان اسلام.
  2. بغدادی عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، ص289
  3. حنفی عبدالمنعم، موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، ص409
  4. خوارزمی محمد بن احمد، مفاتیح العلوم، ص55
  5. ابن ندیم، الفهرست، ص408
  6. محمد حمزه، نشأة الفرق الاسلامیة، ص150
  7. ملطی شافعی، التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، ص99
  8. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 235
  9. مانی یحیی بن مرتضی، المنیة و الأمل فى شرح الملل و النحل، تحقیق دكتر محمد جواد مشكور، بیروت، ص 55
  10. محمد حمزه، نشأة الفرق الاسلامیة، محمد حمزه، ص150
  11. ماتریدی محمد، التوحید، به کوشش فتح الله خلیف، بیروت، سا 1970 میلادی، ص۱۵۲و۱۵۳.