سیدمحمدرضا گلپایگانی
آیت الله العظمی سید محمدرضا موسوی گلپایگانی ، از فقهای مجاهد و مراجع تقلید شیعه معاصر و از شاگردان شیخ عبدالکریم حائری بود. آیت الله گلپایگانی اقدامات مؤثری در مبارزه با رژیم طاغوت انجام داد و علاوه بر تربیت عالمان دینی، تألیف کتب و روشنگری جامعه اسلامی، به بنیان نهادن دهها مؤسسه فرهنگی و دینی و علمی در سراسر کشور همت نمود. شهید مطهری و شیخ مرتضی حائری از شاگردان او هستند.
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در
| نام | سیدمحمدرضا گلپایگانی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | موسوی گلپایگانی • سید محمدرضا • آیت‌الله گلپایگانی |
| نام پدر | سيد محمدباقر |
| محل تولد | روستای گوگد • گلپایگان |
| محل تحصیل | گلپایگان • اراک • قم • نجف |
| اساتید | سیدمحمدحسن خوانساری • عبدالکریم حائری یزدی • ضیاءالدین عراقی • سیدابوالحسن اصفهانی • سیدحسین بروجردی و ... |
| شاگردان | رضا استادی • سید محمد حسینی بهشتی • علی‌پناه اشتهاردی • ناصر مکارم شیرازی و... |
| تألیفات | افاضة العوائد • حاشیه بر وسیلةالنجاة • حاشیه بر عروةالوثقی و ... |
| اجازه روایت | محمدرضا مسجدشاهی • شیخ عباس قمی |
| فعالیت‌های سیاسی | تعطیلی دروس در اعتراض به واقعه فیضیه • صدور بیانیه در اعتراض به کشتار مردم در قیام پانزده خرداد و بازداشت امام خمینی • احضار وزیر دربار به قم درخصوص تبعید امام خمینی به ترکیه • تحریم عضویت در حزب رستاخیز • مخالفت با تغییر تاریخ هجری به شاهنشاهی • تعطیلی دروس در اعتراض به کشتار مردم در قیام نوزده دی |
| فعالیت‌های اجتماعی | تأسیس مجمع اسلامی لندن • تأسیس دارالقرآن الکریم • تأسیس مراکز درمانی و بهداشتی و بیمارستان • تاسیس کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی • تاسیس مدرسه علمیه |
| شهر وفات | قم |
| تاریخ وفات | ۱۸ آذر ۱۳۷۲ش • ۲۴ جمادی‌الثانی ۱۴۱۴ق |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
ولادت
آیت الله سید محمدرضا گلپایگانى در روز دوشنبه هشتم ماه ذیقعده سال 1316ق، در روستاى «گوگد» که در 6 کیلومترى شهرستان گلپایگان قرار دارد، در خانواده علم و سیادت و تقوا دیده به جهان گشود. پدر ایشان مرحوم سید محمدباقر گلپایگانى از روحانیون متقى و پارساى محل به شمار مى‌رفت تا آنجا که به او لقب امام داده بودند.
گویا وی تا سن 64 سالگى فرزند ذکورى نداشت و سرانجام بعد از تشرف به آستان قدس رضوى و توسل به عنایات امام هشتم(ع) خداوند به او فرزند ذکورى لطف فرمود که نام او را محمدرضا نهاد. متأسفانه دیرى نپایید که این کودک خردسال در سه سالگى سایه مادر و در 9 سالگى سایه پدر را از دست داد و غبار یتیمى بر چهره او نشست، ولى سختی هاى دوران کودکى او را آبدیده کرد تا بتواند انسان مقاومی باشد و در مقابل حوادث و رویدادها کوه‌آسا بایستد.
کسب علم و دانش
حضرت آیت الله گلپایگانى در زادگاه خویش (گلپایگان) پس از خواندن مقدمات به تحصیل علوم دینى پرداخت و در این میان از اساتید خود به‌ویژه دو استاد بزرگش بهره بیشترى برد:
- حاج سیدحسن موسوى، برادر بزرگ آیت الله العظمى آقاى خوانسارى؛
- حاج شیخ محمدباقر گلپایگانى (دایى بزرگوار آیت الله صافى و شوهر خواهر آیت الله گلپایگانى).
هجرت به اراک
شرایط تحصیلى آیت الله گلپایگانى به مرحله اى رسید که ناگزیر شد از زادگاه خویش به مرکز علمى بزرگ‌تری هجرت و در آنجا تحصیل کند. در آن ایام مرحوم آیت الله حائرى یزدى حوزه اى را در اراک از سال 1332ق، تأسیس کرده و آوازه آن در منطقه پیچیده بود. از این جهت آیت الله گلپایگانى در سال 1336ق، در 20 سالگى وارد حوزه اراک شد و علاوه بر استفاده از محضر درس مرحوم ملا محمدتقى گوگدى از دروس آیت الله حائری بهره گرفته و تا سال 1340ق، در آن شهر اقامت گزید.
هجرت آیت الله گلپایگانی به قم
در سال 1340ق، برابر با فروردین‌ماه 1301ش، آیت‌الله حائرى برای زیارت آرامگاه دخت گرامى موسى بن جعفر(ع) به قم مشرف شدند. علما و بزرگان قم از ایشان درخواست کردند که در قم اقامت گزیده و حوزه را به اینجا منتقل کند. آیت الله حائری بنا گذاشت که در این مورد استخاره اى کند. وقتى قرآن را گشود، این آیه آمد: «و ائتونی بأهلکم أجمعین». [۱]
آیه مزبور حامل پیام یوسف به پدر و مادر است که همگى از کنعان به‌سوى مصر حرکت کنید. مرحوم حائرى با دیدن این آیه تصمیم بر اقامت گرفت و به‌تدریج فضلا و طلاب از اراک به شهر مقدس قم مهاجرت کردند. آیت الله گلپایگانى نیز پس از چهار ماه بنا به دعوت مؤسس حوزه علمیه قم وارد این شهر شده و تا پایان عمر، یعنى قریب 74 سال در این شهر مقدس باقى ماند.
اساتید
- آیت الله حائرى مؤسّس حوزه؛
- آیت الله بروجردى؛
- آیت الله نائینى؛
- آیت الله اصفهانى.
مرجعیت آیت الله گلپایگانی
در جلسه‌اى که پس از درگذشت آیت الله بروجردى در بیت ایشان تشکیل شد، آیت الله گلپایگانى نیز شرکت داشت و قرار شد زعامت حوزه را با همکارى سایر بزرگان مشترکا برعهده گیرند.
آثار و خدمات آیت الله گلپایگانی
حضرت آیت الله گلپایگانى در مدت زعامت خود کارهاى ارزشمند فراوانى را انجام داده است. از جمله آثار و خدمات اجتماعى ایشان مى توان به این موارد اشاره کرد:
- تأسیس بیمارستان گلپایگانى؛
- تأسیس مدارس علمى تحت برنامه؛
- تأسیس دار القرآن؛
- انتشار مجله رسالة القرآن؛
- برنامه معجم فقهى؛
- و...
برنامه زندگى آیت الله گلپایگانی
آیت الله گلپایگانى در زندگى خود بسیار منظم بوده و از تمام لحظات عمر خویش بهره مى بردند.
ایشان همواره قبل از طلوع فجر از خواب بیدار مى شدند و نماز شب مى خواندند و پس از نماز صبح تا طلوع آفتاب، آیات مبارک قرآن را تلاوت مى کردند. سپس مقدار کمى استراحت کرده و پس از صرف صبحانه تا نزدیک ظهر به تدریس علوم اهل بیت(ع) و پاسخ به استفتائات و ملاقات با مردم مى پرداختند.
پس از نماز ظهر و عصر و تعقیبات آن و صرف ناهار، کمى مى خوابیدند و پس از آن به نامه هاى وارده پاسخ داده و تا نزدیک غروب با مردم دیدار داشتند. این برنامه تدوین‌شده تا واپسین روزهاى عمر آن مرجع ادامه داشت.
آثار آیت الله گلپایگانی
- رساله اى در باب ولایت فقیه؛
- الدر المنضود فی أحکام الحدود؛
- نتایج الأفکار؛
- تعلیقه اى بر عروة الوثقى؛
- إفاضة العوائد (حاشیه بر درر الفوائد)؛
- تقریرات درس آیت‌الله حائرى
- هدایة العباد؛
- رساله اى در امر به معروف و نهى از منکر؛
- بغیة الطالب فی التعلیق على بیع المکاسب؛
- و...
ارتباط آیت الله گلپایگانی با امام خمینى
حضرت آیت الله گلپایگانى با رهبر کبیر انقلاب امام خمینى - قدس‌سره - از دیرباز ارتباطى صمیمى و بسیار نزدیک داشتند. سابقه این روابط به هفتاد سال پیش و محفل درس استاد بزرگوارشان مرحوم آیت الله حائری مى رسد. در آنجا بود که این دو بزرگوار با یکدیگر آشنا شده و این آشنایى به صمیمیت و یک‌رنگى مبدل شده و پس از هجرت مرحوم حائرى به قم در 1340ق، ادامه یافت.
در زمان آیت الله بروجردى هر دو با هم و در کنار هم به شور و مشورت در امور حوزه و رایزنى در امور مهم پرداختند. با وفات مرحوم آقاى بروجردى و شروع توطئه هاى گوناگون رژیم ستم‌شاهى براى محو مظاهر اسلامى، این دو بزرگوار در کنار هم براى ستیز با این برنامه ننگین به‌پا خاستند و جلسات مشورتى بسیار تشکیل دادند.
رحلت آیت الله گلپایگانی
این خورشید فقاهت سرانجام پس از 32 سال مرجعیت و نزدیک به 70 سال تدریس در حوزه علمیه و بعد از 98 سال زندگى پربار و بابرکت در عصر پنج‌شنبه 24 جمادى‌الثانى 1414ق، برابر با 18 آذرماه 1372ش، در بیمارستان شهید رجایى تهران دعوت حق را لبیک گفته و چهره در نقاب خاک کشید و جهانى را به سوگ خود نشاند.
فرداى آن روز پیکر پاک آن اسطوره علم و تقوا در میان اندوه فراوان امت مسلمان در تهران و قم تشییع شد و بعد از اجراى نماز توسط آیت الله صافى در جوار حرم مقدس حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
منبع
برگرفته از سایت زندگینامه آیت الله محمدرضا گلپایگانی پایگاه خبری جماران
پانویس
- ↑ سوره یوسف:آیه 93