ابوبکر العدنی ابن علی المشهور
أبوبکر العدنی ابن علی المشهور دانشمند، ادیب و متفکر اسلامی از خانواده سادات باعلوی حضرموت است. وی ده‌ها موسسه آموزشی در یمن و مراکز مطالعات و تحقیقات علمی تأسیس کرده است. او مدیر کل انجمن های معارف اسلامی و مراکز آموزشی و حرفه ای در جمهوری یمن بوده[۱] و دارای کتاب ها و منظوماتی در علوم و فنون مختلف است.
نسب
نسب وی با سی و هفت واسطه به رسول خدا محمد صلی الله علیه و آله می‌رسد که بدین ترتیب است:
أبوبکر بن علی بن أبی‌بکر بن علوی بن عبدالرحمن بن أبی‌بکر بن محمد بن علوی بن محمد المشهور بن أحمد بن محمد بن أحمد شهاب‌الدین الأصغر بن عبدالرحمن القاضی بن أحمد شهاب‌الدین الأکبر بن عبدالرحمن بن علی بن أبی‌بکر السکران بن عبدالرحمن السقاف بن محمد مولى الدویلة بن علی بن علوی الغیور بن الفقیه المقدم محمد بن علی بن محمد صاحب مرباط بن علی خالع قسم بن علوی بن محمد بن علوی بن عبیدالله بن أحمد المهاجر بن عیسى بن محمد النقیب بن علی العریضی بن جعفر الصادق بن محمد‌الباقر بن علی زین‌العابدین بن الحسین السبط بن علی بن أبی‌طالب، و حضرت علی همسر فاطمة بنت محمد صلى الله علیه وسلم.
تولد و تربیت
وی در سال 1366 هجری قمری در شهر أحور در استان أبین از خانواده علم و فضل متولد شد. وی تحت نظر پدرش علی بن ابی‌بکر بزرگ شد و قرآن کریم را به دست خود حفظ کرد و سهمی از علوم شرعی و ادبی را در محافل درسی پدرش و در "مدرسه المیمونة" در شهر أحور به دست آورد. وی تحصیلات ابتدایی خود را در شهرهای أحور و المحفد گذراند و سپس تحصیلات متوسطه خود را در شهر عدن سپری کرد. او ر تحصیلات دینی را همراه با تحصیلات دانشگاهی فراگرفت و توانست از دانشگاه عدن دانشکده تربیت گروه زبان عربی فارغ التحصیل شود. وی از دوران جوانی به شغل تعلیم و تربیت پرداخت و در مدرسه المیمونة أحور به تدریس پرداخت و پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در برخی از مدارس عدن تدریس کرد.
سفر به عربستان سعودی
شرایط یمن در برهه ای از زمان وی را مجبور کرد تا در سال 1400 هجری قمری به حجاز سفر کند و در آنجا به کسب علم از گروهی از علما بالاخص حبیب عبدالقادر بن احمد السقاف بپردازد.او در مدت اقامت خود به عنوان امام و واعظ در برخی از مساجد جده مشغول به فعالیت بود.
بازگشت به یمن
وی در سال 1412 هجری پس از ایجاد وحدت در یمن به وطن خود بازگشت. وی شروع به آموزش، تدریس و برنامه درسی در داخل و خارج با موضوع اسلامی پرداخت و در بسیاری از مناطق یمن بسیاری از مراکز اسلامی و آموزشی و حرفه ای را تأسیس کرد و ده ها دوره تابستانی را برای دانش آموزان دختر و پسر برگزار کرد.
فعالیت‌های اجتماعی
مراکز آموزشی که شیخ مشهور تاسیس کرده عبارتند از: دارالزهرا برای آموزش بانوان با چندین شعبه در استان های مختلف یمن. مدرسة الفتیان برای حفظ قرآن کریم.مرکز الإبداع للدراسات وخدمة التراث را تأسیس کرد. وی همچنین انجمن های فرهنگی از جمله انجمن وادی حضرموت را ایجاد کرد که از طریق سمینارها و نشست های علمی در زمینه های مختلف مخصوصا جنبه های اجتماعی از طریق کمک های پزشکی، حمایتی و ورزشی در مناطق مختلف، به غنی سازی جنبه های فرهنگی کمک می‌کند. اخیراً دانشگاه عدن یک دکترای افتخاری به حبیب ابی‌بکر اعطا کرد تا بدین وسیله از تلاشهای او برای غنی سازی اندیشه اسلامی و انسانی قدردانی کرده باشد.
اساتید
وی از گروهی از دانشمندان و علمای أحور، عدن و حضرموت کسب علم نمود و با سفر به مصر، شام و دیگر کشورهای جهان اسلام و ملاقات و ارتباط با علمای آنها از گروهی از علمای ایشان کسب دانش نمود از آن جمله می‌توان به: پدرش علی بن أبی‌بکر المشهور محمد بن علوی المالکی عبدالقادر بن أحمد السقاف أبوبکر بن عبدالله الحبشی أحمد مشهور بن طه الحداد محمد بن أحمد الشاطری عبدالرحمن بن أحمد الکاف اشاره کرد.
نظریات
حبیب ابوبکر مشهور با دستاوردهای گسترده علمی و نگاه های خود توانست در زمینه دعوت به مسائل اسلامی به نظریاتی از جمله: بازگشت به اساس (آگاهی از مقتضیات زمان) را به عنوان رکن چهارم به همراه سه رکن دین: (اسلام، ایمان واحسان) که در حدیثی نزول یافته به وسیله جبرئیل بیان شده است و فقه خاص مورد نظر آن را با نام (فقه تحولات) نامگذاری نموده است. او در کتابهای خود به طور مفصل به این موضوع پرداخته است. و افزودن (سنت مواقف) و (سنت دلالت) بعنوان بخشی مورد نیاز در علم فقه به آن اضافه کرده است که تحت عنوان فقه دعوت از آن یاد می‌کند و مستند به سنت قولی، فعلی و تقریری پیامبر می داند وی همچنین با دیدی تحلیلی، مبانی و مولفه هایی را در مدرسه حضرموت با مروری تاریخی دارد که با دیدگاه احمد المهاجر در موضوع جمع آوری پراکندگی امت بر مخرج مشترک اسلام شروع می‌شود بیان کرده است. و به بررسی آراء این فقیه متقدم در شکستن شمشیر به عنوان نشانه ای از همزیستی مسالمت آمیز می پردازد. او همچنین خواستار ترکیب علم کلاسیک و علم آکادمیک مدرن به عنوان پایه چهارم و تکمیل کننده تربیت، تعلیم و دعوت به خدا که آن را تحت عنوان خودکفایی نامیده است. نوآوری دیگر شیخ معروف در تصحیح عبارات متداولی از جمله: (العقل السلیم فی القلب السلیم)،(الغایة تقرر الوسیلة)، و(الإنسان قبل البنیان والمعلم قبل المنهج والتربیة قبل التعلیم) است.
آثار
تعداد کتابهای وی حدود 79 کتاب در زمینه فقه، ادبیات، تاریخ، سلوک، اندیشه و شعر است. به انضمام، علاوه تعداد زیادی سخنرانی در سمینارهای مختلف که به شکل صوتی و تصویری است و شامل موضوعات سلوکی و شرعی و نظرات وی در مورد مسائل معاصر است. اهم کتاب های وی عبارتند از:
«الأسس والمنطلقات فی تحلیل غوامض سنة المواقف وفقه التحولات»
«التلید والطارف شرح منظومة فقه التحولات وسنة المواقف»
«الأفق الضیق»
«الاستشراق والتنویر»
«إحیاء لغة الإسلام العالمیة»
«فقه الدعوة فی المرحلة المعاصرة»
«فقه الدعوة للمرأة المسلمة»
«الإحاطة والاحتیاط من شبه الوقوع فیما أخبر به عند قرب الساعة من العلامات والأشراط»
«رجال المنابر والمقامات أشد الناس حاجة للأخلاق»
«سیاحة فی دیوان الإمام الحداد»
«المورد العذب»
«بکاء القلم»
«السباعیات»
«نفثات من الشعر الحدیث»
«إحیاء منهجیة النمط الأوسط من بقیة السیف وسادة الصلح»
«دراسة عن الشاعر حسان بن ثابت»
«دوائر الإعادة ومراتب الإفادة»
«الطرف الأحور فی تاریخ مخلاف محور»
«لوامع النور» تراجم لنخبة من أعلام حضرموت»
«النبذة الصغرى فی معرفة علامات الساعة الکبرى والوسطى والصغرى»
«اللطائف فی أدب العوارف»
«شرح بدایة الهدایة» للإمام الغزالی
«الفنجان فی بیان عجائب الإنسان العدنی»
«سلسلة أعلام مدرسة حضرموت»[۲].