احمد بن حجر آل بوطامی
احمد بن حجر آل بوطامی البنعلی، مفتی سابق قطر و از نمادهای دعوت اسلامی و قوه قضاییه شریعت در قطر و شبه جزیره عربستان است.
| نام | احمد بن حجر آل بوطامی |
|---|---|
| القاب و سایر نام‌ها | احمد بن حجر آل بوطامی البنعلی |
| زاده | 1335 هـ.ق/ 1915میلادی
بخش بنی سلیم در اطراف مدینه |
| درگذشت | سه شنبه ۵ جمادی الاولی ۱۴۲۳ه.ق - 2002/6/14 |
| استادان | عبدالعزیز بن عمر بن العکاس
محمد بن ابی بکر الملا عبدالعزیز بن صالح العلجی |
| شاگردان | عبدالعزیز الشیخ: مفتی اعظم کنونی عربستان سعودی
خالد الدرهم عبدالقادر العماری |
| آثار | العقائد السلفية (منظومة)، وقد شرحها في كتاب.
الدرر السنية في عقد أهل السنة المرضية (منظومة). جوهرة الفرائض (منظومة). |
| دین و مذهب | اسلام، اهل تسنن |
| فعالیت‌ها | مفتی سابق قطر
از بزرگان دعوت اسلامی قاضی قانونی در قطر و شبه جزیره عربی |
تولد و تربیت
احمد بن حجر بن محمد بن حجر بن أحمد بن حجر بن طامی بن حجر بن سند بن سعدون آل بوطامی البنعلی منسوب به قبیله بنی‌سلیم است و وطن آنها بخش بنی‌سلیم در نزدیکی مدینه است. سپس به الاحساء و بعد از آن به دارین نقل مکان کردند و در سراسر شبه جزیره عربستان، آفریقا و هند گسترش یافتند. آل بوطامی در منطقه زوباره در شمال قطر ساکن شدند.
تاریخ تولد او به طور خاص شناخته شده نیست، اما احتمال می‌رود که او در حدود سال ۱۳۳۵ه.ق، مصادف با ۱۹۱۵ میلادی به دنیا آمده باشد. او در خانواده با تربیت مذهبی محافظه کار به رشد کرد.
تحصیلات
شیخ از جوانی دریافت علوم اسلامی را آغاز کرد و در کودکی قرآن را حفظ کرد، سپس به تحصیل فقه شافعی و عقیده سلفیت پرداخت. در سال 1931 میلادی برای تکمیل تحصیل علوم اسلامی در حدود ۱۵ سالگی به الاحساء سفر کرد و به مدت چهار سال در آنجا ماند و به صورت متمرکز از اساتید آنجا کسب علم کرد. سپس به قطر نقل مکان کرد و از آنجا به امارة راس‌الخیمه نقل مکان کرد و مدتی در آنجا زندگی کرد و در آنجا درس داد و به کار افتاء و قضاوت پرداخت. و در سال ۱۹۳۸ با دختر سالم بن هلال المناعی ازدواج کرد و دو پسر به نامهای دکتر حجر و یوسف و یک دختر داشت. او در سال ۱۹۵۶میلادی به ریاض نقل مکان کرد و در مؤسسه امام‌الدعوة تدریس کرد.
اساتید
علوم دینی را نزد اساتید بسیاری فرا گرفت که بخشی از ایشان عبارتند از:
- عبدالله محمد حنفی و احمد نور بن عبدالله: اساتید او در علوم تجوید، عقاید، فقه، واجیات و نحو؛
- احمد بن علی العرفج: استاد او در فقه شافعی؛
- عبدالعزیز بن صالح العلجی: استاد او در علوم نحو، صرف، قافیه، فصاحت، عروض، منطق و شرح صحیح مسلم؛
- محمد بن ابی بکر الملا: استاد او در علوم نحو، فصاحت، اصطلاح حدیث و شرح کتاب سبل السلام؛
- عبدالعزیز بن عمر بن العکاس: استاد او در شرح کتاب «عقيدة السلف أصحاب الحديث» و کتاب «مشكاة الأحاديث» و کتاب «بهجة المحافل» در زندگی نامه پیامبر.
شاگردان
بسیاری از علما و واعظان در منطقه راس خیمه، ریاض و قطر نزد او تحصیل کرده اند، از جمله:
- عبدالعزیز الشیخ: مفتی اعظم کنونی عربستان سعودی که در ریاض از محضر ایشان بهره برد؛
- خالد الدرهم در قطر در درس او شرکت می‌کرد؛
- عبدالقادر العماری نیز در قطر از او کسب علم می‌کرد.
مسئولیت‌ها
قوه قضائیه
در سال ۱۹۳۷ میلادی در زمان شیخ سلطان بن سالم القاسمی در سن ۳۱ سالگی شروع به کار در قوه قضاییه کرد و نزدیک به ۲۰ سال مسئولیت رسمی قضاوت راس الخیمه را بر عهده داشت. در سال ۱۹۵۱ شیخ صقر بن محمد القاسمی دستور داد تا به عنوان قاضی رسمی کشور منصوب شود و تا سال ۱۹۵۶ در قوه قضائیه در این سمت به فعالیت ادامه داد. در آن سال شیخ احمد بن حجر دعوت نامهای از شیخ محمد بن ابراهیم آل شیخ مفتی بزرگ عربستان سعودی در آن زمان دریافت کرد تا در مؤسسه امام الدعوة ریاض تدریس کند و او پذیرفت. در سال ۱۹۵۸ میلادی در سن ۴۲ سالگی به او پیشنهاد شد که مسئولیت قوه قضائیه قطر را بر عهده گیرد. پس او به قطر مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد. در سال ۱۹۹۱ میلادی از قوه قضائیه استعفا داد و بازنشسته شد و خود را وقف نوشتن و نشر علم کرد.
آموزش
شیخ در کنار فعالیت در قوه قضائیه همواره به تدریس نیز می‌پرداخت. او در شهر المعیریض در مجلس خود و در راس الخیمه در مدرسه الهدایة که با همکاری او تأسیس شده بود، به دانش‌پژوهان آموزش می‌داد.
در سال ۱۹۵۴ میلادی به دستور شيخ صقر بن محمد حاکم وقت راس الخیمه او و شیخ حمید بن محمد القاسمی نزد دولت‌های بحرین و کویت رفتند تا در افتتاح مدارس مدرن در راس الخیمه کمک بگیرند و دولت کویت پاسخ داد و استاد و کتاب فرستاد.
در سال ۱۹۵۶ میلادی شیخ احمد بن حجر دعوتنامه‌ای از مفتی بزرگ وقت عربستان سعودی شیخ محمد بن ابراهیم آل‌شیخ دریافت کرد تا به عنوان استاد در مؤسسه امام الدعوة در ریاض فعالیت کند و شیخ نیز موافقت کرد. او همچنین در جلسات خود در قطر به دانش‌پژوهان تدریس می کرد.
تالیفات
او عاشق خواندن و گرداوری کتاب بود، تا اینکه کتابخانه شخصی‌اش حدود 20000 جلد کتاب را در خود داشت. او کتاب‌های بسیاری را در علوم مختلف اسلامی مانند توحید، فقه و مسائل جامعه اسلامی طبقه بندی کرده است. او همچنین عاشق شعر عربی بود، علاوه بر آنچه در مسائل اجتماعی می‌نوشت، اشعاری در مورد مسائل علمی به ویژه عقاید می‌نوشت، اما نمی خواست به عنوان شاعر شناخته شود، بنابراین تعداد کمی از اشعارش را نگه داشته است. ۲۸ اثر او نوشته شده است که بیشتر آن ها چاپ شده‌اند، از جمله:
- العقائد السلفية (منظومة)، وقد شرحها في كتاب؛
- الدرر السنية في عقد أهل السنة المرضية (منظومة)؛
- جوهرة الفرائض (منظومة)؛
- اللآلئ السنية في التوحيد والنهضة والأخلاق المرضية (منظومة)؛
- شرح العقائد السلفية بأدلتها العقلية والنقلية؛
- تطهير الجنان والأركان عن درن الشرك والكفران؛
- الإسلام والرسول في نظر منصفي الشرق والغرب؛
- الرد الشافي الوافر على من نفى أمية سيد الأوائل والأواخر؛
- سبيل الجنة بالتمسك بالقرآن والسنة؛
- تحذير المسلمين من البدع والابتداع في الدّين؛
- تطهير المجتمعات من أرجاس الموبقات؛
- الخمر وسائر المسكرات تحريمها وأضرارها؛
- الشيخ محمد بن عبد الوهاب مجدد القرن الثاني عشر المفترى عليه؛
- الشيخ محمد بن عبد الوهاب عقيدته السلفية ودعوته الإصلاحية وثناء العلماء عليه؛
- إعانة القريب المجيب في اختصار الترغيب والترهيب وشرحه تحفة الحبيب؛
- نيل الأماني شرح مباسم الغواني في نظم عزية الزنجاني في علم الصرف؛
- نقض كلام المفترين على الحنابلة السلفيين؛
- إعلام الأنام بالغناء المباح والحرام.
وفات
او در صبح روز سه شنبه 5 جمادی الاولی سال 1423 هجری قمری مصادف با 2002/6/14 میلادی درگذشت