سازمان وحدت آفریقا

نام	سازمان وحدت آفریقا
به زبان رسمی	اتحادیه الاتحاد الافریقی
به انگلیسی	Organization of African Unity
به اختصار	OAU
تاریخ تاسیس	در تاریخ ۲۵ ماه مه ۱۹۶۳ میلادی
مقر	اتیوپی • آدیس آبابا
نام فعلی	اتحادیه آفریقا
کشورهای مؤسس اتحادیه	همه کشورهای قاره آفریقا به جز مراکش

سازمان وحدت آفریقا یک سازمان بین المللی که در در 25 مه 1963 در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی به وجود آمد ، هدف های آن به موجب مادۀ دوم منشور سازمان، عبارت بود: از پیشبرد اتحاد و همبستگی دولت های آفریقایی؛ و برافکندن هر نوع استعمار از آفریقا.

برای تنظیم روابط کشورها پاره ای اصول کلی نظیر، تساوی مطلق کشورهای عضو، عدم توسل به خرابکاری در کشورهای یکدیگر، عدم تغییر سرحدات، و حل و فصل اختلافات از طریق مسالمت آمیز پیش بینی شده بود. سازمان دارای 53 کشور عضو بود. آفریقای جنوبی در سال 1994 به آن پیوست و جنبش آزادی بخش صحرا (پولیساریو) نیز از سال 1982 به آن ملحق شد. به علت وجوه افتراق فراوان در میان اعضاء طرح های سازمان اکثر با شکست مواجه گردید. در پی تشکیل آخرین اجلاس سازمان در آفریقای جنوبی (ژوئیه 2002)، سازمان وحدت آفریقا رسما منحل و اتحادیه آفریقا جایگزین آن شد.

تشكیل سازمان وحدت آفریقا (1342)

بیشتر دولتهاى قاره آفریقا در دهه 1960 تا 1970 م . به استقلال رسیدند. و تقریبا تا قبل از این تاریخ بین ملتهاى آفریقایى رابطه بین المللى وجود نداشت . با این حال دولتهاى مستقل آفریقایى حتى پیش از 1960 م . براى برقرارى همكارى بین خود، اقداماتى كرده بودند كه ثمره آنها محدود به تشكیل چند سازمان منطقه اى بود كه مهمترین آنها، سازمان وحدت آفریقا U.A.O مى باشد.

سازمان وحدت آفریقا در 25 مه 1963 با كوشش فراوان هایله سلاسى امپراتور اتیوپى در آدیس آبابا تشكیل شد. و اولین هدفش را كمك به استقلال گروههاى پرشمارى از اقوام آفریقایى كه هنوز مستعمره بودند - اعلام نمود در مرحله دوم سازمان قصد داشت تمام كشورهاى آفریقا را در چهارچوب یك سیاست متحد یا فدراسیون واحد قرار دهد و به همین دلیل نام سازمان وحدت آفریقا را براى تمام خود انتخاب كرد.

سازمان مزبور در آغاز 26 عضو، و اندكى بعد به 32 عضو رسید و با آزاد شدن تاریخى سرزمینهاى آفریقایى شمار اعضاى آن به 49 و سپس به عضویت تمام كشورهاى مستقل آفریقا تعداد آن به 50 عضو بالغ شد سازمان وحدت آفریقا بر پنج اصل استوار است :

1. برابرى مطلق دولتهاى عضو در سازمان .
2. دخالت نكردن در امور داخلى كشورهاى دیگر.
3. غیر قابل تغییر بودن كه دولتهاى استعمارگر برقرار كرده و دولتهاى آفریقایى مستقل وارث آنها شده اند.
4. حل اختلاف در چهار چوب كامل آفریقایى از راه گفتگو، میانجیگرى ، آشتى یا داورى .
5. شناسایى ویژگیهاى منطقه اى براى دولتهاى مناطق مختلف قاره و اجازه تاءسیس تشكیلات منطقه اى براى همكارى و بهره جویى از این ویژگیها.

اركان سازمان وحدت آفریقا

این سازمان داراى یك كنفرانس سران ، یك شوراى وزیران و یك دبیرخانه است .

كنفرانس سران

از رؤ ساى دولتهاى عضو تشكیل ، كه سیاست كلى را تعیین مى كند. این كنفرانس هر سال یك اجلاس دارد؛راءى گیرى در كنفرانس با اكثریت 3/2 اعضا مى باشد.

شوراى وزیران

از وزراى كشورهاى عضو، معمولا وزیران امور خارجه به وجود مى آید، كه سالى دو اجلاس دارد. وظیفه اساسى شوراى وزیران ، مشخص كردن موضوعهایى است كه در كنفرانس سران باید تصمیم گیرى شود و نیز اجراى تصمیمات متخذه در كنفرانس سران از وظایف آنها مى باشد.

دبیرخانه

این سازمان داراى یك دبیر كل و تعدادى كارمند بین المللى است كه وظایف ادارى سازمان را دارند. علاوه بر اینها سازمان وحدت آفریقا داراى یك كمیته آفریقاى آزاد است كه عهده دار مطالعه راههاى كمك به اقوام آفریقایى غیر آزاد است . همچنین این سازمان داراى یك كمیسیون میانجیگرى ، آشتى و داورى براى رفع اختلافهاى اعضاء مى باشد.

روزها و رویدادها

در زمان جمال عبدالناصر، قاهره نه فقط كعبه جنبشهاى رهایى بخش ‍ عرب شد، بلكه پایتختى براى آفریقاى مبارز گردید. در قاهره كنگره هاى بزرگ بین المللى تشكیل مى شد، به طور مثال كنفرانس دوم سران سازمان وحدت آفریقا (U.A.O) در سال 1964 در آنجا تشكیل شد. جمهورى متحده عربى به ملت كنگو در مبارزه اش با امپریالیستها و همچنین به انقلاب ملت الجزایر كمك مادى و نظامى كرد. عبدالناصر معتقد بود كه كمك به ملل دیگر براى جمهورى متحده عرب یك تكلیف انقلابى است . رابطه اى دوستانه ، عبدالناصر را به بسیارى از رهبران ترقیخواه ملل دیگر پیوند مى داد. ساسونگیسو رییس جمهور اسبق كنگو، یكى از رؤ ساى اولیه این سازمان بود و در سال 1987 كنت كائوندا رییس جمهور سابق زامبیا ریاست آن را به عهده گرفت . سازمان وحدت آفریقا بیستمین اجلاس خود را در نوامبر 1984 در آدیس آبابا تشكیل داد و جولیوس نایره ره رییس جمهور اسبق تانیزانیا در این وقت به عنوان رییس سازمان آن انتخاب شد؛ سازمان آزدایبخش صحرا در همین زمان به عضویت این سازمان پذیرفته شد اما، مراكش از عضویت آن خارج و زئیر (كنگو عضویت خود را در آن به تعلق درآورد.

به دلیل جنگ صحرا با مراكش كشورهاى مالاوى ، گینه ، كومور، و سودان مخالف این مساءله بودند كه صحرا به عنوان یك كشور مستقل ، عضو سازمان وحدت آفریقا باشد. تاءسیس وحدت آفریقا عملى بود صلح جویانه كه سبب بالارفتن حیثیت آفریقا شد؛ بویژه در خارج از قاره آفریقا به آن احترام و قدرت چانه زدن سیاسى بیشترى بخشید. هر چند سازمان وحدت آفریقا بر اساس اصل عدم دخالت در امور داخلى كشورهاى عضو كه منشور خود سازمان آن را جایز شمرده بود، در بحرانهاى دردناك و رقت انگیز كنگو بیافرا، سودان ، روآندا و بوروندى نتوانست مستقیم اعمال قدرت نماید، اما در منازعات سخت مرزى كشورهاى همسایه میانجیگرى هاى ثمربخش به عمل آورد، كه مى توان موارد سودان و حبشه ، الجزایر و مراكش را ذكر كرد. به هر حال وجود سازمان وحدت آفریقا با همه مشكلات موجود نقطه اتكاى گران قیمتى براى افریقا در زمینه هاى بین المللى با پنجاه دولت عضو خود مى باشد و در ضمن بزرگترین گروه یكپارچه سازمان ملل را تشكیل مى دهد.

سازمان در هدف اول خود یعنى به كمك به استقلال كشورهاى غیر مستقل آفریقایى ، موفق بوده است ، گرچه باید این توفیق را تا حدود زیادى به شرایط مساعد زندگى بین المللى در قرن اخیر نسبت داد كه در آن تمام عوامل را جهت از میان برداشتن استعمار به شكل دیرینه خود به كار افتاد. در مورد ایجاد فدراسیون وسیعى از دولتهاى آفریقایى نیز نقش مهم سازمان گرد آوردن تمام كشورهاى مستقل قاره در قالب انكارى است اما را رسیدن به وحدت میان دولتهاى عضو (اگر اصلا چنین اندیشه اى عملى باشد) هنوز بسیار دراز است بویژه كه مسائل متعدد و دشوارى در نقاط مختلف قاره وجود دارند كه دولتهاى منطقه را رو در روى یكدیگر قرار مى دهند به طورى كه در چندین مورد، این اختلافها به صورت جنگ علنى ظاهر شده است . براى مثال میتوان به اختلافهاى به صورت جنگ علنى ظاهر شده است . براى مثال میتوان به اختلافهاى متعدد دولتهاى عرب آفریقاى شمالى ، كشورهاى منطقه دریاى سرخ ، یا كشمكش هاى آفریقاى جنوب غربى اندیشید كه هر یك به تنهایى سد بزرگى در راه هدفها و فعالیتهاى سازمان وحدت آفریقا مى باشند.

تا چندى پیش رقابت شدید دو دولت بزرگ یعنى آمریكا و شوروى در آفریقا، به اختلافهاى موجود میان دولتهاى آفریقایى و مسائل تبعیض ‍ نژادى ، قحطى و خشكسالى و موضوعها و مسائلى نظیر آنها افزوده شد و سازمان وحدت آفریقا را با دشواریهاى عظیم روبرو ساخت .

در زمینه ایدئولوژى ، آفریقا در برابر سرمایه دارى غرب و كمونیسم شرق ، سوسیالیسم آفریقایى را عرضه كرده و در زمینه اقتصادى و سیاسى نى عدم وابستگى را اختیار نموده است تا ثابت كند كه آفریقا حاضر نیست اصالت نظامها و تركیبهاى اجتماعى خود را با دیگرانى كه با سنن اجتماعى ، فرهنگى و نیازهاى اصلى آن بیگانه اند، تعویض كند.

منبع

برگرفته از سایت