تروریسم در لیبی

مقدمه

پس از شعله ورشدن بحران در سال 2011، لیبی به محیط مناسبی برای بسیاری از گروه-های اسلامی مسلح تبدیل شد که از خلأ امنیتی، شکاف ایجاد شده در بنیان قدرت و توزیع چندین تن سلاح در مناطق این کشور برای گسترش خود استفاده کردند. برخی از گروه های اسلامی در منطقه شرقی و غربی لیبی تمرکز داشتند و برخی دیگر در جنوب یعنی شهر «درنه» و دیگر شهرها. اما طی جنگ های مداوم چند ساله به ویژه جنگی که ارتش ملی لیبی از مه 2014 برای مقابله با گروه های افراطی به راه انداخت و بسیاری از مناطق را آزاد کرد، مناطق حضور بسیاری از گروه های تکفیری تغییر کرد. برخی از این گروه ها در مناطق مختلف لیبی پراکنده شدند؛ حال آنکه تشکل های دیگر، پس از مواجه با حملات امنیتی ، تاکتیک های جدیدی در پیش گرفتند. در این مقاله با گروه های تروریستی که با نام اسلام دست به هرجنایتی می زند بیشتر آشنا می شویم.

مجلس "شورى مجاهدي درنة"/ «شورای مجاهدان درنه»

ین گروه از برجسته ترین گروه های تکفیری حاضر در شهر «درنه» واقع در شمال شرق لیبی است. شورای مجاهدین درنه در 12 دسامبر 2014 تأسیس شد. سرکردگی آن را «سالم دربی» مبارز سابق تشکیلات «القاعده» در افغانستان و عضو «الجماعة الليبية المقاتلة/ جماعت مبارز لیبی» بر عهده دارد. وی از سال 2012 از حمایت مستقیم «کنگره ملی لیبی» و مفتی برکنار شده «صادق الغریانی» برخوردار بود. وی پدر معنوی تمامی تشکل های تروریستی مرتبط با «القاعده» در این کشور به شمار می رود. در مه 2018، پس از ضربه های پی درپی ای که تشکل های تروریستی و در رأس آن «مجلس شورى مجاهدي درنة/ شورای مشورتی مجاهدان درنه» از نیروهای ارتش لیبی دریافت کردند؛ این تشکل تصمیم به انحلال خود گرفت و به تشکیلاتی جدید با عنوان «قوة حماية درنة/ نیروی حفاظت از درنه» پیوست؛ زیرا بیم آن داشت که به صورت کامل قلع و قمع شود. در 28 ژوئن 2018، فرمانده کل ارتش ملی لیبی از آزادسازی شهر «درنه» از دست گروه های تروریستی خبر داد. از آن زمان، نیروهای مسلح لیبی عملیات های امنیتی خود را جهت تعقیب بقایای گروه های افراطی در آخرین مناطق تحت سیطره آنان ادامه دادند تا این مناطق را به صورت کامل پاکسازی کنند.

جماعت «المرابطون/ نگهبانان»

این جماعت در 21 ژوئیه 2015 توسط «هشام عشماوی» تروریست مصری (افسر جداشده از ارتش مصر) تأسیس شد. وی «درنه» را به عنوان مقر خود انتخاب کرد تا به آموزش عناصر خود بپردازد و دیگر هسته های وابسته به این جماعت را ایجاد کند. این تشکیلات دست به عملیات های بسیاری زد مانند: کوشش برای ترور سرتیپ «محمد ابراهیم»، (عملیات) «الفرافره 1» و «الفرافره 2»، قتل عام «العریش 3» ، انفجار کنسولگری ایتالیا در قاهره و طراحی عملیات «واحات». در اکتبر 2018، ارتش لیبی توانست طی عملیاتی امنیتی در شهر شرقی «درنه»، «هشام العشماوی» سرکرده این تشکیلات را دستگیر کند. ناظران تأکید می کنند که دستگیری وی ضربه کوبنده ای بر پیکره تروریسم وارد ساخت؛ زیرا این عملیات امنیتی توانست یکی از سردمداران شرارت را نابود سازد.

الجماعة الليبية المقاتلة/ جماعت مبارز لیبی

این جماعت، تشکیلاتی مسلحانه است که به ایدئولوژی سلفیت جهادی گرایش دارد و در شمار گروه های وابسته به تشکیلات «القاعده» قرار دارد. این تشکیلات به صورت رسمی در سال 1990 در نزدیکی مرزهای پاکستان و افغانستان تأسیس شد. پایه گذار آن اعضایی بودند که در افغانستان برای جنگ با اتحاد جماهیر شوروی به مبارزان پیوستند. آنها با استفاده از تجربیات مبارزاتی خود در نبرد علیه شوروی، «جماعت اسلامی» را به صورت رسمی پایه-گذاری کردند. موسسان جماعت، در دهه نود قرن گذشته در فعالیت هسته های خفته آن در لیبی بازنگری کردند. در آن زمان بود که بسیاری از اقدامات خشونت آمیزی که این کشور را شعله ور ساخت، طرح ریزی کردند. هرچند که این جماعت اعلام کرد در ایدئولوژی خود بازنگری کرده است و پس از صلح با دولت لیبی در سال 2007 به کنارگذاشتن خشونت متعهد مانده است؛ اما بار دیگر پس از شعله ورشدن بحران در سال 2011، فعال شد و کوشید تا قلمرو خود را به چندین منطقه و شهر لیبی گسترش دهد و مقدمه سیطره کامل بر این کشور را فراهم سازد. اما دیری نپایید که با تجزیه ائتلاف شبه نظامیان «فجر لیبیا/ فجر لیبی»، نفوذ این جماعت کاهش یافت و بازوان نظامی خود در «بنغازی»، «درنه» و «اجدابیا» را از دست دادند؛ زیرا ارتش لیبی در چارچوب جنگ با تشکل های تروریستی و از بین بردن مستحکمات آن، به پیروزی های نظامی دست یافت، چندین منطقه در شرق و جنوب این کشور را آزاد ساخت و بر هلال نفتی سیطره یافت. هرچند این جماعت برخی از مناطق لیبی را از دست داد و از سوی مقامات و نهادهای داخلی و خارجی در تنگنا قرار گرفت؛ اما همچنان حضور خود در عرصه لیبی را کرد.

«مجلس "شورى ثوار بنغازي"/ شورای مشورتی انقلابیون بنغازی»

ین شورا ائتلاف گروهی از شبه نظامیان اسلامی در شهر «بنغازی» لیبی است که در 20 ژوئن 2014 اعلام موجودیت کرد و متشکل از چندین تشکل کوچک است که برجسته ترین آنها عبارتند از: تشکیلات «أنصار الشریعة/ حامیان دین» که در لیست تروریستی بین المللی و آمریکا قرار دارد، «درع لیبیا 1/ سپر لیبی 1»، دو گردان «راف الله السحاتی» و «شهداء 17 فبرایر/ شهدای 17 فوریه». این شورا به دست داشتن مستقیم در ترور صدها نظامی و نیروی امنیتی طی سلسله عملیات های تروریستی متهم است؛ عملیات هایی که پس از شعله ور شدن بحران در سال 2011 شهر «بنغازی» را به هراس افکند و این شهر شاهد درگیری خشونت باری میان تشکل های تروریستی و در رأس آن «مجلس شوری بنغازی/ شورای مشورتی بنغازی» و ارتش لیبی بود. ارتش لیبی توانست بر این عناصر پیروز شود و سنگرها و پایگاه های آن در «بنغازی» را نابود کند و آزادسازی کامل این شهر را اعلام نماید. بسیاری از سرکردگان «مجلس» طی درگیری هایی که با ارتش لیبی داشتند، نابود شدند و بسیاری نیز موفق به فرار از این شهر شدند. این «مجلس/ شورا» ترکیبی از مبارزان عرب و خارجی را در بر می گیرد. هرچند نشانه های مهمی بر از هم پاشیدن ای گروه وجود دارد؛ اما عناصر «شوری بنغازی/ شورای بنغازی» توانستند پس از فرار از «بنغاری» در چندین منطقه این کشور نفوذ کنند. در فوریه 2018، «انتصار محمد» مدیر واحد رسانه، در اتاق عملیات بزرگ «سرت» گفت: «نیروهای بازدارنده ویژه» موفق شدند 8 تن از افراد فراری از «بنغازی» که وابسته به «مجلس شورى ثوار بنغازي» بودند را دستگیر کنند. پیش از این نیز این نیروها در ژانویه 2018 از دستگیری دو فرد وابسته به این تشکیلات خبر دادند که در جریان حمله به فرودگاه و زندان «معیتیقه» وابسته به «نیروهای بازدارنده ویژه» دستگیر شدند. گزارش های رسانه ای حاکی از آن است که هدف از این حمله، یورش به زندان «معیتیقه»، آزادسازی عناصر تروریستی «مجلس شورى ثوار بنغازي» و عناصر وابسته به تشکیلات تروریستی «داعش» بود.