محمدبن الفضل البلخی
ابوعبدالله محمد بن الفضل بن عباس بن حفص البلخی از علمای اهل سنت و جماعت و از صوفیان برجسته در قرن چهارم هجری قمری است[۱] که اصالتاً از بلخ ولی ساکن سمرقند بوده است.
نظرات علما
ابوعبدالرحمن السلمی او را «یکی از بزرگان شیوخ خراسان» توصیف کرده است.
ابوعثمان الحیری او را دوست می داشت و درباره او می گفت:اگر در خود نیرو می یافتم نزد برادرم محمد بن الفضل می رفتم و با دیدن او آرامش می یابم. دیدن او انسان ساز است [۲] [۳].
شاگردان
احمد الخضرویه با او همراه شد و علم حدیث را از او گرفته و در سمرقند واعظ و متذکر بود.همانطور که قبلا ذکر شد سلمی در طبقات تصوف و طوسی در اللمع از وی سخن به میان آورده اند[۴].
گفتار
او را از بلخ اخراج کردند زیرا آیات را به گونه ای خاص نقل می کرد و معتقد بود سه نوع علم دارد: معرفت به خدا، معرفت از خدا ، معرفت با خدا. اول علم به صفات خداوند، دوم علم ظاهر و باطن و حلال و حرام و سوم علم خوف و امید و حب و اشتیاق به خداوند.
نشانه بدبختی سه چیز است: علم بدو عمل، عمل بدون اخلاص و مصاحبت با صلحا و رعایت نکردن شان ایشان.
وفات
او در سال 319 هجری قمری درگذشت.